Dossier Euro

Nieuws

De invoering van de euro

De koers van de euro

Europese Centrale Bank

Economische en Monetaire Unie

Meningen

Feiten en cijfers

Links

De Conservatieven willen het zeker niet en premier Blair wil het voorlopig niet, heeft hij gezegd. En toch komt de euro. Het Verenigd Koninkrijk mag dan een van de vier EU-landen zijn die voorlopig niet deelnemen aan de Europese Muntunie, op veel plekken in de Britse economie is de nieuwe munt vanaf 1 januari een feit.

,,Voor veel Britse bedrijven is de euro een absolute realiteit', zegt Ed Young, die zakelijke klanten van de grote Britse bank Barclays helpt om zich voor te bereiden op de komst van de euro. Zeven van de tien belangrijkste Britse exportmarkten liggen in 'Euroland'. Van de 110 miljard pond (ruim 350 miljard gulden) die de uitvoer naar deze 'top-10' in totaal waard is, zal na 1 januari 1999 driekwart in euro's worden uitbetaald. Twee jaar voor de komst van het eerste euro-bankpapier wordt dus al zo'n 250 miljard gulden aan euro's op Britse bankrekeningen gestort.

Britse importeurs van producten uit Euroland komen onder druk te staan om te betalen in euro's. Britse multinationals met vertakkingen in Europa zullen de euro op zijn minst gedeeltelijk moeten invoeren. En Britse takken van Europese multinationals zullen ook in euro's moeten werken. Hetzelfde geldt voor Britse toeleveringsbedrijven van Europese firma's. En voor de grote banken, die hun complete pakket diensten voor hun Britse en buitenlandse zakenklanten uitbreiden met euro-rekeningen en -regelingen.

Hoeveel euro een pond precies waard wordt moet worden afgewacht, maar voor de rest van Europa zal het pond de dure munt blijven die het nu ook al is. Zeker is ook dat Britse rekeninghouders voor al hun transacties relatief veel bankkosten zullen moeten afdragen. En als zij geld willen lenen, betalen zij meer rente dan in Euroland. Na 'E-day' zullen Britse bedrijven dus in het nadeel blijven ten opzichte van hun Europese concurrenten.

Reden voor paniek? ,,Welnee', zegt Roger Alford, emeritus-lector economie en financiele markten aan de London School of Economics (LSE). ,,De euro maakt het leven eenvoudiger omdat Britse bedrijven voortaan met een wisselkoers te maken hebben, in plaats van marken en francs en guldens. Uit die koers kun je afleiden hoe onaardig en dirigistisch de rest van Europa tegen Groot-Brittannie is, maar daartegen kunnen we ons met onze eigen monetaire politiek wapenen. Verder verwacht ik geen problemen, buiten wat technische details.'

Voor sommige bedrijven zijn die 'technische details' wel reden voor hoofdpijn. Neem het Britse Marks & Spencer, dat onder meer warenhuizen heeft in Frankrijk, Duitsland, Belgie en Nederland. Het is nu al bezig zijn 11.000 kassa's te vervangen of om te bouwen voor een systeem van dubbele prijzen en lokale valuta, ook al wordt daar vanaf 1 januari voorlopig alleen nog in Nederland en Frankrijk mee geexperimenteerd.

Hoe die prijzen eruit moeten zien is trouwens een vraag apart, omdat bedragen in lokale valuta moeilijk rechtstreeks zijn te vertalen in aantrekkelijke europrijzen. Een spijkerbroek van 395 Franse francs moet naar verwachting 61 euro kosten, becijferde Paul Smith, die verantwoordelijk is voor de invoering van de euro bij M&S. Een prijskaartje van 59,99 euro ziet er stukken beter uit, maar dan moet M&S er relatief veel op toeleggen, terwijl 64,99 euro misschien puik oogt, maar alleen totdat de klant zijn rekenmachientje tevoorschijn haalt. ,,En het vertrouwen van de klant is belangrijker dan goed ogende prijzen', aldus Smith.

Of neem een klein Brits bedrijf als EuroCool, dat via het Internet de PalmPilot, een elektronische organizer, verhandelt. Om Europese klanten in staat te stellen prijzen van verschillende aanbieders te vergelijken wil EuroCool de PalmPilot graag in euro's adverteren. Dat kan. Maar de Nederlander, Spanjaard of Ier die via het Internet met zijn credit-card een PalmPilot wil betalen in euro's komt bedrogen uit, omdat de meeste Britse banken nog geen manier hebben gevonden om 'plastic euro's' te verwerken. ,,Het is beangstigend hoeveel beter Europese banken op de euro zijn voorbereid', zei EuroCool-directeur Mark Pritchard deze onlangs tegen de BBC.

En neem ten slotte autofabrikant Rover. Dat bedrijf, eigendom van het Duitse BMW, heeft laten weten over anderhalf jaar volledig op euro's over te gaan, of de regering nu toetreedt tot de EMU of niet. Tot die tijd houdt Rover een ,,dubbele boekhouding' aan, bevestigt een woordvoerder, waarbij het bedrijf componenten uit Duitsland betaalt in euro's en Britse onderdelen in ponden.

Maar analisten verwachten wel dat Rover zijn Britse leveranciers in toenemende mate zal dwingen om ook in euro's af te rekenen. ,,Zo wordt het risico doorgegeven via de lijn van toeleveranciers', zegt Young van Barclays. Uit onderzoek van Barclays blijkt dat in midden-Engeland nu al een kwart van de Britse toeleveranciers voor de Britse industrie is gevraagd om rekeningen voortaan in euro's uit te schrijven, zegt Young. ,,Zo sluipt de euro binnen.'

Professor Alford verwacht dezelfde ontwikkeling. ,,Zodra de euro steeds meer in het dagelijkse betalingsverkeer wordt gebruikt, schept dat vertrouwen. En zo drijft Groot-Brittannie vanzelf de EMU binnen.'

Zover is het nog niet. Of en wanneer het Verenigd Koninkrijk toetreedt tot de EMU is afhankelijk van een aantal criteria, heeft de regering-Blair laten weten. Zo moet het nieuwe stelsel onder meer bewijzen dat het groei en banen bevordert, het moet aantonen dat het schokbestendig is en het moet een aantrekkelijk investeringsklimaat scheppen voor niet-Britse ondernemingen.

Of en hoe de euro die tests in korte tijd gunstig kan doorstaan is onduidelijk, alleen al omdat de eerste jaren van het euro-experiment een vertekend beeld te zien zullen geven, want de deelnemers willen dat het een succes wordt. Belangrijker nog is een ander criterium: premier Blair wil dat een meerderheid van de bevolking in een referendum haar zegen geeft aan Britse deelname. Blair zelf is voorstander en doet altijd of het gaat om een simpele kosten-baten-analyse. Een meerderheid van het bedrijfsleven en de grootste vakbond willen er liever vandaag dan morgen in stappen. Maar de veelgelezen tabloid-bladen van Rupert Murdoch en serieuze kranten als The Daily Telegraph, zijn voorlopig mordicus tegen het opgeven van 'Britse soevereiniteit aan Brussel en Frankfurt'. De hoofdmoot van de Conservatieve partij is ook tegen. En zelfs in Blairs eigen Labour-partij zijn er genoeg die vinden dat Londen zich niet moet vastklinken aan Europa met zijn relatief hoge werkloosheid en nationale regeringen die economisch allemaal een eigen koers varen.

Het grote publiek is onbekend met de nieuwe munt. Het aantal voor- en tegenstanders is nu ongeveer gelijk, maar uit enquetes blijkt ook dat de doorsnee Brit geen flauw benul heeft wat de euro is, of zelfs hoe de nieuwe munt heet. Blair heeft dus alles te winnen en te verliezen. Of hij een campagne voor zo'n cruciale kwestie aandurft voor de komende parlementsverkiezingen (uiterlijk 2002) is echter twijfelachtig. Politiek blijft de euro daarom waarschijnlijk nog even een te heet hangijzer.

Blairs grootste hoop is dat de economische praktijk de politiek gewoon voorbij snelt. Dan is de euro er al lang en breed voor de Britten een referendum hebben gehouden. Dan is Euroland niet ten onder gegaan en hebben zij in de zomervakantie ontdekt dat je euro's net zo makkelijk uitgeeft als ponden en francs. ,,In dit land staan de actualiteit en de politiek wel vaker los van elkaar', zegt Ed Young. Blair noemt het 'wait and see'.

www.nrc.nl/Economie