NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Uitgebracht op huurvideo door PolyGram Video.

Roddels en verhaaltjes uit Antwerpen

Door HANS BEEREKAMP
Met de Belgisch-Nederlandse coproductie Elixir d'Anvers, in maart 1994 vol trots aangekondigd als omnibusfilm van jonge Belgische en Nederlandse regisseurs, is het niet goed afgelopen.

Het idee was voortreffelijk: zeven verschillende min of meer debuterende filmmakers zouden, onder 'artistieke supervisie' van Robbe de Hert, elk een korte film draaien gebaseerd op 'verhalen en roddels uit de geschiedenis van Antwerpen'. De Hert had ook op zich genomen een raamvertelling te vervaardigen, waarin de Belgische televisiester André 'Felice' Steemans een gezelschap Hollandse toeristen rondleidt door de stad. Eventuele tekortkomingen of onduidelijkheden in de filmpjes zouden zo gemakkelijk rechtgetrokken kunnen worden.

Na een première in januari 1996 in Brussel, werd Elixir d'Anvers afgewezen voor het International Filmfestival Rotterdam, één keer vertoond in het Nederlands Filmfestival en niet in de Nederlandse bioscoop uitgebracht, ondanks een subsidie van het Nederlands Fonds voor de Film. In de nu op video uitgebracht versie ontbreekt de als laatste aangekondigde episode (van Renaat Coppens over de bevrijding van Antwerpen in 1945) en kan met de beste wil van de wereld niet gezegd worden dat de onderdelen een geheel zijn geworden.

Maar ook op zichzelf genomen missen de historische schetsen scherpte en filmische kracht, vooral de in 1885 gesitueerde stille filmparodie met pianobegeleiding en geluidseffecten Mannequin d'Anvers van Wim Symoens en de middeleeuwse vertelling Tanchelijn van Boris Pavel Conen (winnaar van de prijs voor de beste eindexamenfilm Nederlandse Filmacademie 1993). Hoewel de episode uit de Contrareformatie (Balthasar de Groote door Nathalie Deklerck) en die uit de Gouden Eeuw van Antwerpen (Gilbert van Schoonbeke door Filip van Neyghem) om onbekende redenen chronologisch omgedraaid zijn, bevat Elixir d'Anvers wel historisch interessante voetnoten, met als rode draad het belang van de nabijheid van het zo wezenlijk andere Nederland. Maar ook de door Benno Barnard gespeelde Hollandse uitgever van de door censuurproblemen geplaagde 19de-eeuwse auteur Hendrik Conscience (Dirk Roofthooft) kan de episode van Tom van Overberghe niet redden van de futiliteit. Het aardigst is misschien nog de pretentieloze mini-musical over het hoerenleven rond 1880, Opstand aan de Rie'dijk van Wolke Kluppell.

De opzettelijk aangebrachte anachronismen, zoals een elektrische slijptol in de 16de eeuw en Salman Rushdie als tijdgenoot van Conscience doen goedkoop aan.

Het leukst in deze ambitieuze mislukking zijn nog de documentair gedraaide straatinterviews van De Hert als intermezzo. Een oude Antwerpenaar weet zeker dat Rubens een vrouwenliefhebber was: ,,Als ge langs zijn graf loopt, kunt u zijn vinger nog ruiken''.