AMSTERDAM, 4 JULI. Waar zouden zij zijn zonder Big Brother? Het
regent Weekend miljonairs bij Endemol, producent van de Big-
Brotherserie, een tv-fenomeen dat als geen ander de fantasie van
beleggers voor multimediale opbrengsten prikkelde. Het succes van Big
Brother joeg de beurskoers van Endemol vorig jaar omhoog, culminerend
in een 'biedingsstrijd' van kopers. Dit leidde in maart tot een bod van
de Spaanse telefoon- en internet-moloch Telefónica. Het bedrijf
biedt 6,2 eigen aandelen, wat het aandeel Endemol waardeert op 138
euro.
En de winnaars zijn...
Daarnaast krijgen alle Endemol-medewerkers uitzicht op een nieuw
optieplan, een worst ter waarde van zo'n 60 miljoen gulden die
toekomstig eigenaar Telefónica hen nu al voorhangt.
Het officiële biedingsbericht van Telefónica met de
details van het bod heeft maar weinig woorden nodig voor de
beschrijving van de miljoenenwaterval. Een recordwaterval na een bod
van een ander bedrijf, althans voor Nederlandse begrippen. De
directeuren en managers worden, als de opties min of meer evenredig
zijn verdeeld, miljonair dankzij hun personeelsopties. Deze opties zijn
rechten om aandelen Endemol te kopen tegen een vooraf vastgestelde
prijs. Endemol wil die prijs niet noemen. De opeenstapeling van oude en
nieuwe opties en een nieuwe bonusregeling is zeldzaam in Nederland.
Zo'n ruim gevulde bonuspot is vooral gebruikelijk bij internationale
zakenbanken na een overname. Daarmee willen ze voorkomen dat het
personeel de deur uitwandelt. Het menselijk kapitaal - creativiteit,
netwerken en persoonlijke inzet - is hun belangrijkste bezit en zou
anders plotseling waardeloos worden.
Zijn er vergelijkbare voorbeelden van van zulke exhibitionistische
verrijking? De vier bestuurders van vatenproducent Van Leer
incasseerden samen 'maar' 20 miljoen gulden door hun opties uit te
oefenen toen de Finse concurrent Huhtamki een bod deed dat 50 procent
boven de beurskoers lag. Een gratis aandelenbeleggingsplan leverde
veertig topmanagers van chipmachinefabrikant ASM Lithography
tweeëneenhalf jaar geleden ongeveer 450 miljoen gulden op. Het
opmerkelijke van de regelingen bij Endemol is overigens dat het, in
tegenstelling tot de doorsnee optieregeling, de aandeelhouders geen cent
kost. Op twee na: De Mol en Van den Ende stellen de aandelen
beschikbaar die de managers met de opties aanschaffen.
Het pakket van oude en nieuwe optieregelingen plus een bonuspot
illustreert een van de kenmerken van het moderne zakendoen. Na een
overname geldt: nieuwe ronde, nieuwe prijzen. Optieregelingen worden
aan beleggers en het publiek verkocht met als argument dat zij de
managers prikkelen tot betere prestaties en dat ze hen binden aan de
onderneming.
Het bod van Telefónica verbreekt die band. De opties kunnen
worden verzilverd, maar om dezelfde managers en het personeel toch weer
te binden komt de nieuwe eigenaar met nieuwe opties en een
bonusregeling. De bonussen mogen straks worden verdeeld door De Mol, de
nieuwe chief creative officer van Telefónica. De Mol en
Van den Ende zijn ook de enige twee medewerkers die hun aandelen
Telefónica die zij door het bod verkrijgen niet zomaar mogen
verkopen, zo blijkt uit het biedingsbericht.
De Mol mag de helft van zijn pakket direct verkopen als hij wil, een
kwart moet hij een jaar houden en een kwart twee jaar. Van den Ende,
die is afgetreden als bestuurslid en nu commissaris wordt bij Endemol,
mag driekwart van zijn stukken onmiddellijk verkopen, maar moet een
achtste een jaar vasthouden en een achtste twee jaar.