Bijlmer-enquête

Actueel

Rapport enquete-commissie

Lading

Ondervraging politici

Gezondheid bewoners en bergers

Getuigen

Relatie Israel

El Al

Betekenis parlementaire enquête

Artikelen op datum

Profiel over de Bijlmerramp
(21 jan. 1999)

Door onze redacteur
KEES VAN DER MALEN
Vrouwelijke politici huilen, en hun mannelijke collega's ook. En camera's om het te registreren zijn bijna overal.

DEN HAAG, 12 MAART. Hij barstte in tranen uit en de hele natie zag het. Wat Hanja Maij-Weggen gisteren overkwam, gebeurde Hans Wiegel een kleine twintig jaar geleden. Wat gebeurde er? Enkele weken voor de Tweede-Kamerverkiezingen van 1981 kreeg VVD-lijsttrekker Wiegel in een door de AVRO rechtstreeks uitgezonden televisie-debat het verwijt dat de overheid de gezinshulp aan jonge weduwnaars beperkte. Wiegel, wiens vrouw het jaar ervoor was overleden, raakte door emoties overmand en moest worden getroost door PvdA-leider Joop den Uyl.

De momenten dat politici in het openbaar huilen, zijn spaarzaam. En meestal is het onverwachts. Neem Jan Pronk. De minister van Ontwikkelingssamenwerking, die al talloze malen Afrika had bezocht, informeerde in juni 1992 een commissie uit de Tweede Kamer over een bezoek aan het door oorlogsgeweld en hongersnood geteisterde Somalië. Plotseling schoot de geroutineerde politicus vol. Hij vroeg om een glaasje water en stamelde: ,,Het is zo erg.'' Pronk herstelde zich snel en vervolgde zijn uiteenzetting. Hij zei nog nooit zo iets ergs te hebben gezien.

Zijn partijgenote Karin Adelmund liet haar tranen in februari '95 de vrije loop in een plenaire vergadering van de Kamer. In een debat over inperking van de WAO, waartegen ze als voormalig FNV-bestuurder fel gekant was maar waaraan ze zich als Kamerlid van de PvdA inmiddels had gecommitteerd, leidde kritiek op haar wisseling van standpunt tot tranen. ,,Dan staat de waterleiding bij mij net zo hard aan als bij u'', zei ze enigszins onnavolgbaar. Ze putte er kracht uit, maar had ook gêne dat het haar overkwam. ,,Wat jammer dat ik het ben en niet een man. Laat nou toch eens een man janken'', had ze op dat moment bedacht, zo vertelde ze later in een interview. Politici zijn gewend te opereren in spanningsvolle situaties. Soms laten gewone middelen woorden dus - hen daarbij in de steek. Het overkwam Elske ter Veld, op de dag dat ze haar gedwongen afscheid als staatssecretaris van Sociale Zaken beleefde. Na een persconferentie in Nieuwspoort, waar ze haar aftreden toelichtte, sprak ze die junidag in '93 nog met een paar nagebleven journalisten. Of ze zich Barbertje voelde die moest hangen, zo luidde de vraag: ,,Ik ben Elske en Elskes hangen niet'', reageerde ze stoer. Maar opeens stond daar haar vriendin, de huidige Tweede-Kamervoorzitter Jeltje van Nieuwenhoven, in de deuropening. Ter Veld schoot vol en Van Nieuwenhoven bracht haar geëmotioneerde vriendin naar een plek buiten het blikveld van de camera's.

Soms ook is er sprake van schijn. Roel in 't Veld, de kortstondige staatssecretaris van Onderwijs, gaf op de dag van zijn gedwongen aftreden, in juni 1993, een persconferentie en zag zichzelf de volgende dag in foto-onderschriften als een ‘geëmotioneerde staatssecretaris' terug. Van vermoeidheid had hij zich tijdens zijn redelijk nuchtere en zelfs enigszins afstandige betoog een aantal keren in de ogen gewreven. En ja, de camera's snorden en grepen ‘het moment'.

Niet altijd ziet het grote publiek de emoties in de politiek. Binnenskamers kan het soms hard toegaan en komen emoties in rauwere vorm voor. Enneüs Heerma kreeg het in december '95 als fractieleider van het CDA te kwaad tijdens een spoedvergadering met zijn fractie, waarop hij zijn eigen positie ter discussie stelde. De CDA-leider, die zwak opereerde in zijn rol van oppositieleider, was in de media regelmatig het onderwerp van anoniem geuite kritiek van partijgenoten. Heerma werd emotioneel: met ,,ratten in de fractie'' kon hij niet leven, riep hij uit, waarna hij in snikken uitbarstte, zo werd onlangs onthuld in een vorige maand verschenen boek over de oppositiejaren van het CDA.