Dossier Suriname

Nieuws

Decembermoorden

Achtergrond

Verhouding met Nederland

Links

Het Nieuw Front op winst, Bouterse stabiel, Wijdenbosch van het bord geveegd. Suriname staan boeiende tijden te wachten.

Door onze redacteur JOOST ORANJE

PARAMARIBO, 26 MEI. Als de verkiezingsdag in Suriname nog maar luttele uren oud is, moet president Wijdenbosch al een spoedberaad bijeenroepen. Er komen steeds meer berichten van kiezers die geen oproepkaart hebben gekregen of van mensen die niet op de kiezerslijst staan en dus niet kunnen stemmen. Niemand weet precies hoe ernstig het probleem is, maar duidelijk is wel dat de organisatie van de verkiezingen veel chaotischer verloopt dan de vorige keren. "Je ziet, hij doet zijn wanbeleid tot op de laatste dag eer aan", spot een man in verkiezingstenue van oppositiepartij Nieuw Front, onderwijl hoofdschuddend de geïmproviseerde persconferentie gadeslaand die Wijdenbosch geeft. Daar licht de president het snel genomen regeringsbesluit toe om mensen alsnog de gelegenheid te geven met hun identiteitspas te stemmen.

Het zal waarschijnlijk een van zijn laatste beleidsdaden zijn. Na de voorlopige en nog onvolledige uitkomst van de verkiezingen is in ieder geval duidelijk dat het Surinaamse electoraat heeft gedaan wat het bij hevige sociale onlusten in mei vorig jaar reeds eiste: Wijdenbosch naar huis sturen. Het staatshoofd bleef destijds zitten, ondanks een motie van afkeuring uit het parlement. Uiteindelijk schreef hij vervroegde verkiezingen uit. De uitslag laat aan duidelijkheid weinig te wensen over.

De stembusgang heeft het Surinaamse politieke landschap al met al danig op de kop gezet. Niet alleen heeft het Nieuw Front (NF), de combinatie van 'oude politieke partijen' NPS en VHP, aangevuld met de Surinaamse Partij van de Arbeid en de Javanaase Pertjajah Luhur, een forse winst geboekt. Maar daarnaast heeft de partij die zich de afgelopen jaren tot de natuurlijke tegenstander van het NF ontpopte, de NDP van oud- legerleider Desi Bouterse, fors aan kracht ingeboet. Dankzij Jules Wijdenbosch trouwens. De president besloot enkele maanden geleden een eigen beweging op te richten en bewerkstelligde zo een scheuring in de NDP, waar de partij nu de wrange vruchten van plukt. Weliswaar deed Bouterse het veel beter dan Wijdensbosch, maar de NDP is niet meer het machtsblok (16 zetels) van voorheen.

Nog onduidelijk is of de winst van het NF zo groot zal zijn dat de combinatie een tweederde meerderheid verkrijgt in het parlement. Als het NF deze cruciale 34 zetels binnenhaalt, kan men zelf in de Nationale Assemblee een president kiezen, die dan vervolgens de nieuwe regering zal vormen.

Maar het is de vraag of het NF haar vier partners op één lijn krijgt voor de kandidatuur van een staatshoofd. Veel zal afhangen van de onderlinge krachtsverhoudingen binnen de combinatie, die nog niet precies bekend is. En belangrijk zal ook de daadkracht van de NF-leiders zijn. Ruzie over een kandidaat herbergt het risico in zich van onderlinge splitsingen, een niet onbekend fenomeen in de Surinaamse politiek.

Als een nieuwe regering er eenmaal zit, wacht haar een zware taak. Het land staat voor grote economische saneringen, noodzakelijk na het desastreuze economische beleid van Wijdenbosch. Wel ligt het voor de hand dat een nieuw NF-bewind de banden met Nederland zal aanhalen, waar nog steeds 600 miljoen gulden aan verdragsmiddelen voor Suriname ligt te wachten. Den Haag zal de overwinning van het NF instemmend begroeten, omdat met Wijdenbosch nauwelijks zaken werden gedaan.

Surinaamse politici uit het NF wilden vandaag nog niet inhoudelijk reageren op de stembusuitslag. Eerst moet worden afgewacht of de 34 zetels zullen worden binnengehaald. Lukt dat niet, dan ligt het voor de hand dat het NF een coalitiepartner vindt in DA91 (het 'D66 van Suriname'), dat met waarschijnlijk slechts twee zetels teleurstelde.

De verkiezingen hebben nog een opmerkelijk puntje opgeleverd. Voor het eerst komt oud-legerleider Bouterse in het parlement, hoewel het nog onzeker is of hij zijn zetel zal innemen. Doet hij dat wel, dan ontstaat voor sommige Surinamers een schrikbeeld. "Ik moet er niet aan denken hem met 'geachte afgevaardigde' te moeten aanspreken", zegt een NPS- parlementariër. In elk geval zal Bouterse voor nieuws blijven zorgen. Niet alleen omdat de Nederlandse rechter in hoger beroep een oordeel zal vellen over de vermeende drugsactiviteiten van de nieuwbakken parlementariër, ook omdat zowel de Nederlandse als de Surinaamse Justitie studeert op vervolging van Bouterse wegens de December-moorden. De Surinaamse politiek gaat boeiende jaren tegemoet.