NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

HET VERBOD OP de verbeelding van de destructie van jonge biggen en het verbod op een ongehinderde controle van het vernietigingsproces door de Inspectie van de Dierenbescherming betekenen een dieptepunt in de bestrijding van de varkenspestepidemie. Een opeenvolging van calamiteiten heeft de overheid in het nauw gedrongen en het bekende gezegde over de kat is vervolgens op haar van toepassing geworden. De oorzaken van het falen zijn uiteenlopend: de ziekte is zeer besmettelijk, de bedrijfstak gedraagt zich al jaren rebels, niet alle expertise was bij het uitbreken van de epidemie aan de minister bekend, waardoor noodzakelijke maatregelen uitbleven, de intensieve mesterij houdt onvoldoende rekening met de aan deze bedrijfsvorm verbonden risico's, de Europese handelspolitiek houdt een beschikbare bestrijdingsmethode van de pest, namelijk vaccinatie, tegen.

Paradoxaal genoeg heeft de bedrijfstak zich gekeerd tegen een beleid dat hij zelf mede heeft vormgegeven en dat de overheid bewust een controlerende en regulerende taak geeft tot ver buiten het gebied van de volksgezondheid en de directe consumptie. Marktbescherming staat centraal. De varkenspest tast de positie van de Nederlandse varkensmesters op de Europese markt aan wegens het besmettingsgevaar voor varkensstapels in het buitenland. Totnogtoe hebben de Europese veterinaire autoriteiten lankmoedig gereageerd. Maar vlak over de grens, nabij de besmettingshaarden, maken Belgische boeren zich al langere tijd ernstig zorgen. En wat verder weg de Spaanse.

Het risico van het sluiten van de grenzen had voldoende moeten zijn om de varkensmesters te doordringen van de eigen verantwoordelijkheid. Het tegendeel bleek het geval. Voor deze bedrijfstak, die zich al jaren probeert te onttrekken aan het regulerende mestbeleid, is de overheid al lang niet meer de partner die het gemeenschappelijke belang van een goede en verantwoorde marktwerking helpt dienen, maar een tegenstander die zoveel mogelijk moet worden gedwarsboomd. Dat heeft niet alleen geleid tot een verstoring van het beheersmechanisme, met alle kwalijke gevolgen voor de bestrijding van de pest van dien, maar zelfs tot regelmatige ontduiking van het vervoersverbod, de eerste dam die de betrokken bewindsman opwierp tegen een toen nog dreigende epidemie.

DE ABSURDITEIT DOET zich voor dat een overheid die de belangen van een beroepsgroep op grond van gezamenlijk overeengekomen regelgeving tracht te dienen, door diezelfde beroepsgroep bij herhaling in de wielen is gereden. Het moeras van de al maar uitdijende epidemie, waarin de minister, zijn ambtenaren en de mesters gezamenlijk zijn terechtgekomen, is ontstaan uit de corporatistische aanpak die de agrarische sector tientallen jaren lang heeft gekenmerkt. De verantwoordelijkheid in eigen kring staat hoog in het vaandel, maar als het zo uitkomt wordt die verantwoordelijkheid gemakshalve op de overheid afgewenteld. Die vervolgens als boosdoener te kijk wordt gezet.

Het moment voor bezinning op de structurele oorzaken van het mislukte quarantainebeleid is aangebroken. De overheid kan niet tegelijk voor zorgzame vader èn voor boksbal spelen. Dat moet zijzelf ook niet gedogen. Waar dat toe leidt, tonen de extravaganties van de afgelopen dagen.