NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door BRAM POLS
Binnenkort zijn er weer spotjes, advertenties en billboards in abri's te zien en te horen, die duidelijk maken wat de AA-Accountant doet. De president van het College van Beroep voor het Bedrijfsleven heeft de bezwaren van minister Wijers (Economische Zaken) tegen de campagne vorige week van de hand gewezen en dus wordt de reclame binnenkort weer hervat in afwachting van een eventueel hoger beroep.

De schermutselingen tussen de vakbroeders die zich accountant noemen zijn daarmee niet verdwenen. Enerzijds zijn dat de registeraccountants, de RA's en anderzijds de accountant-administratieconsulenten, de AA's. Ofwel 'de accountants met hbs en de accountants met mulo', die door cultuur, afkomst en bevoegdheden al jaren in een loopgravenoorlog verwikkeld zijn. Duidelijk is inmiddels wel dat de minister zich aan de kant van de RA's het meest thuis voelt.

De RA's zijn verenigd in het Nivra (Nederlands Instituut van Registeraccountants), de AA's in de NOvAA (Nederlandse Orde van Accountants-Administratieconsulenten). De RA's zijn tegenwoordig academisch geschoolde bedrijfseconomen, die postdoctoraal het accountantsvak hebben geleerd. Vroeger hadden ze een hbs-diploma, werden dan assistent-accountant en volgden acht tot tien jaar de Nivra-avondopleiding, een cursus die tegenwoordig is ondergebracht bij de Universiteit voor Bedrijfskunde Nijenrode.

De AA's hebben tegenwoordig een heao-opleiding bedrijfseconmie, gevolgd door een drie jaar durende post-hbo accountancy-opleiding. Van oudsher komen de AA's uit minder hoogvliegende milieu's, behaalden hun mulodiploma en gingen daarna op voor het praktijkdiploma boekhouden om zich verder te bekwamen in de moderne bedrijfsadministratie en daarna nog twee staatsdiploma's (SPD's) te behalen. ,,Tussen de twee groepen is altijd een duidelijk standsverschil voelbaar geweest,'' zegt drs. P.L. Legerstee, directeur van de NOvAA.

Dat standsverschil heeft ook altijd een weerslag gehad in de praktijk. De AA staat van oudsher het midden- en kleinbedrijf bij. Bedrijven die wegens hun omvang een eigen staf hebben nemen een RA in de arm. De kleine man - 'directeur èn grootaandeelhouder' - heeft een AA, die de jaarrekening samenstelt, de belastingaangifte doet voor zaak en privé, en advies geeft op allerlei terreinen. Het is de vertrouwensman pur sang, die ook pensioenkwesties bespreekt met zijn klant. Er zijn in Nederland 1.500 AA-kantoren, die werk bieden aan rond 26.000 mensen en samen een omzet genereren van 2,6 miljard gulden.Er bestaat een wet op de AA's, maar ook op de RA's. De RA's zijn de echte controlespecialisten. Zij bekijken bijvoorbeeld de jaarverslagen van de grote bedrijven en hechten daar al dan niet hun goedkeuring aan. In 1972, bij de tot standkoming van de wet hebben de AA's afstand gedaan van die controlebevoegdheid en daarmee waren de RA's monopolist op dat terrein. Die afstand deden de AA's zonder pijn. Nederland telde enkele honderden grotere ondernemingen die controleplichtig waren en die bedrijven waren nooit de klant van een AA. De RA's profiteerden ervan, omdat kleienere bedrijven die groter werden moesten doorstromen naar RA- kantoren. Van RA-kantoren zijn er rond duizend, waar rond 3.700 RA's werken. Het Nivra telt circa 11.000 leden.

Door een wetswijziging in '93 hebben de AA's die controlebevoegdheid weer terug gekregen - mede doordat Brussel harmonisatie wil - maar ze zijn gewoon actief gebleven op het terrein van het midden- en kleinbedrijf. Na 1972 werd vooral gestreefd naar 'stroomlijning' van het accountantsvak en dat streven is door toedoen van EZ steeds gebleven. Met stroomlijning wordt dan vooral bedoeld de verdwijning van de AA als een aparte beroepsgroep.

Een strikte scheiding tussen het midden- en kleinbedrijf en de grotere bedrijven is er overigens niet. Bij echt grote kantoren als Moret, Coopers, KPNMG en Deloitte komt zeventig procent van de omzet uit het midden- en kleinbedrijf. Bij die kantoren werken dan ook veel AA's. Van de 4.500 AA's werken er 3.500 op een kantoor, van wie 1.500 op een groot RA-kantoor.

Inmiddels wordt het vak van accountant doorgelicht in het kader van de zogeheten MDW-operatie, een vondst van het paarse kabinet dat marktwerking, deregulering en een betere wetgevingskwaliteit voorstaat. De groep ambtenaren die de doorlichting uitvoert wil voor de zomer aan minister Wijers rapporteren, maar volgens de AA's is op grond van de vragen die hun zijn gesteld al wel duidelijk dat de AA's moeten opgaan in de Nivra.

Tegelijkertijd is bij de totstandkoming van de controlebevoegdheid voor de AA's in '93 afgesproken dat dit in 1999 zal worden geevalueerd. Volgens EZ houdt dit echter in dat dan zal worden bezien of RA's en AA's moeten samengaan.

,,Daar zit nu het probleem,'' zegt Legerstee. ,,Als je nu aan mensen vraagt aan wie ze denken bij het woord accountant, dan noemen ze een registeraccountant. Voor het grote publiek bestaat de AA niet. Wil je dus in 1999 een goede afweging kunnen maken bij die evaluatie, dan moet men in elk geval weten waar het over gaat. Dus moet tegen die tijd bij brede lagen van de bevolking ook bekend zijn wat een AA doet. Vandaar die campagne.''

In juni vorig jaar besloot de ledenvergadering van de NOvAA om een dergelijke campagne te beginnen. Vier verschillende reclamebureau's waren gevraagd een voorstel te maken, plus een begroting. Alle vier kwamen ze uit op een budget van rond twintig miljoen gulden voor vier jaar. Diezelfde ledenvergadering besloot op 7 november vorig jaar in te stemmen met een financieringsplan dat er in voorzag de contributie met gemiddeld 50 procent te verhogen. Pas op 6 februari dit jaar nam Economische Zaken stappen tot schorsing van het besluit, want het zou 'strijdig zijn met het algemeen belang'.

De leden van de NOvAA zijn niet vrijwillig lid, maar verplicht. En de NOvAA is volgens de wet een publiekrechtelijk orgaan dat de hoogte van de contributie vaststelt op grond van een verordening. Door de schorsing van het besluit, kwam de financiering van de juist begonnen reclamecampagne op drijfzand terecht.

Na een spervuur van juridische procedures begin dit jaar heeft het College van Beroep voor het Bedrijfsleven de AA's dus voorlopig in het gelijk gesteld. In de uitspraak van vorige week stelt de president dat de minister bij zijn besluit een enkel wetsartikeltje 'over het hoofd lijkt te hebben gezien'. Naast dat formele argument stelt hij verder dat de inhoud van Wijers' betoog 'geen hout snijdt'.

De AA's pakken de reclamecampagne dus weer op. ,,Wie zorgt er voor rugdekking? Een helder advies van je AA-accountant. Daar ben je als ondernemer soms gewoon even aan toe'', zo valt binnenkort weer op de radio te horen. Stellig tot ergernis van de RA's, die in zekere zin ook wel wat te mopperen hebben. Want los van de culturele verschillen die weer ingewreven worden, zijn het de RA's die de grotere kantoren bestieren. En zij zijn het die de contributie van de AA's die bij hun in dienst zijn moeten betalen. En dat kan lelijk oplopen. Er zijn grote kantoren die pakweg 120 AA's op de loonlijst hebben staan en nu met een contributieverhoging van 1.000 gulden de man worden geconfronteerd.

Legerstee: ,,Daar staat tegenover dat ook die kantoren profiteren van het effect van de campagne. Als het goed is levert dat ook bij de AA's van die grote kantoren meer omzet op.''

Voor het grote publiek bestaat

de AA niet