Bijlmer-enquête

Actueel

Rapport enquete-commissie

Lading

Ondervraging politici

Gezondheid bewoners en bergers

Getuigen

Relatie Israel

El Al

Betekenis parlementaire enquête

Artikelen op datum

Door onze redacteur JOOST ORANJE
De luchthavenpolitie heeft op de avond van de ramp verzuimd de vrachtbrieven van de El Al Boeing op te halen. Volgende week gaat de Bijlmerenquête over `de lading'.

Wie heeft nu op welk moment de vrachtbrieven van vlucht LY 1862 ingezameld? Jarenlang leek dat een niet te beantwoorden vraag. Zelfs de commissie-Hoekstra, die in 1998 de gang van zaken rond de vrachtbrieven van de verongelukte El Al-Boeing onderzocht, had geen verklaring. Maar deze week kreeg de enquêtecommissie informatie die weer enige beweging in de zaak kan brengen.

Het draait allemaal om de zogenaamde `master airwaybills'. Deze documenten lagen op 4 oktober 1992 in het vrachtkantoor van El Al op Schiphol Zuid. In het reguliere kantoor van de Israelische luchtvaartmaatschappij, op Schiphol Centrum, lagen de `operationale papieren'. Het ging daarbij onder andere om de gewichts- en balansgegevens, maar ook de gevaarlijke stoffenlijst.

Toen vlak na de ramp D. Nix van de luchtvaartpolitie het El Al-kantoor betrad, kreeg hij dit pakketje operationele papieren mee. De master airwaybills, werd hem gezegd, lagen op Schiphol Zuid. Nix, zo heeft hij de commissie recent laten weten, gaf deze informatie door aan zijn chef en hield zich daarna niet meer met de zaak bezig. De commissie weet nu dat er op die avond niemand naar het El Al-vrachtkantoor is gegaan om de master airwaybills te verzamelen. Toch hadden deze documenten zo snel mogelijk in handen van de onderzoeksautoriteiten moeten komen, omdat alleen zij een volledig beeld geven van de lading.

De afgelopen jaren hebben diverse betrokkenen verklaringen afgelegd die niet stroken met de feiten die nu op tafel liggen. Voor de commissie-Hoekstra zei politiefunctionaris J. de Rooij, die op 4 oktober als verbindingsman bij de Rijksluchtvaartdienst (RLD) zat, dat ,,alle documenten zijn opgehaald bij El Al''. En zijn collega H. Damveld verklaarde donderdag nog voor de enquêtecommissie dat hij de papieren die Nix binnen had gebracht ,,vluchtig had doorgebladerd en vastgesteld dat het vrachtbrieven waren''.

Er zijn meer vraagtekens. Zo heeft Nix, zowel voor de commissie Hoekstra als tijdens een justitieel onderzoek naar de vrachtbrieven, altijd volgehouden dat hij tot 23.55 uur op het El Al kantoor is geweest waar medewerker J. Plettenberg volgens hem de vrachtpapieren aan het kopieren was. Deze week heeft Nix de commissie echter verteld dat dit tijdstip onjuist is en dat hij veel eerder uit het kantoor is vertrokken. Bovendien heeft hij verklaard dat hij helemaal geen vrachtbrieven heeft meegenomen, maar alleen de operationele papieren. Toch staat het tijdstip van 23.55 uur in het dagjournaal van de politie, met de toevoeging ,,vrachtbrieven, onderhoudsrapport alsmede een aparte lijst van DG (gevaarlijke stoffen, red.) en weight and balance (gewichts- en balansgegevens, red.) zijn binnengebracht door D. Nix.'' Maar de vrachtbrieven zijn nooit in handen van Nix geweest.

Er zit nog een addertje onder het gras. In 1996 brak er veel commotie los over de lading, onder meer omdat er dubbele vrachtdossiers over vlucht LY 1862 bleken te bestaan. Het openbaar ministerie in Haarlem liet een onderzoek door de luchtvaartpolitie verrichten, wat op niets uitliep. Het werd onder andere uitgevoerd door dezelfde politieman J. de Rooij die destijds de verbindingsman bij de RLD was en dus op de avond van de ramp had moeten controleren of de vrachtbrieven inderdaad waren binnengebracht. Zelfs minister Jorritsma (Verkeer en Waterstaat) zei er achteraf in de Tweede Kamer over het ,,een vreemde zaak'' te vinden ,,dat men een persoon zichzelf laat controleren''.

De enquêtecommissie zal ongetwijfeld een stapje verder willen gaan en antwoord zoeken op een aantal vragen. Waarom staan er fouten in het dagjournaal van de luchtvaartpolitie? Waarom zijn die fouten niet bij het justitieel onderzoek boven water gekomen? Waarom voelt een politieman zich geroepen nu plotseling tijdstippen te veranderen? Volgende week, als `de lading' het thema van de openbare verhoren is, worden alle betrokkenen opgeroepen. Hun optreden geeft mogelijk antwoord op de vragen die de commissie Hoekstra nog openliet.