Dossier Euro

Nieuws

De invoering van de euro

De koers van de euro

Europese Centrale Bank

Economische en Monetaire Unie

Meningen

Feiten en cijfers

Links

De euro is er, en hij doet het bij aanvang niet slecht. Op oudejaarsdag prikten Europa's centrale bankiers een koers van 1,1675 dollar voor een euro, en op de eerste handelsdag gisteren sloot de Europese munt ruim een procent sterker op juist onder 1,18 dollar. Vanmorgen steeg de euro kalmpjes verder.

Leuk voor de bankiers en voor Brussel natuurlijk, dat sterke debuut van de euro op de financiele markten. Te leuk bijna, gezien de geruchten dat de ECB op ingrijpen stond toen de euro gisterochtend, in de late handel in Azie en de vroege handel in Europa, iets te enthousiast dreigde op te stomen tegen de dollar. Centrale bankiers liggen niet snel wakker van langetermijnbewegingen van hun wisselkoers, maar van snelle en sterke fluctuaties moeten ze niets hebben.

Zorgen om een veronderstelde onder- of overwaardering van de munt zijn het domein van de politiek. Wisselkoersen zijn internationaal een netelig onderwerp, vooral omdat ze sterk samenhangen met internationale handel. De Amerikaanse president Clinton verwelkomde gisteravond officieel Europa's monetaire unie als ,,goed voor Amerika en voor de wereld', maar over de euro zelf geen woord. Het uitspreken van de ceremoniele hoop dat het een sterke en stabiele munt mag worden liet hij over aan onderminister Summers van Financien.

De verhouding tussen euro en dollar belooft de komende tijd een belangrijk onderwerp te worden. Met de verslechterende vooruitzichten voor de economische groei in de VS en Europa, zijn de onderlinge spanningen op handelsgebied toegenomen. Nog vorige maand kondigden de VS strafheffingen aan op sommige Europese exportproducten, als antwoord op het Europese regime voor de bananenimport uit het voor de VS belangrijke Midden-Amerika. Dergelijke heffingen zijn een formeel blijk van ontevredenheid. Het `verwaarlozen' van de dollarkoers is een andere mogelijkheid. De VS pasten dit wapen in 1995 toe om Japan te dwingen zijn markten te openen. De dollar daalde toen naar een ongekende laagte van, in guldens gerekend, 1,51. Dat zou nu 1,45 dollar per euro zijn.

Zo extreem zal het wel nooit meer worden, en het ramen van valutakoersen behoort tot de meest ondankbare taken van het gilde der financieel analisten. Maar op de financiele markten bestaat er wel de consensus dat er meer factoren spreken voor een opwaardering van de euro tegen de dollar, dan andersom. Een eurokoers die dit jaar met zo'n tien procent oploopt wordt niet ondenkbaar geacht.

Moeilijk meetbaar, maar van grote invloed is het verruilen van dollars voor euro's als reservemunt. China, dat na Japan de grootste deviezenreserves ter wereld bezit, heeft al aangekondigd dat op termijn te gaan doen. Europese centrale banken hebben, nu zij geen eigen munten meer te verdedigen hebben, een bedrag aan reserves `over' waarvan de schattingen oplopen tot een waarde van 180 miljard euro - en een groot deel daarvan wordt aangehouden in dollars.

Van invloed is ook het gapende gat in de Amerikaanse betalingsbalans, dat volgend jaar kan oplopen naar zo'n 275 miljard dollar, of ruim 3 procent van het Amerikaanse bruto binnenlands product. De VS importeren veel meer dan zij exporteren. En jaren van buitenlandse financiering van het tekort op de betalingsbalans heeft er voor gezorgd dat het buitenlandse inkomen op investeringen en beleggingen in de VS, dat van Amerikanen in het buitenland heeft overstegen.

Hoewel de VS een begrotingsoverschot hebben, maken uitzonderlijk lage binnenlandse besparingen - consumenten zijn bijvoorbeeld voor het eerst sinds de jaren dertig per saldo geheel opgehouden met sparen - de situatie ernstiger. Het buitenland zal, kortom, de dollars moeten kopen waarmee de VS zichzelf financieren. Vraag is of het buitenland dat blijft doen. Om de dollar aantrekkelijk te houden zijn er twee opties: of de VS zorgen dat de rente hoger blijft dan in de landen waar de dollar-kopers vandaan moeten komen, of de prijs van dollars - de koers - moet omlaag.

De rente in de VS is over het gehele spectrum, van kort geld tot lang kapitaal, hoger dan in Euroland. Maar veel valuta-analisten wijzen er op dat de economische groei in de VS dit jaar sterker in kan zakken dan in Euroland, waardoor de Amerikaanse rente sterker kan dalen dan de Europese. In dat geval rest weinig anders dan een lagere wisselkoers van de dollar. banken als JP Morgan zien de euro-koers dit jaar nog oplopen naar 1,30 dollar. Zo eenduidig kunnen de tekenen voor een dollar-depreciatie natuurlijk niet zijn. Op wisselkoersen speelt zo'n groot scala aan invloeden in, dat het vrijwel onmogelijk is om harde voorspellingen te doen. Analisten kunnen meestal slechts de betooglijnen weergeven die wijzen in de richting van een stijgende of dalende koersverhouding. Vooronderstelling en bewijsvoering houden zich daarbij niet altijd aan de voorgeschreven volgorde. Zo is de yen-dollarkoers zeker ook van belang voor de euro-dollarkoers, en bovendien logenstraft de Amerikaanse economie al jarenlang voorspellingen dat de uitbundige groei eens afgelopen moet zijn.

Maar voor de euro-landen, die samen een flink overschot op hun betalingsbalans kennen, en waar de begrotingstekorten meer dan worden gecompenseerd door gezonde binnenlandse besparingen, wijst veel erop dat de euro een sterke positie krijgt. Te sterk misschien wel, naar de zin van de Europese politici, die zich zorgen maken over de economische vooruitzichten dit jaar. Maar iedereen had ze van te voren kunnen vertellen dat het hebben van een ankermunt als de euro niet alleen maar voordelen heeft.

www.nrc.nl/Economie