Genetische manipulatie

Nieuws

Wat is genetische manipulatie?

GM-voedsel

Gentherapie

Biotech-industrie

Meningen

Links

DE EUROPESE DEUR voor genetisch gemodificeerd voed sel moet voorzichtig weer worden geopend. Althans, als het aan de Europese Commissie ligt, die deze week heeft aangekondigd het moratorium op de goedkeuring van genetisch gemodificeerd voedsel, dat in oktober 1998 werd ingesteld, op te heffen. Daarmee kunnen nieuwe gm-producten worden goedgekeurd voor de Europese markt. De Commissie lijkt hiermee enerzijds toe te geven aan druk uit de industrie, anderzijds verwijst de Commissie naar de juridische onhoudbaarheid van het verbod op nieuwe gm-producten. Milieuactivisten en 'groene' politici hebben hun verzet tegen het voornemen al aangekondigd.

Dit kan interessant worden. Herziening van het gm-beleid zal felle botsingen opleveren tussen de Commissie, het Europees Parlement en de lidstaten. Waarbij de bevoegdheden van de Commissie, de autonomie van de lidstaten, de stem van de parlementariërs en de ingewikkelde besluitvormingsprocedures van de EU zullen worden getest op een onder werp met grote emotionele lading. Het is een kwestie van industrie versus natuur, waarbij tegenstanders van gm-voedsel op de meeste publicitaire aandacht kunnen rekenen. Twee weken geleden trok het proces tegen de Franse activist José Bové, die terechtstond wegens vernieling van een McDonald's-restaurant in Zuid-Frankrijk, net zoveel demonstranten tegen 'Frankenstein-voedsel' als de inhuldiging van het Franse voetbalelftal op de Champs Elysées na het behalen van het Europese kampioenschap enkele dagen later.

DE CONFRONTATIES beperken zich niet tot 'Brussel' ver sus de 'burgers'. De Europese Unie treedt in de kwestie van genetisch gemodificeerd voedsel op als handelsblok tegenover de Verenigde Staten. Daar is gm-voedsel verder ontwikkeld en breder geaccepteerd (al bestaat er groeiend verzet tegen), en vormen ondernemingen in de gm-industrie een aanzienlijke politieke lobby. De ommezwaai van de Europese Commissie is dan ook mede ingegeven door de vrees dat de Europese industrie een onoverbrugbare achterstand op Amerikaanse gm-bedrijven oploopt. De Amerikanen hebben bij de Wereldhandelsorganisatie ( WTO) klachten in gediend tegen het restrictieve beleid van de Europese Unie, en daarmee vormt gm-voedsel een permanente horzel in de Amerikaans-Europese handelsbetrekkingen.

De uitkomst is allerminst zeker. Sommige landen zijn fel gekant tegen de toelating van gm-voedsel, mede door het verzet van sterke milieu- en consumentenbewegingen, en het is ondenkbaar dat ze voetstoots bereid zijn zich te schikken naar de voornemens van de Commissie. Onlangs ontstond er bijvoorbeeld in Groot-Brittannië opschudding over uitspraken van kroonprins Charles tegen genetische modificatie van voedselgewassen. Unilever besloot in mei om de inkoop van genetisch gemodificeerde soja als grondstof voor producten die zijn bestemd voor de Europese markt te stoppen. Recent kwam ook Advanta, een Nederlands- Brits zaadveredelingsbedrijf, in het nieuws. Advanta verkocht zaaizaad voor koolzaad, waarin kleine hoeveelheden genetisch gemanipuleerd zaad waren terechtgekomen. Aangezien transgeen zaad in de EU verboden is, werden de ingezaaide koolzaadvelden vernietigd en kregen boeren in Groot-Brittannië, Duitsland, Frankrijk en Zweden die het zaaigoed gebruikt hadden, een schadeloosstelling. Deze voorbeelden tonen aan hoe gevoelig het onderwerp ligt.

DE EU DOET er goed aan het Europese gm-beleid te herzien. Natuurlijk moet daarbij rekening worden gehouden met de voorkeuren van de consumenten en met de mogelijke risico's. Het zal de nodige uitleg aan het publiek vergen. Maar na het enthousiasme waarmee de ontcijfering van het menselijk genoom kort geleden is verwelkomd, en met de verscherpte goedkeuringsregels voor nieuwe gm-voedingsmiddelen die in de herfst van kracht worden, is het verstandig om het ijskastbeleid van het moratorium op te heffen.