Dossier Clinton

Actueel

Transcriptie van Clintons verhoor voor de Grand Jury (17 aug. 1998). Ook als zip-bestand te downloaden.

Starr Report

Clintons reactie op het Starr Report

Clintons tweede reactie op het Starr Report

Monica Lewinsky

Linda Tripp

Paula Jones

Door onze correspondent JUURD EIJSVOOGEL

Het proces-Jones is van de baan. Een triomf voor Clinton, maar het onderzoek in deze zaak heeft zijn reputatie beschadigd. En onafhankelijk aanklager Kenneth Starr kan nog voor onaangename verrassingen zorgen - zowel voor Clinton als voor de Republikeinen.

WASHINGTON, 2 APRIL Een zware last is van de schouders van president Clinton genomen. Het proces dat Paula Jones tegen hem had aangespannen wegens ongewenste intimiteiten, gaat niet door. De media van over de hele wereld, die voor eind mei al hotelkamers in Little Rock hadden besproken om niets van het spektakel te hoeven missen, kunnen hun reserveringen weer afzeggen.

Het besluit van rechter Susan Webber Wright om de rechtszaak af te blazen is een belangrijke juridische overwinning voor de president. Maar hoe groot de politieke triomf is, moet nog blijken. Ook als de uitspraak van de rechter in hoger beroep overeind blijft, heeft de lange aanloop naar de zaak-Jones, met alle ranzige en gênante aantijgingen die in de openbaarheid kwamen, het presidentschap van Bill Clinton ernstige schade toegebracht.

De grote vraag is wat de verdamping van de zaak-Jones betekent voor het strafrechtelijke onderzoek van openbare aanklager Kenneth Starr. Strikt formeel heeft Starr niets te maken met het besluit van Webber Wright, zoals de aanklager gisteren in een officiële verklaring ook aangaf. De civiele zaak van Jones en Starr's strafzaak horen immers gescheiden en onafhankelijk van elkaar te zijn.

Maar in de praktijk kan Starr niet helemaal aan de opmerkelijke ontwikkeling van gisteren voorbijgaan. Tegenover journalisten gaf hij al toe dat hij zijn werk nu snel zal moeten afronden, door ofwel met harde beschuldigingen te komen, ofwel de mensen die hij onderzoekt van alle blaam te zuiveren.

Starr opereert in een politieke arena: niet alleen omdat hij de president van het land onderzoekt, maar ook omdat hij de resultaten van zijn onderzoek naar verwachting zal overdragen aan het Congres, mocht hij op misdrijven van de president stuiten. De bereidheid van Congresleden om op basis van bevindingen van Starr tegen Clinton op te treden, zal er gisteren niet groter op zijn geworden.

,,Het is nu politiek ondenkbaar'', schrijft een commentator vandaag in The New York Times, ,,dat het Congres ingangzetting van een afzettingsprocedure (impeachment) zal overwegen, voor vermeende leugens en obstructie van de rechtsgang in een zaak die niet meer bestaat.'' Het Witte Huis zal die analyse ongetwijfeld delen. Maar het lijkt wat voorbarig om het nieuws van gisteren al te interpreteren als het begin van het einde van de crisis waarin Clintons presidentschap verzeild is geraakt.

Kenneth Starr is geen man die snel opgeeft. Voor de publieke opinie, die toch al genoeg heeft van alle onderzoeken naar Clinton, mag de president in het gelijk zijn gesteld. Maar een jurist als Starr zal redeneren dat meineed en obstructie van de rechtsgang niet minder ernstig zijn als het gebeurde in een zaak die later is afgeblazen.

De Paula Jones-zaak heeft Starr op het spoor gebracht van Monica Lewinsky, en aanwijzingen opgeleverd dat Clinton meineed heeft gepleegd of daartoe heeft aangezet. Hoewel Starr soms de indruk wekt erop uit te zijn om Clintons seksuele gedrag in kaart te brengen, kan het hem daar toch niet om te doen zijn. Hij gaat na of Clinton of zijn medewerkers de rechtsgang hebben tegengewerkt, en daarom is de voortgang of opschorting van de zaak-Jones voor hem niet relevant meer.

Het hoofdstuk-Lewinksy is dat wel, maar ook die affaire is slechts een klein onderdeel van het veelomvattende onderzoek van Starr. Dat strekt zich uit van de persoonlijke financiën van de Clintons in de jaren zeventig en tachtig, tot juridisch werk dat Hillary Clinton als advocaat heeft verricht, vertrouwelijke FBI-dossiers die opeens opdoken in het Witte Huis en het ontslag van medewerkers van het reisbureau van het Witte Huis. Starr zal zijn speurwerk van jaren niet opeens opgeven of bijstellen omdat de politieke dynamiek opeens bepaalt dat rechter Webber Wright de bodem onder zijn mandaat heeft weggeslagen, ook niet als de media opeens geloven dat het gevaar voor Clinton nu geweken is.

Het Congres is wèl gevoelig voor politieke beeldvorming en de onvrede in de publieke opinie over Starr's onderneming. Met een nerveus oog op de tussentijdse Congresverkiezingen van november zit de Republikeinse meerderheid niet te wachten op een rapport van de onpopulaire Starr dat een harde aanpak van de nog altijd razend populaire president onvermijdelijk maakt. Maar Starr heeft geen fijne politieke neus, en de Republikeinen kunnen er netzomin als Clinton op rekenen dat hij hun een lastige uitkomst zal besparen.

Ondertussen blijft Starr, tot tevredenheid van het Witte Huis, de publieke opinie tegen de haren strijken. De afgelopen weken ging hij zover om bij twee boekhandels in Washington per dagvaarding lijstjes op te vragen van alle boeken die Monica Lewinsky er heeft gekocht sinds november 1995, de maand waarin haar vermeende verhouding met de president zou zijn begonnen. De aanklager wil volgens The Washington Post nagaan of de voormalige stagiaire het boek Vox van Nicholson Baker had aangeschaft, een roman over telefoonseks. Beide boekhandels, de onafhankelijke winkel Kramerbooks & Afterwords en de keten Barnes & Noble, weigeren om gehoor te geven aan de dagvaarding, die ze beschouwen als een inbreuk op de privacy van hun klanten.