Dossier Clinton

Actueel

Transcriptie van Clintons verhoor voor de Grand Jury (17 aug. 1998). Ook als zip-bestand te downloaden.

Starr Report

Clintons reactie op het Starr Report

Clintons tweede reactie op het Starr Report

Monica Lewinsky

Linda Tripp

Paula Jones

Door onze correspondent JUURD EIJSVOOGEL

De rechter seponeerde de aanklacht van Paula Jones tegen president Clinton. Wanneer is er dan wèl sprakevan seksuele intimidatie, vragen Amerikanen zich af.

WASHINGTON, 4 APRIL. Paula Jones mag er niet in geslaagd zijn om president Clinton voor de rechter te slepen, haar beschuldiging dat hij geprobeerd heeft om zich seksueel aan haar op te dringen heeft Amerika veranderd. In het pre-Paula-Jones-tijdperk werden presidenten niet onder ede verhoord over hun seksleven. Kranten haalden het niet in hun hoofd om te schrijven over orale seks, laat staan over de uiterlijke kenmerken van presidentiële geslachtsdelen. En Clinton gold als een kampioen van de vrouwenbeweging.

Nu is dat allemaal anders. Paula Jones beraadt zich dit weekeinde of ze in beroep zal gaan tegen de uitspraak van rechter Susan Webber Wright, die donderdag besliste dat haar aantijgingen tegen de president geen proces rechtvaardigen, zelfs niet als ze allemaal waar zouden zijn. Maar wat Jones ook besluit, de affaire zal Amerika nog lang bezighouden.

Washington heeft dezer dagen vooral aandacht voor de politieke consequenties van de zaak-Jones en van het feit dat het proces nu plotseling van de baan is. Maar elders in Amerika heeft het besluit van de rechter een heel andere vraag losgemaakt: wat is de betekenis van Jones' vergeefse aanklacht voor andere vrouwen die door superieuren worden lastiggevallen met ongewenste intimiteiten?

De vrouwenbeweging had aanvankelijk weinig belangstelling voor Jones' verhaal. Toen ze in 1994 met haar beschuldiging tegen Clinton naar buiten trad, werd ze door vrijwel niemand serieus genomen. Kleine conservatieve groepen en oude vijanden van Clinton stonden haar bij, en het was daardoor moeilijk om haar klacht los te zien van de politieke kruistocht die haar medestanders voerden.

Maar na de grote juridische nederlaag die Jones deze week leed, bleek ze ook een kleine maar opmerkelijke overwinning te hebben geboekt. Vooraanstaande feministische groeperingen schaarden zich aan haar zijde, en uitten kritiek op het afblazen van het proces. Zonder zich uit te spreken over de geloofwaardigheid van Jones' beschuldiging, verweten ze de rechter dat die het voorval, gesteld dat Jones de waarheid sprak, niet wilde aanmerken als seksuele intimidatie. De National Organization for Women (NOW) zou zelfs overwegen om Jones steun aan te bieden voor een beroepsprocedure. ,,Geen enkele vrouw zou dergelijk gedrag op haar werk hoeven te accepteren'', aldus Patricia Ireland, voorzitter van NOW. Jones

Pagina 4: Grens seksuele intimidatie vaag

,,De meeste vrouwen vinden het gedrag dat Paula Jones beschreven heeft ernstig'', aldus een andere woordvoerster van de National Organization for Women.

Nu heeft de rechter ook niet ontkend dat het door Jones beschreven gedrag ernstig is. Ze stelde dat het optreden van Clinton, als Jones' verhaal zou kloppen, ,,lomp en aanstootgevend'' was. Alleen voor een rechtszaak, oordeelde ze, was het niet ernstig genoeg. Vrouwen vragen zich nu af: betekent dit dat de directeur van een bedrijf voortaan vrijuit gaat, als hij een vrouwelijke ondergeschikte bij zich roept, zijn broek laat zakken, zijn penis streelt en zegt: kus hem?

Juristen waarschuwen dat uit het stuklopen van Jones' klacht geen algemene conclusies getrokken kunnen worden. De Amerikaanse wetgeving over seksuele intimidatie is nog jong en de regels zijn vaag. Er bestaat grote onduidelijkheid over de grenzen van wat wettelijk nu wel en niet geoorloofd is. Wat vast staat is alleen dat de wet seksuele intimidatie beschouwt als seksuele discriminatie op het werk.

Veel bedrijven nemen het zekere voor het onzekere. Ze hanteren, als voorzorg tegen kostbare rechtszaken, een uiterst strikt beleid: suggestieve opmerkingen, schuine moppen en fysiek contact zijn taboe. Maar betekent dat, zoals sommige deskundigen in de media beweren, dat de talloze grappen over president Clinton en Monica Lewinsky die al weken overal in Amerika de ronde doen, illegaal zijn? Het is onmogelijk om daar een eenduidig antwoord op te geven.

Rechter Wright bepaalde dat het gedrag waar Jones' de president van beschuldigt niet zo ernstig is dat er ,,een vijandige werkomgeving'' ontstond. Ook was volgens Wright geen sprake van andere omstandigheden, die in de wettelijke definitie van seksuele intimidatie worden genoemd: Jones' had niet aannemelijk gemaakt dat ze in haar loopbaan was gehinderd nadat ze de vermeende avances had afgewezen, en het was een eenmalig incident, geen terugkerend hinderlijk gedrag. Volgens sommige experts stond Jones daarom van het begin af aan al zwak, ongeacht of haar beweringen klopten.

Het aantal rechtszaken wegens seksuele intimidatie in de Verenigde Staten is sterk toegenomen sinds 1991. In dat jaar leidde de benoeming van Clarence Thomas tot lid van het Hooggerechtshof tot hoorzittingen in de Senaat over suggestieve opmerkingen waarmee Thomas zijn voormalige medewerker Anita Hill herhaaldelijk zou hebben lastig gevallen.

Het afgelopen jaar werden er in de VS bijna 16.000 zaken aangemeld (tegen zo'n 7.000 in 1991) bij de instantie die belast is met het toezicht op de naleving van het verbod op seksuele intimidatie. In iets meer dan 800 gevallen werd de klacht gegrond verklaard.

De straffen liepen uiteen van boetes (gemiddeld 38.000 dollar) tot berispingen en opdrachten om het gedrag te staken.