Dossier DNA

Nieuws

DNA-bank

Klonen

Humane Genoom

Chromosomen

Stap naar productie geneesmiddelen; Gekloond schaap heeft menselijk gen

ROTTERDAM, 25 JULI. Schotse onderzoekers zijn erin geslaagd om vijf lammeren te klonen, die een menselijk gen dragen. Hiermee zijn ze weer een belangrijke stap dichter bij de techniek om snel en gemakkelijk een veestapel op te bouwen die geneesmiddelen voor mensen produceert.

Door onze redactie wetenschappen
De Schotse onderzoekers, verbonden aan het Roslin Instituut en het bedrijf PPL Therapeutics in Roslin, maakten in februari wereldnieuws met de presentatie van het gekloonde schaap Dolly. Een kloon is een identieke kopie van het moederdier. Hoewel Dolly een technisch hoogstandje is, droeg het schaap nog geen menselijk gen. Dat geldt wel voor het nu gekloonde lam Polly en haar vier zusjes. Het is de eerste keer dat de twee technieken, klonen en genetisch manipuleren, met elkaar gecombineerd zijn. Het ingebrachte stukje menselijk DNA moet het mogelijk maken dat Polly en haar zusjes een menselijk geneesmiddel in hun melk gaan produceren. Met het klonen van mensen houdt dit experiment geen verband.

Dolly is ontstaan uit een uiercel van een volwassen schaap die werd versmolten met een eicel waaruit de celkern was verwijderd. De versmolten cellen werden in de baarmoeder van een ander schaap geplaatst en groeiden uit tot schaap Dolly. Voor Polly en haar vier zusjes gebruikten de wetenschappers geen uiercellen van volwassen dieren, maar bindweefselcellen van een schapenfoetus. “Die cellen kunnen we in het laboratorium makkelijker kweken dan uiercellen. En ze laten zich eenvoudiger genetisch manipuleren”, aldus een woordvoerder van het bedrijf PPL Therapeutics. In de bindweefselcellen brachten ze een menselijk gen in - de woordvoerder wil in afwachting van publikatie van hun onderzoek niet zeggen welk gen. Daarna versmolten de onderzoekers een bindweefselcel met een eicel waaruit de celkern verwijderd was. Vanaf dat moment is de procedure hetzelfde als bij schaap Dolly. De methode is volgens de woordvoerder van PPL Therapeutics aanzienlijk sneller dan de klassieke manier om dieren genetisch te manipuleren. Hierbij wordt in een reageerbuis menselijk DNA in een bevruchte eicel gespoten. De eicel wordt daarna in een draagmoeder geplaatst.

Pas als het embryo twee tot drie maanden oud is kan via vruchtwaterpunctie gekeken worden of de genetische manipulatie gelukt is. “Bovendien zijn eicellen in kleinere hoeveelheden voorradig dan bindweefselcellen. Je kunt minder experimenteren in het laboratorium”, zegt de woordvoerder van PPL Therapeutics. “Uiteindelijk kost het je via de klassieke methode bijna drie jaar om een veestapel te krijgen die een gewenst menselijk geneesmiddel in zijn melk produceert. Met onze nieuwe methode duurt het slechts 18 maanden.