Dossier Clinton

Actueel

Transcriptie van Clintons verhoor voor de Grand Jury (17 aug. 1998). Ook als zip-bestand te downloaden.

Starr Report

Clintons reactie op het Starr Report

Clintons tweede reactie op het Starr Report

Monica Lewinsky

Linda Tripp

Paula Jones

Door onze correspondent JUURD EIJSVOOGEL Een nieuwe seksaffaire kan leiden tot afzetting van president Clinton. Maar ook de bijzondere aanklager Kenneth Starr loopt een risico.

WASHINGTON, 22 JAN. De beschuldigingen tegen president Clinton die Washington gisteren hebben opgeschrikt, zijn van een andere orde van grootte dan de aantijgingen uit eerdere schandalen. Voorlopig is alleen nog sprake van ernstige beschuldigingen, die de president met kracht van de hand wijst. Maar als ze waar blijken te zijn, kunnen de juridische en politieke gevolgen een directe bedreiging vormen voor Clintons presidentschap. Als ze niet waar blijken te zijn, brengt dat de onafhankelijke aanklager ernstig in diskrediet.

De bewering dat Clinton anderhalf jaar een verhouding heeft gehad met een stagiaire die als 21-jarige, vers van college, in het Witte Huis kwam werken, is niet de kern van de zaak. Al jaren wordt Clinton achtervolgd door verhalen over zijn seksleven en het Amerikaanse publiek heeft daar totnogtoe geen reden in gezien om het vertrouwen in hem op te zeggen. Nu is het heel goed mogelijk dat de publieke opinie in dit geval heel wat minder vergevingsgezind is: het gaat nu immers niet om een zaak uit een ver verleden, maar om iets dat zich tijdens het presidentschap zou hebben afgespeeld. En ook de leeftijd van de stagiaire zou Amerikanen heel goed in het verkeerde keelgat kunnen schieten. Maar hoe het ook zij: een buitenechtelijke verhouding met een zeer jonge ondergeschikte, hoe negatief dat ook mag afstralen op de waardigheid van het ambt, is nog geen misdrijf.

Anders ligt dat met de beschuldiging dat Clinton en zijn vriend Vernon Jordan de stagiaire, Monica Lewinsky, hebben aangespoord om onder ede over de verhouding te liegen. Volgens juridische experts kan dat leiden tot afzetting en strafvervolging (maximaal vijf jaar gevangenisstraf), ook al is het moeilijk om het te bewijzen. Mogelijk heeft Clinton ook zèlf meineed gepleegd als zou blijken dat hij inderdaad een verhouding met Lewinsky heeft gehad. Tegenover de advocaten van Paula Jones heeft hij, volgens anonieme bronnen in de Amerikaanse pers, zaterdag onder ede ontkend dat zo'n relatie bestond. Overigens wordt meineed in een privaatrechtelijke zaak, wat het proces van Jones tegen Clinton is, maar hoogst zelden vervolgd.

Of een zittende Amerikaanse president strafrechtelijk kan worden vervolgd, is volgens een rechtsgeleerde die vandaag in The Washington Post wordt geciteerd, nog ,,een van de grote onbeantwoorde vragen van het Amerikaanse staatsrecht''. Maar het blokkeren van de rechtsgang, als dat bewezen kan worden, is zo'n ernstige inbreuk op het hele justitiële systeem, dat zware politieke gevolgen niet kunnen uitblijven. Volgens de grondwet kan het Congres een president afzetten voor ,,verraad, omkoping of andere zware misdaden en misdrijven (high crimes and misdemeanors)'', al wordt niet aangegeven wat daaronder verstaan moet worden. Maar het is erg vroeg daar al over te spreken, want voorlopig ontkent zowel Clinton als Lewinksy dat ze een verhouding hadden, en dat er dus iets te verbergen was.

Niet alleen voor Clinton staat er in de huidige crisis veel op het spel. Ook de onafhankelijke aanklager, Kenneth Starr, riskeert verlies van zijn positie. Starr heeft de afgelopen jaren niet helemaal de schijn kunnen vermijden dat hij gedreven wordt door partijpolitieke motieven. Totnogtoe heeft al zijn onderzoek naar de Whitewater-affaire, de dood van Vincent Foster, de ontslagen bij het reisbureau van het Witte Huis en de honderden FBI-dossiers die in het Witte Huis opdoken, nog niet geleid tot veel resultaat. Starr kreeg veel kritiek en stond onder zware druk van Republikeinen om nu eens eindelijk met belastend materiaal voor de dag te komen. De vraag is of hij zijn mandaat te buiten is gegaan door zijn onderzoek uit te breiden naar het liefdesleven van de president vóór hij daarvoor officieel permissie had gekregen.

Het onderzoek van Starr, dat zich aanvankelijk alleen richtte op een mogelijk illegale onroerendgoedtransactie van de Clintons in de jaren tachtig, breidde zich allengs uit tot een onderzoek naar de vraag of de president en zijn vrouw hun macht hebben misbruikt en de rechtsgang hebben tegengewerkt. Om die reden zou de huidige kwestie bij zijn onderzoek passen. Bovendien had zijn onderzoek zich al op Clintons vriend en adviseur Vernon Jordan gericht, omdat die mogelijk een getuige in de Whitewater-zaak met lucratieve baantjes had ontmoedigd om tegen Clinton te getuigen. Starr vermoedt een patroon van belemmering van de rechtsgang op het spoor te zijn.

Als de beschuldigingen tegen Clinton niet waargemaakt kunnen worden, komt de geloofwaardigheid van Starr's hele onderzoek ter discussie te staan. En de onafhankelijke aanklager kan geen maanden meer de tijd nemen. De crisissfeer die nu in Washington ontstaan is, vraagt om snel uitsluitsel.

Clinton heeft al vaak bewezen dat hij crisissituaties die een ander fataal zouden worden, op wonderbaarlijke wijze kan overleven. Dat leverde hem tijdens zijn verkiezingscampagne in 1992 de bijnaam 'comeback kid' op. Meestal zat hij de storm gewoon uit. Maar als de huidige beschuldigingen kloppen, zal die tactiek ditmaal niet toereikend zijn.