Door onze correspondent SALOMON BOUMAN
In Israel getuigen politici van hun grote zorgen over de relatie met Nederland, dat voor Israel ,,niet zomaar een land'' is.

In Israel wordt kritiek geleverd op de felle uitval van premier Kok aan het adres van Israel wegens het Israelische gedrag rond het neerstorten van de El Al-jumbojet op de Bijlmer. Professor Amnon Rubinstein (Burgerrechtenpartij), de voorzitter van de parlementscommissie voor economische zaken, zei gisteren dat premier Kok en ook oud-premier Lubbers ,,er verstandiger aan hadden gedaan hun opmerkingen voor zich te houden tot na de publicatie van het rapport van de Nederlandse parlementaire enquêtecommissie''.

Volgens Rubinstein heeft Israel reden zich zorgen te maken over dergelijke kritiek, omdat daardoor de vriendschappelijke betrekkingen tussen Nederland en Israel op zijn minst op korte termijn worden geschaad. ,,We beschouwen Nederland niet als zomaar een land. Voor ons is Nederland een voorbeeld van voorbeeldig bestuur en normbesef. Als Nederlandse leiders dan dergelijke ernstige kritiek op Israel uiten, hebben we reden ons zorgen te maken'', zei Rubinstein. Hij heeft geen antwoord op de vraag waarom de top van El Al ook voor zijn parlementscommissie ,,de waarheid'' over de lading van het neergestorte vrachtvliegtuig heeft achtergehouden. Toen El Al deze documenten wel boven water wist te krijgen en aan de parlementaire enquêtecommissie overhandigde, bleek volgens Rubinstein dat het karakter van de lading de kritiek op Israel niet rechtvaardigde.

Rubinstein zei gisteren dat het een goede zaak zou zijn terwille van de zuiverheid van de Israelisch-Nederlandse betrekkingen om de parlementaire enquêtecommissie naar Israel uit te nodigen om in Israel verhoren ,,van wie dan ook'' af te nemen.

In Jeruzalem spraken verschillende diep in de Bijlmer-affaire ingevoerde kringen gisteren de hoop uit dat Nederland een onderscheid zal weten te maken tussen Israel en El Al. Volgens deze kringen heeft El Al door haar ,,stompzinnige gedrag'' zoveel wantrouwen gezaaid dat daardoor de betrekkingen tussen Den Haag en Jeruzalem onder spanning zijn komen te staan.

Deze kringen spraken de hoop dat de Nederlandse parlementaire enquêtecommissie niet tot de conclusie zal komen dat de staat Israel en El Al hebben samengezworen om Nederland de waarheid over de lading van het neergestorte vliegtuig te onthouden.

Mocht de commissie besluiten dat er een einde moet komen aan de speciale status van El Al op Schiphol, waarmee op de veiligheidsmaatregelen wordt gedoeld, dan zit er volgens goed ingevoerde Israelische kringen voor El Al niets anders op dan haar activiteiten van Schiphol naar een andere Europese luchthaven te verplaatsen. Drie Europese luchthavens zouden graag, wegens het volume van het Israelische luchtvrachtvervoer via Europa, de positie van Schiphol willen overnemen.

Volgens de krant Yediot Achronot van zondag heeft Israel zich bij Nederland verontschuldigd voor ,,de vele misverstanden betreffende de vrachtbrieven van het neergestorte El Al-vliegtuig''. In Jeruzalem kon dit bericht gisteren niet worden bevestigd. Volgens deze grootste Israelische krant bood Israel Nederland zijn verontschuldigingen aan bij de beeindiging van het onderzoek van de parlementaire enquêtecommissie.

De Israelische krant Ha'aretz van vandaag voorziet een verslechtering van de betrekkingen tussen Nederland en Israel als het kabinet-Kok valt over de Bijlmeraffaire. De krant houdt er rekening mee dat El Al zwaar door de conclusies van de commissie zal worden getroffen en veel van zijn vrijheid van handelen op Schiphol zal verliezen. El Al zou door de enquêtecommissie kunnen worden beschuldigd van leugenachtig gedrag en van het verstrekken van halve waarheden over de lading van neergestorte vliegtuig.