Dossier Euro

Nieuws

De invoering van de euro

De koers van de euro

Europese Centrale Bank

Economische en Monetaire Unie

Meningen

Feiten en cijfers

Links

Euro krijgt voorsprong in België

In het verdeelde België is er veel sympathie voor Europa. Maar voor de euro lopen de Belgen niet echt warm. Derde deel in een serie.

Door onze correspondent HANS BUDDINGH'

BRUSSEL 26 JAN. De speciale commissaris-generaal van de Belgische regering voor de euro, Jan Smets, ging het niet snel genoeg. De geringe vorderingen in België bij de introductie van de Europese munt waren voor dit lid van het bestuur van de centrale bank onlangs reden een nieuw en " pro-actief scenario" uit de kast te halen. Zo zullen de banken in België, ongevraagd, per 1 juli de rekeningen van hun klanten omzetten in euro's. België volgt hiermee als een van de weinige lidstaten een aanbeveling van de Europese Commissie. In de tweede helft van dit jaar gaan elektriciteits- en telefoonrekeningen in euro's luiden. De belastingdienst gaat z'n administratie in euro's doen. Benzinepompen, weegschalen en taximeters krijgen voortijdig een prijsaanduiding in euro's. Smets: "Zoiets kan niet op één dag. Daarom is de wet gewijzigd waarin stond dat alle prijzen tot eind 2001 in Belgische franken moesten luiden. We onderscheiden ons hierdoor van andere landen. Om verwarring te voorkomen, moet de prijs wel ergens, bijvoorbeeld op een affiche, ook in franken zijn aangegeven. En de kassabon moet het totaal in beide munten geven".

Vlamingen, Walen en Brusselaars hechten niet bijzonder aan hun (federale) frank. België is ook een van de meest pro-Europese lidstaten in de Europese Unie. Maar niet in alle gevallen heeft Euro- enthousiasme tot enthousiasme voor de euro geleid. In een gesprek op zijn statige werkkamer in de Nationale Bank constateert Jan Smets: "We liggen op schema, maar het verwachte sneeuwbaleffect is uitgebleven"

Smets had de grootste Belgische banken zover gekregen dat zij al vanaf 1999 op verzoek bankrekeningen omzetten in euro's. De gedachte was dat grote bedrijven al vlug girale betalingen in euro's zouden doen. Daarna zouden leveranciers en consumenten vanzelf volgen. De overschakeling in boekhoudingen zou dan in een later stadium ook geen problemen meer opleveren. Volgens Smets heeft het achteraf gezien "in omgekeerde richting" gewerkt. Kleinere bedrijven en consumenten denken juist doordat banken zo flexibel waren tot het laatste moment met aanpassingen te kunnen wachten.

Volgens Smets ging eind vorig jaar zo'n 40 procent van de waarde van nationale en internationale girale transacties van Belgische bedrijven in euro's. Alleen Luxemburg scoorde beduidend hoger, met 52 procent bij nationale betalingen en 92 procent bij internationale betalingen. Maar in aantallen bedrijven gemeten deed in België nauwelijks 5 procent (Luxemburg 15 procent) zijn girale betalingen in euro's. De meeste andere landen van de eurozone komen niet verder dan 1 2 procent. "Maar vijf procent is nog altijd weinig", zegt Smets. Het zijn bijna uitsluitend grote bedrijven die nu al in euro's girale betalingen doen.

Hoe staat het met de voorbereiding van de Belgische detailhandelbedrijven? Een kleine proef op de som. Bij de grootste supermarktketen 'GB' onlangs overgenomen door het Franse Carrefour staan de prijzen van alle producten keurig in Belgische franken en euro's aangegeven, van een stokbrood voor Bf. 27 (0,67 euro) tot een pot oranjemarmelade voor Bf.49 (1,21 euro). En op de kassabon staat het totaalbedrag zowel in franken als in euro's. Een Hema-vestiging in de Brusselse gemeente Ukkel is aan de omschakeling bezig. Hier zijn soms zelfs drie prijzen te vinden: franken, euro's en guldens. Maar dat komt gewoon omdat Hema geen zin heeft aparte prijsetiketten voor België te drukken. Bij geen van de kleine winkels in de buurt waren vorige week al goederen dubbel geprijsd.

Het is precies het beeld uit enquêtes van Belgische consumenten- en branche-organisaties: supermarkten en warenhuizen doen het goed, terwijl de kleinere winkels sterk achterblijven. Waar overheid en bedrijfsleven in Nederland een convenant hebben gesloten over een dubbele prijsaanduiding per 1 juli, blijft het in België een kwestie van vrijwilligheid.

Vooral voor kleine Belgische ondernemers wordt de introductie van euromunten en -bankbiljetten de ultieme test. "Bij ons in België moeten de ondernemers zelf naar de banken. En ze krijgen geen vergoeding voor het transport", zegt directeur Chris Peters van Belgie's grootste middenstandsorganisatie Unizo. Belgische detaillisten moeten in tegenstelling tot Nederlandse branchegenoten - op eigen kosten de nationale munten en biljetten tellen, sorteren en inleveren. "Dat wordt een komen en gaan naar de banken. Ik hou mijn hart vast voor de veiligheid."

De Unizo inventariseerde de verschillen tussen België en Nederland bij de euro-introductie om de Belgische autoriteiten ermee te confronteren. Veel heeft dat niet geholpen. De overheid heeft een beperkt budget voor bezorgen en ophalen van munten en biljetten. Alleen voor grote warenhuizen heeft de overheid een uitzondering gemaakt wegens de grote omvang van hun geldtransporten. Volgens commissaris- generaal Smets valt het wisselprobleem voor de kleine winkeliers wel mee. Hij wijst erop dat België al op 1 december (twee weken eerder dan Nederland) begint met de bevoorrading van winkels, waardoor het probleem meer wordt gespreid in de tijd. Bovendien is er de 'spaarvarkenactie' waarbij burgers hun muntgeld tussen half oktober en half november gratis bij de bank op een rekening kunnen laten zetten. "De echte overgang van frank naar euro wordt dan ontlast", aldus Smets. De detaillisten hebben bij de overheid wel een willig oor gevonden voor de wens om de traditionele januari-uitverkoop de 'solden' in 2002 een paar weken te verschuiven.

Derde deel in een serie over de voorbereidingen voor de komst van de euro in twaalf Europese landen. Eerdere afleveringen verschenen op 20 en 24 januari.

www.nrc.nl/Economie