Dossier Telecom

Cahier Veiling mobiele-telefoniefrequenties

Frequentieveiling in
Nederland

Nieuws

Achtergrond

Frequentieveilingen in het buitenland

Europa

Verenigd Koninkrijk

Duitsland

Links

Reacties

Door onze redacteur EGBERT KALSE
DEN HAAG, 3 MEI. Begin juli worden de frequenties geveild voor de derde generatie mobiele telefonie. Alle Nederlandse mobiele spelers dingen mee, zij het sommigen niet tegen elke prijs.

Het is inmiddels een vertrouwd beeld. Mensen bellend op straat, in de trein, auto of op de fiets, in het café of restaurant. Iedereen belt tegenwoordig overal, dankzij GSM. Zelden heeft een technische ontwikkeling zo snel haar weg gevonden in de maatschappij als mobiele telefoon. Tussen de prehistorische mobiele telefoons 'model broodrooster' (groot en zwaar) - zoals in de jaren tachtig in de Amerikaanse politieserie Miami Vice werden gebruikt - en de huidige zes miljoen mobieltjes die Nederland nu telt, zit amper vijftien jaar tijd.

Maar de GSM is niet het eindstation van de mobiele bereikbaarheid. De huidige mobieltjes zijn, in vergelijking met wat voor de deur staat, onderontwikkelde apparaten waarmee je alleen maar kunt bellen en korte geschreven teksten versturen. 'Breedbandig' mobiel bellen wordt de toekomst: het Universal Mobile Telecommunications System (UMTS).

Naast het gewone telefoongesprek wordt het dan mogelijk op je mobieltje te internetten, video's te bekijken, muziek van cd-kwaliteit te beluisteren of mee te doen aan een video-conferentie. Alles wat nu alleen nog maar 'door een draadje' kan, moet straks mobiel kunnen.

Daarvoor is een forse investering in de infrastructuur voor mobiel dataverkeer nodig. De hoge frequenties waar UMTS gebruik van maakt dragen minder ver dan de lage frequenties van de huidige GSM. Dit betekent dat er voor een dekkend UMTS-netwerk twee keer zo veel antennes geplaatst moeten worden als voor GSM. En net als bij GSM moeten de aanbieders van deze nieuwe diensten bij de overheid een vergunning halen om toegang tot een van de benodigde frequenties te krijgen.

In de ether is het inmiddels druk; de etherfrequenties zijn schaars. Conform de Europese regels heeft de overheid vijf frequentievergunningen in de aanbieding. Deze pakketten worden geveild. Op 24 mei sluit de aanmeldingsprocedure. Het ministerie van Verkeer en Waterstaat (V&W) doet geen mededelingen over mogelijke bieders op deze frequenties. Duidelijk is wel dat de vijf mobiele maatschappijen in Nederland - KPN-Mobile, Libertel, Dutchtone, Telfort en Ben - interesse hebben in een van de UMTS-frequenties. Buitenlandse kandidaten zijn Versatel en UPC.

Minister Zalm (Financiën) noemde zondag voor de televisie het bedrag van 20 miljard gulden als mogelijke opbrengst van de veiling. ,,Natte vingerwerk'', zeggen alle Nederlandse aanbieders. Maar zelf hebben ze geen idee wat een frequentie dan wel zou kunnen kosten. Het zal zeker om ettelijke miljarden guldens gaan. In Groot-Brittannië overtrof het uiteindelijke bedrag van 85 miljard gulden voor vijf frequenties maar liefst zeven maal de verwachte opbrengst.

Relatieve nieuwkomer Ben wil graag een UMTS-frequentie, maar niet tegen iedere prijs. ,,De bedragen die nu in Engeland zijn geboden, zijn voor ons niet realistisch'', zegt P. de Leede van Ben. Mocht de veiling in juli en augustus leiden tot miljardenbedragen, dan trekt Ben zich terug. ,,We moeten wel voor redelijke prijzen onze diensten kunnen blijven aanbieden aan de consumenten'', aldus De Leede. ,,Enkele miljarden alleen al voor de vergunning, dus los van de investeringen die je in je infrastructuur moet doen, die verdien je nooit terug.''

Bij KPN-Mobile is 'of' niet de vraag. KPN wil per se een UMTS-frequentie. ,,Wij zijn een internationale speler geworden en willen in heel Europa meedingen naar UMTS-frequenties'', zegt woordvoerder M. Hueber. De geplande beursgang van KPN-Mobile moet extra geld in het laatje brengen om naast een Nederlandse frequentie ook mee te dingen naar in ieder geval Duitse, Belgische en wellicht ook Franse en Italiaanse frequenties. ,,Maar we hoeven het niet alleen te doen'', aldus Hueber. KPN voert met een groot aantal Europese mobiele-telefoonaanbieders (waaronder het Spaanse Telefonica) gesprekken om te kijken of er tot samenwerkingsverbanden gekomen kan worden.

Bij Dutchtone is men resoluut. ,,Er zijn maar twee opties'', zegt woordvoerder R.J. Knoppers. ,,Of we kopen een frequentiepakket via de veiling, of we kopen het bedrijf op dat zo'n frequentie heeft gekocht.'' Dutchtone doet er niet moeilijk over. ,,UMTS is dé techniek voor de toekomst, daar moet je in mee.'' Knoppers van Dutchtone zegt - met een verwijzing naar de veiling in Groot-Brittannië - te verwachten dat in Nederland ,,de nuchterheid het zal winnen van de gekte. Vooralsnog koop je slechts een hapje lucht'', zo relativeert hij de veiling.

Ook Telfort, sinds twee weken voor de volle honderd procent in handen van British Telecom, verwacht een UMTS-frequentie in de wacht te slepen. De financiële armslag van BT bleek in Groot-Brittannië groot genoeg om daar een pakket te verwerven. Woordvoerder Clody Derksen van Telfort gaat ervan uit dat ook bij de Nederlandse veiling genoeg geld beschikbaar komt voor een pakket. ,,Eerlijk gezegd denk ik dat Zalm gelijk heeft met zijn twintig miljard gulden'', aldus Derksen.

Begin juli begint de veiling. Aan de hand van Europese richtlijnen zullen de naar verluidt vijftien gegadigden op een gesloten bieding proberen een van de vijf pakketten in handen te krijgen. De veiling van GSM frequenties nam in 1998 twee weken in beslag en leverde de Staat 1,8 miljard gulden op.

Een UMTS-vergunning, die vanaf 1 januari 2002 geldig is, loopt vijftien jaar. Daarna komen ze automatisch weer in handen van de overheid, die ze dan opnieuw kan veilen.