Dossier Clinton

Actueel

Transcriptie van Clintons verhoor voor de Grand Jury (17 aug. 1998). Ook als zip-bestand te downloaden.

Starr Report

Clintons reactie op het Starr Report

Clintons tweede reactie op het Starr Report

Monica Lewinsky

Linda Tripp

Paula Jones

Door onze correspondent JUURD EIJSVOOGEL
De Republikeinen zijn geen politieke lemmingen. Eensgezind zoeken ze naar een uitkomst van het impeachment-proces tegen Clinton die hen voor een afstraffing behoedt.

Nerveus maken de Republikeinen in de Senaat zich op voor het eindspel in het impeachment-proces van president Clinton. Ze weten dat ze publieke opinie tegen zich hebben. En ze weten ook dat Clinton vrijwel zeker niet zal worden afgezet. Maar ze zijn vastbesloten om niet als de politieke verliezers uit het proces tevoorschijn te komen.

De grote vraag voor de Republikeinse leiders is niet meer: hoe pakt de uiteindelijke stemming over afzetting van de president uit? Nu 44 Democratische senatoren woensdag voor het nietig verklaren van de aanklachten hebben gestemd, lijkt Clinton van voldoende stemmen verzekerd om afzetting te voorkomen.

Een belangrijker vraag voor de Republikeinen is nu, hoe zij zelf uit het hele impeachment-drama te voorschijn komen. Opiniepeilingen geven niet alleen aan dat een grote meerderheid van de bevolking ongelukkig is over de manier waarop de Republikeinen de impeachment hebben aangepakt. Steeds meer Amerikanen beschouwen hen alleen nog maar als `de impeachment partij'. Belangrijke programmapunten van de Republikeinen, zoals verlaging van de belastingen en versterking van de defensie, zijn volkomen overschaduwd door hun hoofdrol in de berechting van de president.

Door deze week als een man te stemmen voor voortzetting van het proces en dagvaarding van drie getuigen, terwijl op een na alle Democraten daar tegen stemden, maakten de Republikeinen zich nog extra kwestbaar voor het verwijt dat het proces een puur Republikeinse aangelegenheid is, geinspireerd door partijpolitieke motieven. Uitdagend en schijnbaar zelfverzekerd verklaart de ene na de andere Republikeinse senator dat hij zich nu eenmaal laat leiden door de grondwet en zijn plichtsgevoel, en niet door opiniepeilingen.

Dat is, voorzichtig gezegd, niet het hele verhaal. De morele verontwaardiging over Clintons gedrag is zeker groot. Maar tegelijk laat de ongerustheid in de Republikeinse gelederen, op Capitol Hill en in het land, zich niet verbergen. Zelfs de conservatieve columnist Robert Novak schreef deze week dat ,,de paniek onder de Republikeinen'' niet makkelijk overdreven kan worden. Ze vrezen dat de kiezers hen in 2000 zullen afstraffen.

Maar de peilingen moeten met meer dan het gebruikelijke korreltje zout worden genomen. De verkiezingen zijn pas over 22 maanden, in politieke termen een eeuwigheid, zeker voor een electoraat dat al vaak bewezen heeft geen sterk geheugen te hebben. De Democratische senatoren die begin 1991 tegen deelname aan de Golfoorlog stemden, werd ook de politieke ondergang voorspeld - naar later bleek ten onrechte.

Daar komt bij dat de meeste opiniepeilingen de mening weergeven van de hele bevolking, terwijl slechts zo'n 40 procent doorgaans de moeite neemt te stemmen. Sommige Republikeinse analisten troosten hun nerveuze partijgenoten mensen die waarschijnlijk gaan stemmen, meer waardering hebben voor hun opstelling dan de bevolking als geheel.

Bovendien weten de Republikeinen dat de conservatieve harde kern van hun achterban het hen niet licht zou vergeven, als ze het Clinton niet zo moeilijk mogelijk maken. Dat alles bij elkaar maakt dat de Republikeinse leiders de publieke opinie voorlopig trotseren. Maar ondertussen werken ze hard aan een uitkomst van het proces, die hen voor afstraffing kan behoeden. Hun uitgangspunt is dat Clinton de afloop van het proces in geen geval moet kunnen uitleggen als een overwinning, of als een zuivering van alle blaam.

Een plan dat dezer dagen in Republikeinse kring snel aan populariteit wint, is om het proces niet af te sluiten met een stemming, maar twee. Voor er gestemd wordt over de vraag of de president moet worden afgezet, zou de Senaat kunnen stemmen over een zogenoemde vaststelling van feiten. Zo'n motie, die met een eenvoudige meerderheid van 51 stemmen kan worden aangenomen, kan vaststellen dat Clinton meineed heeft gepleegd en de rechtsgang dwarsboomde.

Daarmee stellen de Republikeinen dan niet alleen hun eigen achterban tevreden. Volgens alle opiniepeilingen zijn ook de meeste Amerikanen ervan overtuigd dat Clinton zich daaraan schuldig heeft gemaakt. Ze vinden alleen dat hij er niet voor moet worden afgezet. Als duidelijk is dat dat ook niet gebeurt, kan het voor de Democraten nog moeilijk worden zich tegen zo'n `motie van schuld' te verzetten.