NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

WIM KÖHLER
In 1985 kregen enkele tientallen inwoners van de bij elkaar gelegen dorpjes Valley Spring (South Dakota) en Luverne (Minnesota) vreemde ziekteverschijnselen. Ze leden aan onregelmatige hartslag, waren misselijk en nerveus, hadden pijn en verloren gewicht. De een werd opgenomen in een inrichting wegens nervous breakdown, de ander belandde met hartproblemen op de intensive care, maar in principe hadden ze dezelfde verschijnselen. De ziekte viel op omdat Valley Spring en Luverne kleine plattelandsdorpjes zijn.

In het bloed van een van de patiënten zat tienmaal te veel schildklierhormoon. De schildklier (thyroïde) is een hormoonproducerende klier in de nek. Alle patiënten hadden te veel schildklierhormoon. Maar deze man werd doorgestuurd naar schildklierspecialist MacMillan. MacMillan zag een man met te veel schildklierhormoon, maar met een schildklier van normale grootte, en hoorde van zijn patiënt dat meer mensen in Valley Spring aan dezelfde ziekte leden. Hij onderzocht de schildklier-röntgenfoto's van alle patiënten en zag geen vergrote schildklieren. Merkwaardig.

De dorpjes waren vroeger (medisch gezien) beroemd vanwege de krop (ook struma) die er voor kwam. Dat is een klassieke schildklieraandoening, een vergrote schildklier door jodiumgebrek. Toen bleek dat de ziekte ontstaat op plaatsen waar te weinig jodium in de bodem zit, werd met toevoeging van jodium aan het voedsel het probleem verholpen.

Maar dit was nieuw: wel te veel schildklierhormoon maar geen vergrote schildklier. De patiëntenaantallen bleven toenemen en de Centers for Disease Control (CDC) werden ingeschakeld. Overal waar vreemde ziekten opduiken zoekt de CDC naar de oorzaak, niet alleen nationaal, maar ook internationaal want ziektekiemen kennen geen grenzen en Amerikanen komen overal. Door laboratoriumonderzoek en door het praten met patiënten en hun familieleden proberen de CDC-onderzoekers onbekende ziekte-oorzaken te achterhalen. Soms vinden ze een nieuw virus, of een onbekende bacterie, of een micro-organisme dat op een ander continent opduikt, of een waarvan iedereen het bestaan al was vergeten. Het spannende aan zo'n uitbraak met onbekende oorzaak is dat het de nieuwe pest kan zijn, waar uiteindelijk miljoenen mensen het slachtoffer van worden. De eerste taak van de CDC-epidemiologen bij deze schildklierhormoonvergiftiging was om onder de patiënten een gemeenschappelijke activiteit te vinden. Maar de patiënten hadden zo te zien geen overeenkomsten. Zij, of hun familieleden, werkten niet in dezelfde fabriek, gingen niet naar dezelfde school, waren geen lid van dezelfde sportclub en hadden geen typische eetgewoonten. Het enige was eigenlijk dat soms hele families ziek werden. De CDC-mensen zaten met hun handen in het haar. Totdat opeens iemand ziek werd buiten Valley Spring en Luverne. Het was de dochter van een echtpaar dat in Luverne een supermarkt dreef. En er werd een familie gevonden waarvan iedereen, behalve een puberzoontje ziek was. Toen vielen de stukjes in elkaar.

Kijk vanavond hoe het afloopt. Als het raadsel is opgelost kijk je altijd weer met verbazing naar de eenvoud en vraag je je af waarom het maanden en 120 zieken heeft moeten duren voor de oorzaak werd gevonden. Maar op Discovery Channel wordt het raadsel in een half uur gecreëerd en opgelost. De hoofdpersonen komen aan het woord, een sleutelscène rond het jongetje wordt nagespeeld. Alles kort en krachtig. Voor de CDC werd de ziekte een van hun teaching cases. Voor Discovery is zo'n documentaire ongetwijfeld routine, waarin de makers aantonen aan dat wetenschap niet altijd leuk en snel hoeft te worden gepresenteerd om boeiend te kunnen zijn.

Outbreak, medical detectives, Discovery Channel, 23.00-23.30u.