Dossier Euro

Nieuws

De invoering van de euro

De koers van de euro

Europese Centrale Bank

Economische en Monetaire Unie

Meningen

Feiten en cijfers

Links

De overheid maakt zich geen zorgen over de introductie van de euro, maar het bedrijfsleven vreest chaos. Nederland zal verworden tot één lange wachtrij op 1-1-2002.

Door onze redacteur EGBERT KALSE

DEN HAAG, 24 JAN. Doemscenario op E-day: lange wachtrijen bij de supermarkten, massaal zwartrijden in de trein, automobilisten die, omdat ze niet kunnen betalen bij het pompstation, met volle tank en zonder betaling weer vertrekken. Kortom: complete chaos, miljoenen guldens economische schade en letterlijk maatschappijontwrichtende taferelen.

Dit is geen bizarre fantasie ontsproten aan het brein van een zwartgallige euro-scepticus. Nee, dit is volgens de Nederlandse Spoorwegen en consultantsbureau Twijnstra Gudde de harde realiteit in de eerste dagen na 1 januari 2002. In het vertrouwelijke rapport 'Effecten van betalingen in nationale valuta' schetsen onderzoekers G. Westerhof (NS Reizigers) en F. Sanders (Twijnstra) wat er gebeurt aan loketten en kassa's als consumenten hun laatste guldenmunten en biljetten gebruiken in de eerste dagen van 2002. Zij beschrijven een haast slapstickachtige situatie, gebaseerd op onder meer 'transactietijdverhogingen', 'wachtrijanalyses', 'bedrijfsprocessen bij toonbankinstellingen' en 'facilitering van vlotte invoeringsscenario's'. De onderzoeksresultaten hebben betrekking op zo'n 170.000 winkels in Nederland, en op ongeveer 3,2 miljoen winkels in alle eurolanden.

Winkels waar een transactie nu gemiddeld tussen de 10 en 30 seconden duurt (kiosken, benzinestations, bakkers en loketten van spoorwegen) zullen volgens de onderzoekers "zeer ernstige problemen" krijgen bij het wisselen van geld. Omzetverlies, ernstige vertragingen van bussen en trams, gevaarlijk lange rijen met ernstige irritaties bij het uitgaand publiek zijn het gevolg. Winkels waar meer tijd nodig is om af te rekenen (tussen de 30 en de 60 seconden, zoals tuincentra, dierenwinkels, winkels met huishoudelijke artikelen), hebben relatief minder last, maar de problemen worden nog altijd als "ernstig" bestempeld. In totaal zal driekwart van het aantal 'toonbankinstellingen' bij transacties met guldens geconfronteerd worden met wachttijden. Anders gezegd: driekwart van Nederland staat de eerste dagen van 2002 haast continu in de rij. Dankzij de euro. Specifiek onderzoek werd gedaan naar de effecten van transacties in guldens bij de NS zelf. De resultaten: wachtrijen bij de loketten zullen op bijvoorbeeld Amsterdam CS oplopen van 100 man per loket om 9 uur 's ochtends tot 1.200 man per loket rond 22.00 uur 's avonds. "Alle servicelevels worden in geen geval meer gehaald. Praktisch alle waardes staan op 0", staat in de nota. Het zwartrijden zal explosief toenemen doordat naar verwachting zo'n 15 procent van de treinreizigers zal weigeren langer dan 6 minuten op zijn kaartje te wachten (terecht, volgens de NS). Een schatting: "Op 2 januari 3.506 zwartrijders op Amsterdam CS alleen al." Een woordvoerder van de NS laat desgevraagd weten dat er "geen enkele oplossing binnen het bedrijf voorhanden is om iets aan de lange rijen te doen". "Wij zijn helemaal klaar met de voorbereiding van de euro-introductie, maar dit probleem lijkt vooralsnog onoplosbaar", aldus de woordvoerster. Het plaatsen van extra loketten, mini-kaartjesautomaten of het inzetten van extra personeel biedt wel enig soelaas, maar zelfs als al het mogelijke wordt gedaan om vertragingen te voorkomen, zal de rij mensen per loket gemiddeld 140 personen lang zijn, "met een piekwachttijdgemiddelde van 25 uur", aldus de onderzoekers. De onderzoekers verwachten dat dit enkele dagen zal duren. Dan zullen de meeste guldens uit het dagelijkse betalingsverkeer zijn verdwenen. De Spoorwegen en Twijnstra vragen eensgezind om een oplossing 'van buitenaf'. Zij pleiten er alsnog voor om niet alleen twee weken voor 'E-day' op kleine schaal euromuntstukken te verspreiden onder de bevolking, maar ook bankbiljetten. Dat lijkt een onwaarschijnlijke oplossing, omdat in Europees verband is afgesproken dat het vooraf verstrekken van grote hoeveelheden geld aan consumenten onwenselijk is. De tweede oplossing van NS en Twijnstra gaat buiten de politiek om en is meer een hartekreet aan de bevolking. Geachte reiziger, betaal vanaf 1-1-2002 gelijk én alleen nog maar met euro's! En het liefst gepast.

www.nrc.nl/Economie