De online boekengigant Amazon.com heeft zijn langste tijd gehad. Denkt Thomas Friedman, columnist van The New York Times. In een column met de geslaagde titel Amazon.you verhaalt hij van een zekere Lyle Bowlin uit Iowa. Deze entrepreneur beheert vanuit zijn slaapkamer een online boekenwinkel en biedt zijn waren goedkoper aan dan Amazon.com. Maar wat belangrijker is: in tegenstelling tot Amazon.com maakt hij winst. ,,Voor de prijs van een aandeel Amazon.com kun je zelf Amazon.com zijn", schrijft Friedman. De kosten van het beginnen van een online winkel zijn vrijwel verwaarloosbaar en omdat het zo makkelijk is online zaken te doen, zullen de grote en bekende winkels van vandaag hun positie nooit lang kunnen vasthouden, meent Friedman.

Zijn argument lijkt ogenschijnlijk hout te snijden. Wat in grote mate bijdraagt aan de moeilijkheden van grote online winkels is het verschijnsel shopping bot. Een bot is een programmaatje dat zich door grote hoeveelheden data heen worstelt. Jij geeft de bot (afkorting van robot) een opdracht en het geeft jou vervolgens antwoorden. Een bot wordt ook wel een intelligent agent genoemd. De meest bekende bot is natuurlijk de searchbot, de drijvende kracht achter de zoekmachines. En zo heb je ook bots die automatisch aandelen aan- en verkopen, nieuwsberichten selecteren of aanbevelingen doen over welke cd's en films je leuk vindt.

Een shopping bot zoekt het web af op zoek naar de beste prijzen voor zo'n beetje elk denkbaar produkt. Shopping bots heb je in allerlei soorten en maten: op Botspot - de verzamelplek voor alles aangaande bots - staan er onder het kopje shopping bots maar liefst 48 vermeld. De meest primitieve vorm van de shopping bot vergelijkt alleen prijzen. Neem bijvoorbeeld PriceScan dat prijzen vergelijkt voor boeken, cd, video's, electronica en computers. Als je bij PriceScan bijvoorbeeld zoekt naar 'A Man in Full' van Tom Wolfe, dan krijg je simpelweg een lijstje met prijzen gepresenteerd (Shopping.com blijkt met $14,47 de goedkoopste, Amazon.com staat met $ 20,27 op een vierde plaats). Het in Duitsland gevestigde Acses gaat al weer wat verder: deze site neemt ook de verzendkosten in de vergelijking mee. Bovendien kun je de prijzen in je eigen muntsoort laten omrekenen (nu daalt Amazon.com naar een zevende plaats).