Dossier Euro

Nieuws

De invoering van de euro

De koers van de euro

Europese Centrale Bank

Economische en Monetaire Unie

Meningen

Feiten en cijfers

Links

De geboorte van de euro is de afgelopen jaren door veel sceptische Amerikaanse commentaren begeleid. Toch moet de dollar sinds gisteren rekening houden met de nieuwe euro, waarmee Euroland de ambitie heeft een belangrijke internationale rol te spelen. De inwisseling in de nieuwjaarsnacht van elf nationale munten voor de euro is zowel de voltooiing van een project waarover de Franse schrijver Victor Hugo in de negentiende eeuw al droomde, als de start van een geheel nieuwe onderneming. Minister Zalm zei bij de presentatie van de euro donderdag in Brussel dat het er nu om gaat om Euroland internationaal als een geheel te laten optreden.

Europa is als het gaat om internationaal beleid traditioneel chronisch verdeeld. De vraag is of het gemeenschappelijke belang van de gezamenlijke munt Europa tot meer eenheid zal dwingen. De euro is de munt van een bevolking die met 292 miljoen groter is dan die van de Verenigde Staten. Het is de munt van een gebied met een bruto binnenlands product van tegen de 6.000 miljard euro (het bbp van de Verenigde Staten is zo'n 7.500 miljard euro). De euro is de belangrijkste internationale munt naast de dollar en de yen. Amerikanen die voorheen sceptisch waren, zien de euro nu als een belangrijke macht waar de Verenigde Staten rekening mee moeten houden.

Of Euroland de euro zal weten te gebruiken om internationaal een politieke rol te spelen die in overeenstemming is met het gewicht van de munt, hangt af van een reeks factoren. Het feit dat niet alle lidstaten van de Europese Unie aan de euro deelnemen, kan problemen opleveren. Als de Verenigde Staten Europa uiteen willen drijven, is het mogelijk dat gebruik gemaakt wordt van Groot-Brittannie, dat (nog) niet tot Euroland behoort.

Een eerste krachtmeting met de Verenigde Staten staat al in februari voor de deur. Dan is er een bijeenkomst van de ministers van Financien van de geindustrialiseerde landen die als G-7 gezamenlijk overleggen. Euroland wil daarbij als een volwaardige partner aan tafel schuiven omdat de deelnemende landen bij internationaal overleg met een stem willen spreken. Maar Frankrijk, Duitsland en Italie wilden als deelnemers aan de euro hun stoelen niet prijsgeven ten behoeve van een vertegenwoordiger van Euroland. Dus werd besloten - met instemming van G-7 lid Groot-Brittannie - dat er extra stoelen moeten komen voor de voorzitter van de vergadering van ministers van Financien van Euroland en de president van de Europese Centrale Bank. De Amerikaanse regering heeft niet enthousiast op dit voorstel gereageerd. De Amerikanen vinden dat er bij de G-7 al meer dan genoeg Europeanen aan tafel zitten.

Duitsland mag als voorzitter van de G-7 proberen dit probleem op te lossen. In theorie kan het ook de zaak uitstellen, want Duitsland is zelf op het ogenblik ook voorzitter van Euroland (en van de Europese Unie). Duitsland kan in de G-7 zeggen dat het vergadert als permanent lid en als Euroland-voorzitter tegelijk. Dan komt de zaak pas in alle hevigheid aan de orde als Euroland een voorzitter heeft van een kleiner land dat geen lid is van de G-7. In Brussel wordt niet verwacht dat Duitsland dit zal laten gebeuren, omdat het een weinig daadkrachtige indruk van Euroland zou geven.

De discussies over de ene stem van Euroland hebben echter de belangrijkste zaak wat in de schaduw gesteld. Dat is de vraag wat die ene stem eigenlijk moet gaan zeggen. Premier Kok wees er tijdens de top van staats- en regeringsleiders van de EU vorige maand in Wenen op dat die discussie nog maar pas is begonnen. Welke politieke lijn zal Euroland uitzetten bij overleg over mondiale problemen bij de G-7 en bij het Internationale Monetaire Fonds?

Euroland wil zich in de wereld graag meer als politieke macht presenteren en zal daarbij de Verenigde Staten tegenkomen. De euro zal naar verwachting een belangrijke invloed krijgen op de Europees-Amerikaanse betrekkingen. Die zijn niet altijd even soepel als er zakelijke belangen in het geding zijn. Op het ogenblik dreigt er zelfs een complete handelsoorlog wegens een conflict over bananen. In Europa bestaat ontevredenheid omdat het onvoldoende politieke erkenning krijgt als het financiele hulp verleent bij de regeling van internationale kwesties. Dikwijls weten de Verenigde Staten met minder geld de eer voor de oplossing binnen te halen.

De EU is tot nu toe een economische reus en een politieke dwerg, omdat de lidstaten het buitenlands beleid nog altijd in de eerste plaats als een nationale zaak beschouwen. De euro is een gemeenschappelijk belang dat de lidstaten van Euroland kan dwingen in deze situatie verandering te brengen.

www.nrc.nl/Economie