NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

MAARTEN HUYGEN
Conclusie van 'n nachtje internationaal zappen: voorzitter Kok heeft niet één maar vele verdragen gesloten. Op de polyglottische Nederlandse kabel zijn zes EU-leden vertegenwoordigd die in vijf talen zes verschillende stemmingen uitdragen.

Om te beginnen zijn er de stijlen van televisienieuws: het Franse TV5 verbaal, het Italiaanse Rai Uno summier en abstract (Prodi had troostende woorden). De Duitse televisie (ARD Tagesthemen bijvoorbeeld) munt uit in gedetailleerde kennis en juridische precisie, maar dan mondeling overgedragen. Ook de nieuwslezers van de avond stelt goed geïnformeerde vragen. Voor bijna alle buitenlandse zenders is de onmogelijkheid tot ondertiteling een rem op buitenlandse interviews omdat er altijd een tolk doorheen moet praten. De Angelsaksische stations zijn knap in het televisie maken zelf. Amerikanen en Britten zijn grote didacten. Ze leggen ingewikkelde zaken uit zonder zich te bukken naar de kijker. De Britten hebben Peter Snow, die helder formuleert en goede inzichtelijke vragen stelt. Alle feiten en controverses worden zodanig aan elkaar geregen dat het snel duidelijk wordt. CNN legde maandagavond in Insight een half uur lang helder uit waar het bij de Euro om ging. De anchor man, tot in de details op de hoogte, leidde het publiek door het verhaal dat met veel reportages en voorbeelden werd geïllustreerd. Het begint met de uitleg wat geld is: vertrouwen in het door de overheid gedrukte papier. Dat is niet vanzelfsprekend. In sommige piepjonge Oosteuropese landen, zoals Georgië, gebruikte niemand meer het nieuwe geld. Er volgden beelden van mannen met mutsen op en baarden die bevreemd naar muntjes en stapeltjes bankpapier keken. Met deze basiskennis werd de kijker geleid naar de kwestie van het vertrouwen in de euro. Geen beeld, geen uitspraak, geen staatje was overbodig. Elk visueel detail droeg bij tot de kennis van de kijker. Alle mogelijkheden van de televisie zijn uitgebuit. Een dergelijk programma is efficiënte tijdsbesteding. De Nederlandse televisie, zowel commercieel als niet-commercieel, bleef in interviews met specialisten vaak steken in vragen ,,wat hebbik daar als burger nou an?''. Daar is de euromaterie te weinig concreet voor. De interviewer bereikt het tegenovergestelde van wat hij wilde: een clichématig antwoord met veel 'vooruitgang', 'toekomst' en 'het jaar 2000' erin. Hij geeft de regie helemaal uit handen. De anchorman van Insight bracht met zijn prachtige inleiding de kijkers veel verder en dwong de geïnterviewde om de informatie aan te vullen, zonder vaagheden. Twee Vandaag liet gisteren de kijker bij de uitleg van de stand van Europese justitiesamenwerking lang naar een groepje politie-speelgoedauto's staren. Primitief.

Wel heeft de NOS geprofiteerd van de aanwezigheid in Amsterdam van Europese correspondenten die meteen de perspectieven uit hun land konden geven, met filmmateriaal erbij. Hun bijdragen bevestigden hoe anders de EU-leden denken en leven. Ondertiteling opent de wereld, ook bij RTL.

Hoeveel misverstanden en onbedoelde wrijvingen zo'n internationale vergadering kan opleveren, werd geïllustreerd in een toevallig gisteravond uitgezonden deel uit de Teleac-serie Grootmeesters in Management. Dr. Geert Hofstede en drs. L. Helwig-Nazarowa geven beiden trainingen in multicultureel management. Hofstede heeft landen ingedeeld naar seksualiteit, religie en de mate van vrouwelijkheid. Mensen kunnen zich in elkaars culturen verdiepen. Dat was de verantwoordelijkheid van voorzitter Kok. Helwig-Nazarowa vindt dat managers (,,sterke ikken'') juist moeten leren zichzelf sterk te maken in een vreemde omgeving. Dat deden de vergaderaars.

Volgens Helwig-Nazarowa is een multiculturele groep inspirerend en ideeënrijk. En ongetwijfeld werken de verschillende nationaliteiten en achtergronden effectief samen in een KLM-team dat alleen een vervoerstaak heeft. Maar Europese onderhandelaars kunnen zich niet aan zo'n internationale groep conformeren. Ze moeten rekening houden met eigen nationale kiezers die niet bij de vergadering zitten. Voor het thuisfront lijkt dan zo'n compromis, logisch voor de vergaderaars, absurd. Dat gebeurde al op kleine schaal bij de spellingsvernieuwers in de Nederlandse Taalunie. De vergaderaars zijn nu klaar en hebben besloten tot pannenkoek, maar dan in vijftien spellingen.