Dossier Telecom

Cahier Veiling mobiele-telefoniefrequenties

Frequentieveiling in
Nederland

Nieuws

Achtergrond

Frequentieveilingen in het buitenland

Europa

Verenigd Koninkrijk

Duitsland

Links

Reacties

De veiling van vergunningen voor mobiele telefonie beleefde gisteren zijn tweede dag. Maar nu al lijkt het erop dat er een weeffout zit in de spelregels. En dat één biedende partij de spelregels niet goed heeft gelezen.

Door STÉPHANE ALONSO

ROTTERDAM, 8 JULI. Een kreet van verbazing steeg de afgelopen dagen op uit het Duitse stadje Heidelberg waar speltheoretici zich hadden verzameld voor een jaarlijkse conferentie over veilingen. Het gesprek van de dag was de Nederlandse veiling van vergunningen voor mobiele telefonie die donderdag begon in het Scheveningse Kurhaus.

Deze zogeheten UMTS-veiling kende een bizar begin. In plaats van te stijgen, daalden de prijzen in eerste instantie. Alleen Libertel had 100 miljoen gulden over voor een van de vijf vergunningen - overeenkomstig de vooraf gestelde aanvangsprijs. De andere biedende partijen leverden drie rondes lang hun paskaarten in. Volgens het reglement moet de overheid de prijzen na elke ronde die wordt gepast met een derde verlagen. Tot ze nul gulden waard zijn.

"Ik heb nog niet eerder gehoord van zo'n start", zegt Emiel Maasland, die promotie-onderzoek doet naar veilingen en het begin van de UMTS- veiling vanuit Heidelberg volgde. Maasland verkeerde daar in het gezelschap van Paul Klemperer, de ontwerper van de Britse UMTS-veiling, eerder dit jaar. Klemperer wist de Britse overheid dankzij zijn ontwerp ruim 80 miljard gulden rijker te maken.

De Nederlandse overheid lijkt zichzelf door een slecht veilingontwerp in de vingers te snijden. Het gedrag van de deelnemers aan de veiling is een rationele reactie op de regels die de overheid zelf heeft opgesteld, zegt Eric van Damme, speltheoreticus en hoogleraar economie in Tilburg.

De verkopende partij - het ministerie van Verkeer en Waterstaat - heeft zich vooral verkeken op de paskaarten, vindt Van Damme, die tevens adviseur is van een van de deelnemers aan de veiling. Elke partij mag maximaal drie keer gebruik maken van deze mogelijkheid om een ronde over te slaan. Maar na de dertigste ronde zijn de paskaarten niet meer geldig, zo schrijft het veilingreglement voor.

Inmiddels, na twee dagen, is de veiling beland in ronde 37. "De kaarten zijn dus alleen aan het begin van de veiling van waarde geweest", zegt Van Damme. "Dat is raar." Althans, bezien vanuit de verkopende partij.

Dat de meeste bieders de eerste drie rondes hebben overgeslagen is volstrekt rationeel en ook nog eens heel slim. Ten eerste moest de overheid de aanvangsprijzen fors omlaag bijstellen. Bovendien zijn de paskaarten in een later stadium toch onbruikbaar. "De spelregels zijn niet helemaal goed doordacht", zegt Van Damme. "De duivel zit in de details", zo heeft professor Klemperer vaak over reglementen gezegd.

De Britse veiling zat slimmer in elkaar, zegt Maasland vanuit Heidelberg. De paskaarten mochten tot in een laat stadium in de veiling worden gebruikt. Juist in een later stadium hebben bedrijven behoefte aan respijt, beaamt ook Van Damme. Mochten de prijzen uit de pan rijzen - zoals in Groot-Brittannië het geval was - dan kunnen bedrijven zich even uit de veiling 'terugtrekken' om verdere financiering te regelen op de kapitaalmarkt, zegt Maasland.

Van Damme denkt dat Libertel als enige van de deelnemers de spelregels niet goed heeft gelezen. Het bedrijf zit al twee dagen met de armen over elkaar omdat geen enkele andere partij over de geboden 100 miljoen gulden heen wil gaan. Bronnen dichtbij de veiling zeggen dat de moedermaatschappij van Libertel, het Britse Vodafone, er van uit is gegaan dat de Nederlandse veiling ongeveer zo zou verlopen als de Britse. Een foutieve aanname omdat de Britse veiling 13 deelnemers had die op vier vergunningen boden, terwijl de Nederlandse zes deelnemers en vijf vergunningen telt. Over de uitslag van de Nederlandse veiling bestond vanaf het moment van aanvang veel minder onzekerheid.

Libertel blijft er koel onder. "We hebben onze eigen strategie en we hebben daarover onze eigen gedachten", zegt een woordvoerder. Het telecombedrijf uit Maastricht heeft ook een speltheoreticus in dienst en die wordt "zo nodig" geraadpleegd, zegt de woordvoerder. Maar zelfs een speltheoreticus kan op het ogenblik weinig doen voor Libertel. Dan moet er ook eerst een spel worden gespeeld.