Bijlmer-enquête

Actueel

Rapport enquete-commissie

Lading

Ondervraging politici

Gezondheid bewoners en bergers

Getuigen

Relatie Israel

El Al

Betekenis parlementaire enquête

Artikelen op datum

Zij het uit protest of uit desinteresse, veel Bijlmerbewoners bleven weg bij het bezoek van minister Borst aan hun buurt. 'Wat een kille vrouw.'

Door onze redacteur HERMAN STAAL

AMSTERDAM, 3 MEI. Even denkt minister Borst gewoon aan haar toespraak te kunnen beginnen. 'Dames en heren', zegt ze.

Maar dan kijkt ze verschrikt op. Een Ghanese vrouw, met zwarte zonnebril, onderbreekt haar. 'Hallo', roept de vrouw hard, 'Het ruikt hier naar rotte vis'. Ongeveer de helft van de vijfhonderd aanwezigen applaudiseert. De vrouw blijft het roepen; 'Het ruikt hier naar rotte vis.' Met zachte dwang duwen politieagenten haar de zaal uit. Een paar aanwezigen staan demonstratief op om eveneens te vertrekken. Borst is even ontdaan, maar ze lijkt op woedende reacties voorbereid. 'Alle menselijke emoties verdienen respect, ook deze emotie.' Een licht applaus klinkt.

Minister Borst (Volksgezondheid) bezocht gisteren voor het eerst bewoners van de Bijlmermeer. Ze was een van de genodigden op een 'bezinningsbijeenkomst' van het stadsdeel Zuidoost in het Bijlmersportcentrum. Dagvoorzitter J. de Jonge probeerde het doel van de bijeenkomst uit te leggen. 'Is dit een kerkdienst? Nee. Is dit een concert? Nee. Wat is het dan wel? Dat hangt van u af.' Toch leek de bijeenkomst het meest op een kerkdienst, met gospelmuziek en vergevingsgezinde woorden.

Het was in ieder geval de bedoeling om 'een echt begin te maken met de maatschappelijke verwerking van de ramp', zo zei stadsdeelvoorzitter Hannah Belliot. Bewoner Henk van der Belt, bekend geworden als een van de fanatieke 'bijlmerspeurders' houdt de bestuurder meteen voor dat dat niet kan worden afgedwongen. 'Ieders rampbeleving moet worden gerespecteerd.' Hij kondigt aan samen met het stadsdeel een archief van de Bijlmerramp op te zetten. Van der Belt vraagt de media voorlopig geen dramatische beelden meer van de ramp uit te zenden. 'Rust en bezinning heeft nu de prioriteit.'Het was in ieder geval geen bijeenkomst waar politieke uitspraken werden verwacht. Daarom krijgt Borst buiten het rotte vis-incident geen harde woorden te horen over haar rol in de nasleep van de ramp.

Terwijl nabestaanden en slachtoffers juist in Borst de personificatie zien van de falende en laks reagerende overheid. Zij had niet gereageerd toen er zoveel signalen waren dat bewoners gezondheidsklachten hadden. Zij heeft de Bijlmer nooit serieus genomen, vindt de Bijlmer. De parlementaire enquêtecommissie onderschrijft deze kritiek. Borst had eerder moeten reageren op de gezondheidsklachten in de Bijlmer, aldus de commissie. Haar afwerende houding zou klachten zelfs hebben verergerd.

Onbewogen, met een bleek gezicht en langzame tred komt Borst de zaal binnen waar 6,5 jaar geleden de slachtoffers van de ramp werden opgevangen. 'Ik was niet eerder uitgenodigd', zegt Borst afgemeten op een vraag of ze zich niet een beetje te laat in de buurt vertoont. Borst spreekt kort. De minister toont weinig emoties. Te weinig vinden aanwezigen. 'Wat een kille vrouw', mompelt een Surinaamse bejaarde vrouw ergens vooraan in de zaal.

Borst prijst allereerst het rapport van de enquêtecommissie, vooral de duidelijkheid die is verschaft over de lading. 'Dat geeft ruimte om tot rust te komen.' Verder wil ze geen politieke uitspraken doen. 'Vanmiddag gaat het om de mensen voor wie de ramp gisteren is gebeurd. Ik hoop dat het rapport voor u een keerpunt kan worden.' Dan begint ze uit te leggen hoe het met het komende gezondheidsonderzoek staat. Alle hulpverleners, politieagenten, brandweerlieden en verder iedereen die zegt slachtoffer te zijn, zal worden onderzocht.

Het begint in oktober, maanden later dan de bedoeling was. 'Veel later dan u lief is, dat weet ik. Maar zorgvuldigheid gaat in dit geval boven snelheid.'Met monotone stem besluit Borst haar toespraak. 'Ik hoop dat u weer vertrouwen in de toekomst krijgt. Want het leven gaat maar één kant uit. Voorwaarts.' Weer krijgt ze een licht applaus. Dagvoorzitter De Jonge verwoordt de stemming in de zaal: 'Nou, is de spanning er een beetje af?' In een rumoerige zaal zingen drie gospelkoren gezamenlijk vervolgens twee liederen.

Borst zingt samen met burgemeester Patijn zachtjes mee. Dominee O. Ruff van de Stichting Nabestaanden Vliegramp besluit met vergevingsgezinde woorden voor Borst. 'Wij zijn blij dat u hier was, het getuigt dat het u ernst is. Ook al vinden sommigen dat het te laat was, uw aanwezigheid is in dankbaarheid aanvaard.'Op de bijeenkomst werden 1.500 mensen verwacht, maar het zijn er hooguit vijfhonderd. Dat zegt niets over het aantal mensen dat nog steeds dagelijks last heeft van de gevolgen van de Bijlmerramp, zegt André Bos van de belangenorganisatie Het Klankbord. 'Veel mensen zijn uit protest niet gekomen.' Volgens hem was een groep bewoners zelfs van plan een echte rel te trappen, de minister met tomaten of een taart te bekogelen bijvoorbeeld. Maar hij heeft ze er vanaf kunnen houden. Dat er nu rust komt in de Bijlmer acht hij onwaarschijnlijk. 'Er zijn nog zoveel open einden.' Een natuurgenezer heeft volgens hem onlangs bloedmonsters van zes omwonenden bestudeerd. 'Bij twee vond hij een groene gloed rond de bloedcellen. Hij wist ook niet wat het was. Maar volgens mij duidt dat op chemische vergiftiging.'