Conjunctuurcycli
Een evenwichtige economische ontwikkeling bestaat
niet. Sinds de industriele revolutie ontwikkelt de economie zich als een
Echternachse processie: drie stappen vooruit, twee achteruit. Op- en
neergang in economische activiteit wordt conjunctuur genoemd. In de
economische theorie worden vijf cycli onderscheiden, vier zijn vernoemd
naar hun ontdekker.
Kitchen
Voorraadinvesteringscyclus met een lengte van vier tot vijf
jaar. De Britse statisticus Joseph Kitchen ontdekte in 1923 een
conjunctuurgolf in de Verenigde Staten met een periodiciteit van circa
vijftig maanden.
Juglar
 | | Clément Juglar |
Investeringscyclus met een lengte van zeven tot elf jaar. Met de
conjunctuurbeweging wordt meestal de Juglar bedoeld. Deze golfbeweging
wordt veroorzaakt door vertragingen en versnellingen in investeringen.
Volgens de Franse arts Clement Juglar (1819-1905) was de golfbeweging
onlosmakelijk verbonden met het kapitalistische systeem en onafhankelijk
van klimatologische of politieke omstandigheden.
Kuznets
Bouwcyclus met een lengte van vijftien tot vijfentwintig jaar.
Evenals de Kitchen is de Kuznets een `Amerikaanse' cyclus. In de jaren
dertig ontdekte de Amerikaan Simon Kuznets voor de 19de eeuw een golf
met een cyclus van zestien jaar; met een expansiefase van tien jaar en
een contractiefase van zes jaar.
Kondratieff
Lange golf, de meest omstreden conjunctuurbeweging met een
lengte van vijfenveertig tot zestig jaar. De Russische econoom Nikolai
Kondratieff (1892-1938) beschreef een lange golf die werd veroorzaakt
door technologische innovatie als de bron van welvaartsgroei.
Investeringsprojecten zijn de oorzaak van de opgaande fase van de lange
golf; de neergang wordt veroorzaakt doordat de voorraad projecten
uitgeput raakt.
De Oostenrijkse econoom Joseph Schumpeter (1883-1950) heeft de ideeen
van Kondratieff verder uitgewerkt. Voor hem bestond een Kondratieff uit
zes Juglars en een Juglar uit drie Kitchens. Ofwel: een Kondratieff =
drie Kuznets = zes Juglars = twaalf Kitchens.
Volgens Schumpeter vertalen innovaties zich in investeringsfluctuaties
en die zijn de motor van conjuncturele schommelingen. De golfbewegingen
van verschillende lengte worden elk met een bepaald type investering
geassocieerd. De Kitchen (vier tot vijf jaar) met investeringen in
voorraad, de Juglar (zeven tot elf jaar) met investeringen in machines
en de Kondratieff (vijfenveertig tot zestig jaar) met de
kapitaalgoederen van zeer lange levensduur.
Kondratieff-adept J. van Duijn dateert de opgaande en neergaande fases
als volgt:
Opgaand Neergaand
eerste
1790-1810/17
1810/17-1844/51
tweede
1844/51-1870/75
1870/75-1890/96
derde
1890/96-1914/20
1914/20-1948
vierde
1948-1973
1973-1990/92
vijfde
1990/92
Politieke conjunctuurcylus
Electorale overwegingen veroorzaken een
conjunctuurgolf. Amerikaanse presidenten plegen de eerste twee jaren van
hun ambtstermijn een afremmend beleid te voeren ter bestrijding van de
inflatie. In de laatste twee jaren wordt een expansief beleid gevoerd om
de werkloosheid te verminderen. De populariteit van een president is
sterk afhankelijk van de werkloosheid. Empirisch onderzoek levert het
bewijs van deze golfbeweging in de Verenigde Staten. Ook in Nederland is
onderzoek gedaan naar de politieke conjunctuurcyclus, waarbij de
onderzoekers geen golf, maar een `rimpeling' ontdekten. In de twee jaren
voorafgaand aan Tweede-Kamerverkiezingen wordt extra gelet op de hoogte
van de belastingen en krijgt het overheidsbeleid een opportunistisch
tintje.
|
