NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S c h a k e l s

Door onze redacteur ROEL JANSSEN
DEN HAAG, 16 JAN. Bestaat er werkelijk een geheime afspraak tussen Frankrijk en Duitsland om de Europese Centrale Bank in Frankfurt te vestigen en een Fransman in 1999 als eerste president van de ECB te benoemen? President Chirac claimt in de Europese binnenkamers glashard dat in oktober 1993, op de top in Brussel waar de zetelverdeling van een aantal Europese instellingen werd geregeld, een dergelijke informele afspraak is gemaakt. Maar bondskanselier Kohl heeft dit in kleine Europese kring ten stelligste ontkend. Chirac, in 1993 nog niet gekozen, was niet op de top in Brussel aanwezig.

Nederland was in Brussel in 1993 vertegenwoordigd door premier Lubbers. Desgevraagd herinnert de oud-premier zich de gang van zaken. Een Duits-Franse afspraak? Uitgesloten is zoiets nooit, maar Lubbers heeft er geen enkele herinnering aan.

De vestigingsplaats van de ECB was al een struikelblok bij de onderhandelingen over het verdrag van Maastricht. Nederland had uiteindelijk negen puntjes opengelaten in het verdrag. Niet toevallig paste daar Frankfurt in, maar ook Amsterdam. Want Nederland ijverde voor Amsterdam als vestigingsplaats voor de toekomstige centrale bank van Europa.

Maar de kans om Amsterdam door te drukken op de top in Maastricht ging voorbij en op de volgende top, in Lissabon, kwam de vestigingsplaats opnieuw aan de orde. Daar lag een plan ter tafel, voorgesteld door de toenmalige voorzitter van de Europese Commissie Delors en gesteund door de Portugese premier Cavaco Silva, om de ECB in Bonn te vestigen. Dat plan werd door Frankrijk gesteund omdat Bonn op afstand ligt van de Bundesbank, de Duitse centrale bank die in Frankfurt staat.

De indruk bestond dat Kohl wel voor Bonn voelde. In Duitsland was juist besloten de Bondsdag en de regering naar Berlijn te verplaatsen, dus in Bonn zou veel leegstand komen. Lubbers schatte in dat Amsterdam geen kans maakte en was bereid met dit voorstel mee te gaan. Het kwam hem later nog op bittere kritiek van de Amsterdamse financiële lobby voor de ECB te staan. Maar de Britse premier Major en de Belgische premier Dehaene blokkeerden in Lissabon een akkoord over de ECB en andere Europese instellingen. De zaak werd vooruitgeschoven en kwam opnieuw aan de orde op een tussentop in Brussel, in oktober 1993. De Duitse bereidheid om de ECB bij wijze van gebaar jegens Frankrijk in Bonn te vestigen, was inmiddels verdwenen. Het moest Frankfurt worden.

Tot verrassing van Lubbers gingen de Fransen nu met Frankfurt akkoord. Ook Major verklaarde het besluit niet langer te zullen blokkeren en Nederland sloot zich hierbij aan. De Franse premier Balladur zei zelfs dat hij Frankfurt een uitstekend idee vond.

Lubbers: ,,Ik herinner me dat John en ik elkaar aankeken en dachten: nou, nou, nou, dat is wel een merkwaardig gedrag van de Fransen. Eerst fel tegen Frankfurt en nu was het een uitstekend idee. Het klonk nogal flemerig. Maar ik had absoluut niet de indruk dat er voor Balladur een deal bij zat.''

Na afloop van de Brusselse top zei Lubbers op de persconferentie dat Duisenberg gevraagd was om de eerste president van het Europees Monetaire Instituut te worden, maar dat hij deze de uitnodiging had afgewezen. Duisenberg zou wel de tweede president van het EMI kunnen worden, zei Lubbers toen profetisch.

NRC Webpagina's
16 JANUARI 1997

THIRD
MILLENIUM
CHALLENGE

Het enige horloge waarmee u

seconden voorloopt.