Dossier Lockerbie

Nieuws

Het proces

De aanloop tot het proces

De ramp in tekst en beeld

De verschrikking van Lockerbie

Om acht uur vanmorgen ging in een lichtblauwe hemel boven Lockerbie stralend de zon op. Maar met de komst van het daglicht, een half uur daarvoor, werd ook de omvang van de verschrikking duidelijk die de hulpploegen met zaklantaarns en lichtkogels 's nachts vergeefs hadden proberen te peilen.

Foto AP

Door onze correspondent Hieke Jippes
LOCKERBIE, 22 DEC. In het gemeentehuis, dat als mortuarium was ingericht, lagen al de lichamen van drie dode kinderen. Binnen anderhalf uur kwamen daar de stoffelijke overschotten bij van 150 anderen, voornamelijk reizigers met de PanAm-vlucht 103. Ooggetuigen hadden vanmorgen in het donker nog gesproken van ,,een klap en een hitte, alsof er een kernbom afging", en het licht van de dag bevestigde hen in die beeldspraak. Er is geen sprake van dat Lockerbie van de aardbodem is weggevaagd, maar brokstukken van het vliegtuig hebben op zes plaatsen hun sporen achtergelaten (zie kaart), het ergst aan de zuidzijde van het stadje waar de autoweg over de Schotse grens bezaaid ligt met stukken en stukjes steen, brokken afval, auto's, fragmenten aluminium. Naast de weg is een krater geslagen. Daarachter is een rij huizen in Sherwood Cresent met de grond gelijk gemaakt of dakloos achtergebleven.

Foto AP

Dichtbij komen kan niet. De politie laat niet toe dat naast bewoners uit de omgeving, ook buitenstaanders geconfronteerd worden met gruwelijke vondsten. ,,Het erge is", zegt een collega die vrijwel direct na de ramp in Lockerbie arriveerde, ,,dat bijna overal kleine stukjes liggen." De televisie, die met de lens verder kan kijken dan het blote oog vermag, laat mensen zien die in hun tuinen tussen duim en wijsvinger een grote splinter ongedefineerd materiaal uit de border trekken, dan wel een kledingstuk op hun gazon bestuderen. Dergelijke stille getuigen zijn binnen een straal van vijftien kilometer overal in het plaatsje te vinden. Zelfs in de High Street rinkelen kleind stukjes metaal tegen de voeten van de wandelaars.

De neus van het vliegtuig. Foto ANP

Een stuk van wat de cockpit geweest moet zijn, rust op vijf klimeter buiten het plaatsje in het hoogveen.

,,Hij viel als een baksteen uit de wolken naar beneden," zegt een man die op het moment van de ramp zijn hond uitliet.
,,Er was een godallmighty bang en een geluid als van een aardbeving," meent de baas van de pub The Crown, die met de biljartkeu nog in de hand naar buiten rende en aan de horizon niets dan vuur zag. Ook hem en zijn zoon vlogen de brokstukken om de oren. Bij gebrek aan een mogelijkheid om daadwerkelijk iets te doen, hebben ze zich aan het smeren van broodjes voor 'de jongens'gezet.

De jongens, brandweer, politie en medische hulptroepen, konden tot het licht werd niet veel meer doen dan grote gebieden afzetten en zo goed mogelijk doorzoeken op overlevenden. De brandweer had de handen vol aan het blussen van ten minste vijf brandende auto's op de grote weg en zeker zeven huizen daarachter. Maar noch te hulp gesnelde artsen en ambulancebroeders, noch de eerste hulpafdelingen van omliggende ziekenhuizen konden in feite veel doen: gewonden - een drietal uitgezonderd - waren er immers niet. De arts Tony Redmond, net terug van wat hun noemde ,,een soortgelijke menselijke tragedie" in Armenië, was door de politie mey een helikopter neergelaten op de autoweg. Die was dusdanig bezaaid met brokstukken en resten dat toegang op een andere manieer onmogelijk was. Ook Redmond ervoer dat zijn kundigheden hier niet konden worden toegepast.