Dossier Oostenrijk

Nieuws

Regeringsformatie

Buitenlandse reacties

Documenten

Links

De maatregelen van veertien EU- landen tegen Oostenrijk zijn niet alleen disproportioneel, onrechtvaardig en gespeend van een juridische grondslag, ze zijn ook politiek hoogst onverstandig. Ze zullen de Europese gedachte schaden, betoogt Alexander Christiani.

Een ambassadeur dient het zonder enige reserve voor zijn land op te nemen. Maar voor mij staat het 'opnemen voor' niet gelijk aan het 'tegen elke prijs mooier voorstellen', maar betekent het zelfkritische toelichting.

Dezer dagen zien vele politieke analyses over Oostenrijk het licht. Ik zou daaraan een zeer persoonlijk getinte uiteenzetting willen toevoegen. Ik waardeer het dat minister-president Kok en andere Nederlandse politici steeds hebben onderstreept dat de maatregelen van de partners in de Europese Unie niet in een isolering van Oostenrijk op het gebied van menselijke contacten mogen ontaarden. Het Nederlandse kabinet heeft zich duidelijk tegen een toeristen- of economische boycot uitgesproken en het had geen bezwaar tegen de traditionele privé-skivakantie van koningin Beatrix in Oostenrijk. Toch waren ook andere geluiden hoorbaar.

Zo heeft mij buitengewoon geschokt dat een groep jongeren in de leeftijd van 8 tot 13 jaar in Delft het plan heeft opgevat een cd met de titel 'Kauft nicht von Österreichern' als anti-Haider-actie op de markt te brengen. Met dergelijke acties dreigt een grens te worden overschreden die ieder kritisch denkend mens met zorg moet vervullen. De gelijkenis met de oproep van de nationaal-socialisten 'Kauft nicht von Juden' treft mij in het diepst van mijn ziel. Als dit misbruik van minderjarigen voor doorzichtige politieke doeleinden navolging vindt, ben ik bevreesd voor de toekomst van Europa.

Waar is hier de geest van begrip en tolerantie, waarvoor Nederland terecht zo bekend is en gewaardeerd wordt, en die aan de andere kant als rechtvaardiging dient voor de maatregelen tegen Oostenrijk? Ik ontzeg iedere volwassene die jonge mensen aanzet tot boycothandelingen en intolerantie en dit goedkeurt, het recht anderen op morele gronden de les te lezen. Ik doe dan ook een beroep op de verantwoordelijken zich van deze acties te distantiëren.

Oostenrijk is en blijft een rechtsstaat en een stabiele democratie. Oostenrijk is op geen enkel punt van de fundamentele regels en waarden van de Europese Unie afgeweken. Het is onbegrijpelijk hoe iemand kan beweren dat Oostenrijk met zijn nieuwe regering niet langer aan de 'criteria van Kopenhagen' (voorwaarden voor toetreding nieuwe EU- lidstaten) zou voldoen, zoals oud-Euro-commissaris Hans van den Broek gisteren op deze pagina beweerde. Integendeel, de constructieve en van grote betrokkenheid getuigende medewerking van Oostenrijk aan het Europese integratieproces en aan de vorming van de Europese waardengemeenschap heeft steeds alom, ook bij het Nederlandse kabinet, erkenning en waardering geoogst.

En wat het respecteren van de rechten van de mens betreft en het afwijzen van iedere vorm van vreemdelingenhaat, hoeven wij onszelf - bij alle tekortkomingen, die we overigens met onze partners gemeen hebben - niets te verwijten.

Het zal in Nederland genoegzaam bekend zijn wat regering en bevolking van Oostenrijk in de afgelopen jaren allemaal hebben gedaan voor de vluchtelingen uit de Balkan. Oostenrijk heeft meer dan 100.000 ontheemden uit Bosnië-Herzegovina en Kosovo opgevangen. Meer dan tweederde van hen is inmiddels geheel geïntegreerd en heeft een nieuw bestaan opgebouwd. De Oostenrijkse bevolking heeft meer dan 150 miljoen gulden bijeengebracht bij acties voor bovengenoemde gebieden en veel vrijwilligers hebben met gevaar voor eigen leven in de regio humanitaire hulp verleend.

Voorts draagt Oostenrijk samen met slechts enkele partner-landen, waaronder Nederland, in de EU de grootste lasten voor de opvang van vluchtelingen en immigranten, dit in schrille tegenstelling tot de opstelling van andere lidstaten van de Unie. Wellicht ten overvloede: Oostenrijk kreeg vorig jaar in verhouding tot zijn half zo grote bevolkingsomvang net zoveel asielverzoeken als Nederland. En meer dan vijftig procent van de asielverzoeken is inmiddels gehonoreerd.

Gelooft men nu werkelijk dat een land en zijn bewoners van de ene op de andere dag zo verschrikkelijk ten negatieve kunnen veranderen, alleen omdat de FPÖ op het regeringspluche plaats heeft genomen? Gelooft men werkelijk dat rechtsstatelijke, democratische structuren en het bewustzijn in Oostenrijk zo zwak ontwikkeld zijn dat nu - net als in 1938 - de donkere kant van de ziel een doorbraak heeft kunnen forceren om van Oostenrijk uit de Europese waardengemeenschap uit te hollen?

Er zijn mensen die dit oprecht vrezen. Er zijn echter ook mensen die dit om redenen van kwaadwilligheid, slecht geïnformeerd zijn of louter uit politieke berekening willen doen geloven. Deze lieden - zo moet worden gevreesd - zullen nooit overtuigd kunnen worden.

Jörg Haider, wiens manier van doen ik persoonlijk om velerlei redenen afkeur, is in Oostenrijk niet aan de macht gekomen. Haider kan, hoe zeer hij dit ook zou wensen, het beleid van de regering niet wezenlijk beïnvloeden. Alle besluiten moeten in de Oostenrijkse ministerraad met algemene stemmen worden genomen. En zelfs wanneer een FPÖ-bewindspersoon wezenlijke grondbeginselen mocht schenden, zou dit onmiddellijk door de bondskanselier gecorrigeerd worden en in het parlement de meest scherpe reacties teweegbrengen.

Vroeger gedane uitlatingen van Jörg Haider en ander FPÖ- politici, die buitenlandse medeburgers buitenspel zetten en het nationaal-socialisme bagatelliseerden, weerspiegelen geenszins de denkwijze van het overgrote deel van de Oostenrijkse bevolking. Waarom is men niet bereid naar de ware oorzaken van het succes van de FPÖ te zoeken in plaats van Oostenrijk en zijn burgers als rechtsextreem zwart te maken? Het is in Nederland blijkbaar nog steeds niet doorgedrongen dat in Oostenrijk racisme, vreemdelingenhaat en anti- humanitair gedachtegoed onmiddellijk sterke tegenkrachten oproepen en dat dit land de strengste wetten tegen (neo-)nazistische vergrijpen kent.

De maatregelen van onze veertien EU-partners zijn niet alleen disproportioneel, onrechtvaardig en gespeend van een juridische grondslag, ze zijn daarenboven ook politiek hoogst onverstandig. Het is niet onwaarschijnlijk dat door deze actie de Europese gedachte ernstig wordt geschaad. We zullen in de EU allen gezamenlijk en ieder in zijn eigen land de schaduwen van het verleden, alle vormen van xenofobie, nationalisme en intoleratie dienen te bestrijden. Is er ook maar iemand die in alle redelijkheid en met enig politiek inzicht gelooft dat bestrijden van vreemdelingenhaat door politiek isolement, boycot en dreigementen tegen een lidstaat van de Europese Unie, die zich tot nu toe aan niets schuldig heeft gemaakt, kan worden bereikt?

Oostenrijk is zich ten zeerste bewust van de verantwoordelijkheid die op zijn schouders rust. Laten Nederland en Oostenrijk samen aan die verantwoordelijkheid vorm en inhoud geven.

Alexander Christiani is ambassadeur van Oostenrijk in Nederland.