Zuid-Holland 'bankiert'

Nieuws

Achtergrond

Chronologie

Documenten

De PvdA'er J. Wolf stapt op als gedeputeerde van de provincie Zuid-Holland. Hij is na gedeputeerde De Jong, ook PvdA, de tweede politicus die vertrekt in de zogenoemde Ceteco-affaire.

Door onze redacteuren CEES BANNING en BRAM POLS

DEN HAAG, 5 OKT. 'Vaandelvlucht', zo luidt de kwalificatie van het opstappen van PvdA-gedeputeerde Wolf in de CDA-fractie in de Staten van Zuid-Holland. De PvdA-gedeputeerde wacht het debat over de Ceteco- affaire, morgen in de Provinciale Staten niet af. Hij heeft gisteren zijn biezen gepakt. Directe aanleiding was het rapport van de commissie-Van Dijk. Volgens dit rapport hebben Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland in 1995 een ondeugdelijk en extreem riskant besluit genomen om te gaan bankieren. Het besluit is democratisch ontoelaatbaar, omdat het Provinciale Staten buiten spel zette. GS, het dagelijks bestuur van de provincie, hield document CA 38839 geheim. Bijna een jaar na dato is Wolf nu alsnog geveld door de orkaan 'Mitch', die voor een deel oorzaak is van de economische recessie in Midden- Amerika, waardoor de afzetmarkt voor Ceteco instortte en het handelshuis failliet ging, onder achterlating van een schuld van 47,5 miljoen gulden aan Zuid-Holland. Dat is zo'n vijf procent van de provinciale jaarinkomsten.

Drie o's plakte de commissie-Van Dijk, die de Ceteco-affaire op verzoek van de provincie onderzocht, op deze handelswijze: ondeugdelijk, onrechtmatig en on democratisch. Wolf voegde daar gisteren zijn eigen twee o's aan toe: onzorgvuldig en onfatsoenlijk. Hij doelt daarmee op de omissie van de commissie-Van Dijk, die Wolf en zijn collega- gedeputeerde J.Heijkoop (CDA) niet heeft gehoord. "Hoe kan Van Dijk zich een oordeel vormen als hij geen hoor en wederhoor toepast?", vroeg Wolf zich af. "Wellicht was hij tot een ander oordeel gekomen als wij onze zienswijze hadden kunnen geven." De commissie-Van Dijk stelt dat GS als geheel verantwoordelijk zijn, maar dat er een bijzondere verantwoordelijkheid ligt bij de portefeuillehouder Financiën en de ambtelijke top. Commissaris van de koningin J.M. Leemhuis-Stout (VVD) was weliswaar een tegenstander van het bankieren, maar zij is 'overruled' door de gedeputeerden onder leiding van G. Brouwer (Financiën, PvdA). Brouwer heeft de politiek in februari al verlaten. Vlak voor de Provinciale-Statenverkiezingen van dit jaar vertrok hij naar het accountants- en adviesbureau KPMG. Zijn opvolger A. de Jong (PvdA) zag zich in juli gedwongen om op te stappen, onder meer door onhandig opereren in de media.

Van het vorige college zaten tot gisterochtend nog Leemhuis-Stout en de gedeputeerden Heijkoop en Wolf in het college. De PvdA'er was in het college dat besloot te gaan bankieren, verantwoordelijk voor volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en milieu. Na de verkiezingen kreeg hij onder meer de portefeuille verkeer en vervoer. Wolf stond aan de wieg van het huidige college van GS, dat wordt gevormd door PvdA, CDA, GroenLinks en SGP, RPF/GPV. Hij was er medeverantwoordelijk voor dat de grootste partij, de VVD met bijna dertig procent van het totale aantal zetels, voor het eerst sinds jaren geen deel uitmaakt van het provinciaal bestuur.

"Toen Joop (Wolf) de persconferentie van Wim Kok vrijdag hoorde, wist hij dat het voorbij was", weet een bevriende partijgenoot. De premier sprak van " grove nalatigheid". "De commissie-Van Dijk heeft een buitengewoon ernstige situatie blootgelegd. Het is werkelijk om zeer van te schrikken", aldus Kok. Via de PvdA-binnenlijn had de minister van Binnenlandse Zaken, B. Peper, laten weten dat er iets fundamenteels moest gebeuren om het vertrouwen van de burger te herstellen. De PvdA- minister debatteert donderdag met de Tweede Kamer over de affaire en dan is het politiek handig wanneer Provinciale Staten spijkers met koppen hebben geslagen. Het opereren van de provinciale PvdA-politici is zorgvuldig afgestemd met het dagelijks bestuur van de partij en met de PvdA-fractie in de Tweede Kamer. De druk op Wolf is na Koks tirade opgevoerd en een weerslag daarvan was te lezen in het PvdA-vlugschrift van afgelopen weekeinde. M. Norder, voorzitter van de PvdA-fractie in Provinciale Staten, vindt dat de aandacht zich nu moet richten op de positie van de college-leden die er in 1995 al bij waren toen het gewraakte besluit werd genomen. Norder: "Het is vooral de vraag op wat voor manier zij omgegaan zijn met de bestaande situatie, de situatie dus waarin er gebankierd werd. Persoonlijke consequenties moeten niet uitgesloten worden." J. de Sain, voorzitter van het PvdA-gewest Zuid- Holland formuleerde het nog iets directer: "Ik kan me niet voorstellen dat er geen persoonlijke consequenties aan deze affaire worden verbonden. Uiteindelijk zijn Gedeputeerde Staten van 1995 collectief verantwoordelijk voor de geheimhouding, er moet nu ingezet worden op de personen uit deze periode die er nog steeds zitten. De trap moet van bovenaf schoongeveegd worden."

Wolf voelde de steun binnen zijn partij afbrokkelen, begreep de boodschap van het PvdA-vlugschrift, hakte maandagochtend om tien over half vijf de knoop door en leende en passant de beeldspraak van zijn gewestelijk voorzitter. " Die trap moet helemaal schoon, van boven naar beneden, waarbij ieder zijn eigen verantwoordelijkheid moet nemen," zei hij in een toelichting. Vervolgens riep hij Leemhuis-Stout en Heijkoop op zijn voorbeeld te volgen. Maar de commissaris noch de CDA'er willen vooralsnog van geen wijken weten. Ook Heijkoop verklaarde dat hij "graag" was gehoord door de commissie-Van Dijk. Hij "betreurt" het dat zijn PvdA-collega Wolf wel gehoord wilde worden door de commissie-Van Dijk, maar niet door Provinciale Staten. Wolf vreest dat het debat in de Staten morgen "ontaardt in een discussie over de poppetjes en niet over de inhoud." Over de inhoud van dat debat behoeft na lezing van het rapport van Van Dijk weinig meer te worden gezegd. Het zijn juist de 'poppetjes' Wolf, Heijkoop en Leemhuis-Stout met hun omstreden en geheime besluit, met wie de Statenleden willen spreken.