Bijlmer-enquête

Actueel

Rapport enquete-commissie

Lading

Ondervraging politici

Gezondheid bewoners en bergers

Getuigen

Relatie Israel

El Al

Betekenis parlementaire enquête

Artikelen op datum

Profiel over de Bijlmerramp
(21 jan. 1999)

`Geen aparte status El Al'

Door onze redacteuren HARM VAN DEN BERG en FLORIS VAN STRAATEN
El Al doet er alles aan haar imago op te poetsen na de Bijlmerramp. Volgens manager Benelux Asherov en woordvoerder Klieman verleent de maatschappij alle medewerking bij het onderzoek.

De Israelische luchtvaartmaatschappij El Al zit in het defensief. Na een reeks opzienbarende getuigenissen vorige week over haar werkwijze en de privileges die ze op Schiphol zou genieten, doet ze er alles aan haar imago weer op te poetsen. Was het nog niet lang geleden nagenoeg onmogelijk een woordvoerder van El Al aan de lijn te krijgen, nu staan ook de managers zelfs na kantoortijd journalisten te woord.

,,We werken op alle manieren mee aan het onderzoek'', zegt A. Asherov, pas sinds anderhalf jaar manager voor de Benelux. Zes werknemers van El Al op Schiphol zijn in de achterliggende periode achter gesloten deuren gehoord door medewerkers van de parlementaire enquetecommissie die de Bijlmerramp onderzoekt. De werknemers behoren tot het management, de vrachtafhandeling of het kantoor.

Naast het beschikbaar stellen van medewerkers heeft de directie van El Al een groot aantal vragen van de commissie beantwoord. Maar ze was niet in staat volledige opheldering te verschaffen over 20.000 kilo vracht, ruim een zesde deel van wat de verongelukte 4X-AXG op 4 oktober 1992 vervoerde. ,,Daar bestaat nog steeds geen duidelijkheid over en de commissie zal er dus ook geen uitsluitsel over kunnen geven. Het enige dat we weten is dat het gaat om een samengestelde (consolidated) zending met goederen van allerlei afzenders. We weten daardoor wel zeker dat er geen gevaarlijk spul tussen zat'', zegt El Al-woordvoerder N. Klieman uit Tel Aviv, terwijl de manager poppetjes zit te tekenen op een overzichtje van de jaarlijkse passagiersvluchten. Volgens de woordvoerder is de commissie uitgenodigd in Tel Aviv alles te bekijken wat ze nodig acht, maar tot nu toe ging ze daar niet op in.Met enige ongerustheid hebben de managers van El Al in Amsterdam, maar vooral ook in Tel Aviv de verhoren door de enquetecommissie gevolgd. In het gebouw van de Eerste Kamer verklaarden voormalige en nog in dienst zijnde monteurs dat ze wel eens onderhoudsstaten moesten aftekenen, terwijl ze dat eigenlijk niet verantwoord vonden. ,,Uitgesloten'', zegt Asherov, ,,dat wil ik absoluut ontkennen''. Hij voegt er aan toe dat een monteur juist de verplichting heeft zijn supervisor te roepen als hij vermoedt dat er iets niet in orde is.

Klieman somt de internationale organisaties op die de kwaliteit van het onderhoud bij El Al hebben onderzocht: ,,Ze waren allemaal tevreden, stelden vast dat het onderhoud van hoog niveau is.'' Maar even later legt hij uit dat wanneer de onderhoudsdienst twijfelt over een afwijking of een mankement, er voorafgaand aan het vertrek altijd overleg is met het hoofdkantoor in Tel Aviv. Daar wordt dan beslist wat er gaat gebeuren en niet in Amsterdam.

De twee mannen hebben zich kwaad gemaakt over de wijze waarop de commissie meldde dat de documentatie over de gecrashte Jumbo 25 pagina's uitgesteld onderhoud bevatte. ,,De commissie had alle gelegenheid daar precieze vragen over te stellen, maar deed het niet. Waarom niet?'', vraagt Klieman. Bij voorbeeld over welke periode die 25 pagina's gaan en wat er in de tussentijd allemaal van was verholpen. ,,Dat soort onderhoud wordt in de weekends gedaan in Tel Aviv'', zegt Klieman. Ook had de commissie volgens hem duidelijker aan moeten geven wat onder uitgesteld onderhoud kan worden begrepen: ,,Onder die zogenoemde carry overs valt alles, van een scheve schroef of een kapot lampje tot een gat in de vloerbedekking. Het onderzoek door de autoriteiten heeft aangetoond dat de bewuste kist in een prima staat verkeerde.''

In het onderzoek door de rijksrecherche naar de wereldvermaarde mannen in witte pakken hebben de rechercheurs in 1997 ook geprobeerd een aantal leden van de veiligheidsdienst van El Al te spreken te krijgen. De toenmalige directie weigerde dat. Klieman, die ook de woordvoering deed over de ramp, zegt dat hem hierover niets bekend is. De huidige directeur zou er geen enkel probleem mee hebben: ,,Ik zou onmiddellijk het hoofdkantoor bellen of ik daar toestemming voor kan geven.''

Asherov en Klieman reageren ook verbaasd en licht verontwaardigd op de berichten over de speciale positie van El Al op Schiphol: ,,Die is er helemaal niet''. Ze geven toe dat de maatschappij ,,zoals ook grote Amerikaanse maatschappijen doen'' heel strenge veiligheidsmaatregelen toepast. ,,Dat doen we zo, dat de passagiers er niks van merken''. Het gebruik van geheime taxibanen, privileges bij de afhandeling van vracht, begeleiding door eigen veiligheidsdienst van de toestellen naar de startbanen noemen Asherov en Klieman ,,absoluut onjuist''.

Asherov spreekt geluiden uit Israel tegen als zou El Al reeds het vertrek van Schiphol, waar ze 50 medewerkers heeft, voorbereiden. ,,In de afgelopen tijd is een deel van de vrachtvluchten verplaatst naar Brussel en Luik, omdat daar geen beperkingen gelden. Je kunt er ook `s nachts vliegen'', aldus Asherov.