Nog eens Srebrenica

HET HEEFT EEN aantal kenmerken van een zomerhype, de verprutste filmrolletjes van Dutchbat uit Srebrenica. De herleefde commotie bewijst in elk geval dat de val van deze Bosnische enclave in 1995 en de rol van het Nederlandse VN-detachement ons nog steeds niet lekker zit. Ook al is de aangelegenheid eind 1995 - naar aanleiding van een uitvoerig rapport van de regering - formeel in politieke zin door de Tweede Kamer afgerond.

Verschillende volksvertegenwoordigers spreken zich nu toch weer uit voor een parlementair onderzoek naar de filmrolletjes. Dat is nog niet een volledige enquête, maar behelst al wel eigen onderzoekshandelingen van het parlement. De betekenis daarvan dient niet te worden onderschat. De paspoortaffaire begon destijds ook met een beperkt onderzoek en draaide uit op een complete parlementaire enquête met ingrijpende politieke gevolgen.

Srebrenica is een enquête waard, maar dan naar het héle verhaal van de ongelukkige Nederlandse expeditie ten behoeve van de Verenigde Naties. Zo'n onderzoek kent echter serieuze barrières. De rol van het onderzoekende parlement bij de inzet van de Nederlandse militairen vormt onderdeel van het vragencomplex. De beantwoording van deze vragen is bovendien sterk afhankelijk van de medewerking van derden (niet alleen de VN maar ook een land als Frankrijk) en de animo die te verlenen is minimaal.

HET RIOD (Rijksinstituut voor oorlogsdocumentatie) stelt nu op verzoek van de regering een historisch onderzoek in. Dat is niet een parlementaire enquête. Het is ook niet een opsporingsonderzoek naar eventuele medeplichtigheid aan oorlogsmisdaden, noch een intern onderzoek naar de delicate driehoeksverhouding van marechaussee, defensietop en openbaar ministerie waarover de zaak van de filmrolletjes vragen oproept. Beide taken behoren onmiskenbaar tot het domein van de ministeriële verantwoordelijkheid.

De Tweede Kamer kan en behoort de nieuwe bewindsman van Defensie indringend aan te spreken over de persistente vragen over mogelijk Nederlands wangedrag en de afhandeling daarvan. Dat er net een nieuwe minister is aangetreden, valt vanuit het oogpunt van de directe politieke consequenties wellicht te betreuren. De verse kijk van een nieuwkomer heeft echter ook voordelen.

Terug naar overzicht