Twisten en Historie
De aaneenschakeling van conflicten op de Balkan dateert pas van de
laatste honderdvijftig jaar. Tot het midden van de negentiende eeuw was
die regio geen kruitvat.
Zuiden
Het zuidelijk deel van het schiereiland was al een eeuw of vijf
bezet door de Turken. Onbekend gebied, onontdekt, onbeschreven. De
allengs zwakkere Turken heersten over een bonte verzameling van
grotendeels orthodoxe volkeren die grotendeels vrij werden gelaten in
hun godsdienst. Maar politieke opstanden moesten ze met draconische
sancties bekopen en hun zoons moesten ze afstaan voor het
Janissarenkorps van de sultan.
Noorden
Ten noorden van het Turkse gebied had je Kroatië en
Slovenië. Katholieke landen, horend bij het Habsburgse Rijk.
Kroatië hoorde al sinds 1102 bij het Hongaarse koninkrijk.
Slovenië viel onder Wenen.
Grenslanden
De orthodoxe gebieden Walachije en Moldavië waren
schatplichtige grenslanden, buffers. Zoals ook de Krajina een buffer
was, in het noorden van Bosnië en het zuiden van Kroatië.
Grensland, bevolkt met krijgshaftige boerensoldaten van orthodoxen
huize die we nu Serviërs noemen. Destijds bewaakten ze de grens
tegen de Turken voor de Katholieke Habsburgers in ruil voor
belastingvrijdom. Hun afstammelingen kwamen in 1991 in opstand tegen de
Kroaten.
Ook de Banat was grensland. Moeras, door Maria Theresia en haar zoon
Jozef II drooggelegd en bevolkt met kolonisten van her en der, vooral
Hongaren. Een bevolkingsgroep die anno 1999 zoveel last heeft van de
'etnische zuivering' 'door de Serviërs'.
Twisten
Elke natie op de Balkan heeft de laatste anderhalve eeuw voortdurend
met haar buurlanden overhoop gelegen. Steeds weer ging het om
gebiedsdelen die werden opgeëist, veelal met gebruikmaking van
aanspraken die stamden van ver voor de Turkse tijd. Een kleine greep
uit die twisten.
Roemenië
Twistte met Hongarije om Transsylvanië. Want, zeggen
de Roemenen, wij woonden daar het eerst, al sinds de Romeinse tijd. Dat
er al zo lang zoveel Hongaren woonden, mocht verder geen argument zijn.
Dat de Roemenen zelf in de loop van twintig eeuwen uit het zuiden
noordwaarts waren gekomen was ook onbelangrijk.
Bosnië
Vóór de Turkse tijd een trots koninkrijk. Werd
als noordelijke voorpost van het verzwakte Turkse rijk in 1878 door de
Oostenrijkers bezet en in 1908 simpelweg geannexeerd. In 1918, na de
ondergang van het Habsburgse rijk, werd Bosnië even simpel bij het
nieuw ontstane Koninkrijk van de Serviërs, Kroaten en Slovenen
gevoegd. Later werd Bosnië tot twistappel tussen Kroaten en
Serviërs.
Kosovo
Nog zo'n twistappel. Serviërs waren er de baas toen hun
koninkrijk, uitgerekend daar, bij de Slag op het Merelveld in 1389 ten
onder ging tegen de Turken. Tegenwoordig wonen er nog maar weinig
Serviërs. Maar het heilige verleden geeft de Serviërs naar
eigen inschatting dezelfde rechten op Kosovo als de Bulgaren op
Macedonië doen gelden, en de Roemenen op Transsylvanië. Het
is de mentaliteit waarmee de Serviërs zeggen dat ,,Kosovo Servisch
is, al woont er geen enkele Serviër meer'', en waarmee Slobodan
Milosevic zei: ,,Servië, dat is waar Servische graven liggen.
|
