Genetische manipulatie

Nieuws

Wat is genetische manipulatie?

GM-voedsel

Gentherapie

Meningen

Links

Door onze redacteur MARCEL AAN DE BRUGH
ROTTERDAM, 19 MEI. Het Nederlands-Britse zaadveredelingsbedrijf Advanta Seeds heeft in Europa koolzaad-zaaizaad verkocht dat verontreinigd is met genetisch gemanipuleerde zaden. Sinds juni 1999 rust er in Europa een boycot op de import van transgene landbouwproducten.

Het verontreinigde zaaizaad is gebruikt in Groot-Brittannië, Duitsland, Frankrijk en Zweden. De verontreiniging kwam voor het eerst aan het licht in Zweden, op 3 april. Sommige partijen zaaigoed (niet transgeen) bleken 0,4 procent transgeen zaad te bevatten. Het transgeen zaad is beter bestand tegen het onkruidbestrijdingsmiddel Roundup. "Terwijl genetisch gemanipuleerd zaad helemaal niet door Europa geïmporteerd mag worden", zegt Geert Ritsema van Greenpeace. De milieuorganisatie dringt aan op vernietiging van de verontreinigde gewassen.In Zweden, Duitsland en Frankrijk zijn ongeveer 1.500 hectare ingezaaid met het zogeheten zomerkoolzaad. In Groot-Brittannië gebruikten ongeveer 500 boerenbedrijven het zaaigoed van Advanta. In Nederland wordt alleen winterkoolzaad verbouwd. "Maar wellicht zijn ook die partijen zaad besmet", aldus Ritsema. Greenpeace wil een verbod op de Europese import van alle zaad, zolang niet duidelijk is hoe dit probleem zich heeft kunnen voordoen.

Volgens C. Noome van Advanta Seeds - een joint venture tussen zaadveredelaar VanderHave in Kapelle (Zeeland) en het Britse plantenbiotech-bedrijf Zeneca Seeds - is het nog niet duidelijk hoe de transgene zaden tussen het niet-transgene zaad verzeild zijn geraakt. "Waarschijnlijk door kruisbestuiving", zegt Noome. "Pollenkorrels van transgene planten kunnen via de wind of insecten over grote afstand vervoerd worden en kunnen dan niet-transgene planten bevruchten dat dan transgeen zaad vormt." Volgens Noome is de verontreiniging niet afkomstig van Advanta-planten. "Uit genetisch onderzoek blijkt dat de zaden die voor de verontreiniging zorgen, DNA bevatten uit gewassen die wij niet verbouwen. Waarschijnlijk komt het van een ander plantenbiotech-bedrijf, zoals Monsanto."

Volgens Noome bestaan er op dit moment geen duidelijke richtlijnen voor besmette partijen zaaigoed, zoals die voor voedingsmiddelen inmiddels wel gelden. Voedingsmiddelen die voor meer dan 1 procent uit transgene ingrediënten bestaan, moeten worden gelabeld als zijnde genetisch gemanipuleerd. "Voor zaaizaad dat verontreinigd is met transgeen zaad ontbreekt zo'n richtlijn", zegt Noome. Voor zaadveredelaars geldt wel de regel dat zaaizaad van het ene ras niet meer dan 5 procent verontreinigingen met zaad van een ander ras mag bevatten. "Normaal zaaizaad is nooit 100 procent zuiver", aldus Noome. "Er zit altijd wel een verontreiniging van met zaad van een ander ras." Greenpeace is tegen zo'n grens. "Omdat boeren hun zaad mogen vermeerderen. Transgeen zaad kan zich zo verspreiden", aldus Ritsema. Greenpeace wil dat geïmporteerd "normaal" zaad geen enkel transgeen zaadje bevat.

Het Britse ministerie van Landbouw heeft gisteren aangedrongen op duidelijke regelgeving voor import van zaaizaad dat verontreinigd is met transgeen materiaal. Wat betreft het verontreinigde zomerkoolzaad heeft het ministerie al laten weten dat er geen gevaar dreigt voor de volksgezondheid.

Een transgene plant bevat erfelijk materiaal (DNA) van een ander organisme, bijvoorbeeld een bacterie of een schimmel. Via de genetische manipulatie kan een plant nieuwe eigenschappen krijgen. Hij groeit bijvoorbeeld sneller, maakt meer suiker aan, of is beter bestand tegen een onkruidbestrijdingsmiddel. Het Nederlands-Britse plantenbiotech-bedrijf Advanta Seeds maakt transgene maïs, koolzaad, zonnebloemen, suikerbieten, soja en granen.