|
Overzicht eerdere
afleveringen
RUSLAND
KLOVEN
CRISIS
GRONDWET
ECONOMIE
HISTORISCHE PARALLEL
WERELDMACHT
ECONOMISCHE MACHT
HOOFDROLSPELERS
OP EEN ZIJSPOOR
JELTSIN-CLAN
PARLEMENT
REGERING
ROEBEL
RECENT VERLEDEN
GRAFIEKEN
LINKS
 |
Economische macht
De economische macht in Rusland is in handen van
enkele zeer rijke, zeer machtige ondernemers. Onder hen is een groep van
zeven bankiers, ook wel spottend 'de G-7' genoemd. Ze voeren onderling
een gevecht op leven en dood.
STEENRIJK
Alekperov, Vagit
Zakenman, baas van oliegigant LUKoil. Azeri van
geboorte, mijningenieur, altijd werkzaam geweest in de olie-industrie,
eerst in Azerbajdzjan, later in Tjoemen in Siberië. In 1990
onderminister van Olie- en Gasindustrie. Bouwde na, zijn vertrek in
1992, LUKoil op door fusie van een aantal oliebedrijven, mede dankzij
hulp van de toen zeer machtige Oleg Soskovets. Steenrijk dankzij
aandelenbezit. Heeft LUKoil (eerste 'verticale' oliebedrijf dat zowel
produktie als raffinage en marketing voor zijn rekening neemt) in korte
tijd tot het grootste oliebedrijf van Rusland gemaakt, met een beleid
van agressieve expansie. Pocht dat hij binnen vijftien jaar Exxon kan
kopen.
 | | Berezovski |
PEETVADER
Berezovski, Boris
Op zijn 52ste veelvoudig dollar-miljardair en
Ruslands rijkste zakenman, belangrijkste lid van wat wel schertsend (ook
door hemzelf) de 'G-7' is genoemd, de groep van zeven superrijke
oligarchen die naar eigen zeggen de helft van de Russische economie
beheersen en grote invloed uitoefenen op de politiek. Studeerde
automatisering en werkte in Sovjet-tijden als docent bestuurskunde.
Richtte na de val van het communisme Logovas op, al snel het grootste
autobedrijf van Rusland. Breidde zijn invloed op de media uit door
belangen in de tv-zender ORT. Het Amerikaanse blad Forbes heeft hem
ervan beschuldigd zijn miljardenrijkdom in samenwerking met de
Tsjetsjeense mafia te hebben vergaard. Is volgens Forbes 'de peetvader
der peetvaders van Rusland'. Financierde Jeltsins campagne voor een
tweede termijn als president. Haalde hem ook over tot de benoeming van
Anatoli Tsjoebais tot supervisor van het hervormingsproces. Door Jeltsin
in oktober 1996 benoemd tot plaatsvervangend secretaris van de machtige
Veiligheidsraad, maar na dertien maanden ontslagen na een conflict met
Tsjoebais over de privatisering van lucratieve staatsbedrijven. Sinds
april combineert hij het management van zijn enorme zakenimperium met
het secretariaat van het GOS, het Gemenebest van Onafhankelijke Staten.
VRIENDSCHAPPEN
Chodorkovski, Michail
Chemicus. Ooit beschermeling van Michail
Gorbatsjovs conservatieve rivaal Jegor Ligatsjov. Nam dankzij Ligatsjov
in 1987 de handelsfirma Menatep over en mocht zo als eerste vrije
ondernemer sinds 1917 in valuta doen. Zit nu in olie, koper, tin,
textiel en papier, de staatstelevisie, het persbureau Itar-Tass en het
weekblad Literatoernaja Gazeta. Wil samen met Berezovski het olieconcern
Rosneft uit handen van Gazprom en LUKoil houden. Biedt bescherming aan
het (althans tot de huidige crisis) bloeiende, door Nederlanders geleide
bedrijf Independent Media. Is in zijn politieke vriendschappen nooit
kieskeurig geweest: van Jeltsins inmiddels in ongenade gevallen
lijfwacht Aleksandr Korzjakov ('de Raspoetin van het Kremlin'), via
voormalig vice-premier Oleg Soskovets (representant van het
militair-industrieel complex), tot de vorige week afgetreden premier
Viktor Tsjernomyrdin.
PRIVILEGES
Fridman, Michail
Ging als student in 1987 in zaken. Zijn bedrijf Alfa
kreeg dankzij Jeltsins minister van Buitenlandse Handel, Pjotr Aven,
allerhande financiële faciliteiten en privileges. Stak de winst in
de olie-, geneesmiddelen-, voedings-, glas- en cementproductie. Aven is
inmiddels zijn rechterhand in de Raad van Bestuur van Alfa.
GOUD
Goesinski, Vladimir
Ooit theaterdirecteur. Stichtte medio jaren tachtig
een 'coöperatie' voor kantoorartikelen. Zijn bedrijf Most kwam van
de grond toen Goesinski de goudvoorraden van de communistische partij
ging beheren en later de bankier werd voor het 'booming' Moskou van
burgemeester Joeri Loezjkov: een lucratieve baan, gezien het
megakarakter van diens projecten. Beheerst nu, behalve een eigen
paramilitaire groep, de televisiezender NTV, het radiostation Echo
Moskvy en enkele kranten.
 | | Potanin |
VOETBALCLUB
Potanin, Vladimir
De jongste van de topbankiers. Bouwde vanaf 1990 met
handel in staatsobligaties de bank Oneksim op. Beheerst nu ondernemingen
als de nikkelgigant Norilsk Nikkel, het communicatiebedrijf Svjazinvest,
enkele oliebronnen, ZIL-auto's, ijshockey- en voetbalclub CSKA en
kranten. Een van zijn beste vrienden is scheidend vice-premier Anatoli
Tsjoebais. Hij is zelf ook even vice-premier geweest.
 | | Smolenski |
KREMLIN-BANK
Smolenski, Aleksandr
Begon zijn loopbaan als handelsfirmant voor de
communistische partij van de Sovjet-Unie. Zijn bank SBS-Agro regelde de
financiën van het Kremlin - reden voor diepe vriendschap met de
dubieuze lijfwacht van Jeltsin, Aleksandr Korzjakov. Opende een filiaal
in de 'gouden bocht' te Amsterdam en heeft macht over enkele bladen en
uitgeverijen. Zijn belangrijkste wapenfeit: de privatisering van
olieconcern Sibneft zo arrangeren dat Potanin (zie aldaar) achter het
nest moest vissen.
PRO-LEBED
Vinogradov, Vladimir
Begon zijn carrière als veredeld boekhouder
bij de Sovjetbank voor bouwnijverheid. Zijn Inkombank zit in staal,
aluminium en kleding maar is over zijn top heen, al gaat het gerucht dat
hij de succesvolle verkiezingscampagne van ex-generaal Aleksandr Lebed
voor het gouverneurschap van de regio Krasnojarsk heeft gefinancierd.
GASBAAS
Vjachirev, Rem
Zakenman op superschaal, in staat de Russische regering
op de knieën te dwingen. De baas van Gazprom, 's wereld grootste
bedrijf. Beheerst, samen met Jeltsins voormalige steun en toeverlaat
Viktor Iljoesjin, het aardgasmonopolie in Rusland (een derde van de
wereldvoorraad) alsmede twee vakbondskranten. Kreeg van zijn voorganger
als Gazprom-baas, Viktor Tsjernomyrdin, een grandioze entree en fiscale
voordeeltjes in ruil voor financiële hulp aan de schatkist. Kwam in
conflict met Tsjernomyrdins opvolger als premier, Kirijenko, die de
fiscus op Gazprom afstuurde en trachtte beslag te leggen op de activa
van het bedrijf, omdat het 2,5 miljard dollar te weinig belasting zou
hebben betaald. Beweerde dat het beleid van de regering, met vrijwel
gratis gasleveranties aan de Oekraïne, Wit-Rusland en
Joegoslavië, zijn Gazprom gigantische verliezen oplevert. Dreigde
de gaskraan van Gazprom te sluiten en half Rusland lam te leggen.
Kirijenko moest inbinden in dat vinnige conflict.Portretten: Peter
Michielsen
|
NRC
Webpagina's
10 september 1998
|
