Dossier Euro

Nieuws

De invoering van de euro

De koers van de euro

Europese Centrale Bank

Economische en Monetaire Unie

Meningen

Feiten en cijfers

Links

Ieren wacht hoge prijzen, in euro's

Door onze correspondent HANS STEKETEE
DUBLIN, 8 FEBR. Ieren willen wel 'eurodenken', maar een nieuwe munt introduceren op de dag van de traditionele uitverkoop lijkt vragen om moeilijkheden. En wat moet er met de aanbiedingen gebeuren?

,,Eén voor allen en allen voor één!'' roepen de drie musketiers op de Ierse radio. ,,O, nee'', zegt er eentje. ,,Dat moet 1,27 voor allen en allen voor 1,27 worden. Think euro.''

De munt waar het om gaat is dezelfde die elf andere Europese lidstaten op 1 januari volgend jaar invoeren. Maar de absurdistische humor van deze radiospotjes - er is ook een variant met Sneeuwwitje en de 8,89 dwergen en een jazz-orkest dat Take 6,35 speelt - houdt iets onversneden Iers.

,,Zo'n campagne zou in het degelijke Duitsland waarschijnlijk niet werken'', grijnst John Norris, hoofd publieksvoorlichting van de Euro Changeover Board in Dublin, het regeringsorgaan dat de overstap naar de euro met een budget van zo'n veertig miljoen gulden regisseert. ,,Wij proberen in te spelen op de fantasie met een puzzeltje in de hoop dat het blijft hangen.''

Het ís blijven hangen. Een half jaar geleden wist niet meer dan één op de tien wat de wisselkoers is van de Ierse punt (1,27 euro dus). Bij de jongste peiling in november, na drie maanden reclame, was het al één op de vier en binnenkort is het negen, schat Norris. Anders dan de Britse buren zijn de Ieren, onder meer dankzij een decennium subsidies uit Brussel, een van de meest Eurofiele volken. Dat de Commissie vorige maand de minister van Financiën voor zijn 'inflatoire begroting' op de vingers tikte, verandert daar weinig aan. De Ieren zullen de nieuwe munt omarmen, voorspelt Norris. Zeker, in het begin zullen hun hersens knarsen. ,,Maar uiteindelijk is het zoiets als overstappen van graden Fahrenheit naar Celsius; de cijfers veranderen, het weer blijft hetzelfde.''

Toch stuit introductie van de euro in Ierland op een paar praktische en emotionele problemen. Tesco, een supermarktketen met 75 filialen en 10.500 werknemers in Ierland, probeert die al drie jaar in kaart te brengen om ze voor te zijn. ,,De euro is een eh, ...uitdaging'', zegt Sara Morris, het oudste lid van Tesco's euroteam. De prijzen van 40.000 artikelen, alle kassa's, BTW-berekeningen en voorraadsystemen moeten worden aangepast. Bovendien is er zes weken lang kans op verwarring, misrekeningen en diefstal, zegt ze, omdat tot 9 februari zowel ponden als euro's in omloop zijn. En 1 januari is volgens haar ,,de slechtst denkbare dag'' om de munt te introduceren. Het is uitverkoop, met veel contant geld in omloop en afwijkende prijzen. Bovendien is het personeel op die dag ,,niet op zijn scherpst'', weet Morris. ,,Sommige hebben een kater en je moet trouwens maar afwachten óf ze wel komen opdraven.''

De supermarkt is trouwens niet de enige plek waar chaos dreigt. Denk bijvoorbeeld aan de pub, het verkeersplein van de Ierse samenleving, op een drukke zaterdagavond met verhit gedrang rond de bar en twee soorten wisselgeld.

Nog een potentiële bron van verwarring zijn aantrekkelijk geprijsde aanbiedingen. Wat moeten vier voorverpakte sinaasappels voor 1,99 pond na 1 januari kosten? Er zijn drie mogelijkheden en alledrie hebben ze bezwaren, zegt Morris. Een: de cijfers gelijk laten en het pondteken door het eurosymbool vervangen, maar dan legt de supermarkt ruim een kwart op de prijs toe. Twee: gehakt en sinaasappels in een andere hoeveelheid verpakken, zodat er een gezellige europrijs uitkomt. Maar dat is duur en omslachtig voor het bedrijf en het maakt vergelijken moeilijk. En drie: rechtstreeks omrekenen in euro's. De sinaasappels kosten dan 2,53 euro - niet echt een aantrekkelijk bedrag.

Toch kiest Tesco vooralsnog de laatste optie, zegt Morris. Dan maar even geen aanbiedingen. Want ,,alleen als we rechtstreeks vertalen van ponden in euro's weet de klant zeker dat wij geen slaatje uit de overstap willen slaan.''

Dat zulk wantrouwen op de loer ligt, is begrijpelijk. Veel Ieren bewaren slechte herinneringen aan de laatse keer dat het muntstelsel werd gewijzigd. Toen in 1971 decimale eenheden werden ingevoerd, rondden winkeliers de nieuw prijzen zonder halfpenny- en threepence-stukken massaal af naar boven. Die indruk wil de handel nu graag vermijden, maar moeilijk wordt het wel. Want ook nu gaan de nominale prijzen na 1 januari omhoog, omdat de Ierse munt - als enige in euroland - meer waard is dan een euro.

De zondagskranten hebben er alvast iets op verzonnen. Kortgeleden verhoogden ze hun prijzen van één naar 1,20 pond of 1,53 euro. Op 1 januari doen ze dan drie eurocent van de prijs af, zegt een ingewijde. ,,Dat geeft een mooi rond bedrag in euro's én het bewijst hoe onzelfzuchtig ze zijn. Haha.''

Veel Ierse bedrijven denken bij de introductie van de euro terug aan het millenniumprobleem. In hun software moet nu het euroteken worden 'ingebouwd'. Boekhoudprogramma's en salarisadministraties moeten overweg kunnen met een virtuele 'omzetstijging' van een kwart. En in getallen waar de Ieren eerst een punt zetten, komt nu een continentale komma.

Toch is de euro meer dan een systeemprobleem, zegt Sabdhd (spreek uit: 'saf') McCarthy, leider van het europroject bij computerreus IBM. ,,'Y2K' was één vast punt in de tijd, de euro is een proces. 'Y2K' was een technisch detail, de euro doordringt de hele werksfeer. Aan de nieuwe getallen kun je - althans in Ierland - niet zomaar zien of het euro's zijn of ponden; als werknemers geen euro's denken, gaat het fout. En als het fout gaat, is er geen software patch van Bill Gates om het te repareren'', aldus McCarthy.

De Ierse vestigingen van IBM waar in totaal 4.200 man onder meer pc's assembleren en helpdesks bemannen, worden nu al klaargestoomd. Zo is er een spel op het interne netwerk waarin de IBM'ers met euro's moeten afrekenen in een virtuele nachtclub. Hoofdprijs: een weekeind voor twee in een euroland. Na 1 januari.

www.nrc.nl/Economie