Dossier Clinton

Actueel

Transcriptie van Clintons verhoor voor de Grand Jury (17 aug. 1998). Ook als zip-bestand te downloaden.

Starr Report

Clintons reactie op het Starr Report

Clintons tweede reactie op het Starr Report

Monica Lewinsky

Linda Tripp

Paula Jones

Links

Door onze redacteur FERRY VERSTEEG
De Amerikanen kijken bevreemd, geirriteerd of met innerlijke distantie naar de voortgaandse discussie over een mogelijke afzetting van hun president. Politieke waarnemers vinden het wel gezond dat de kiezers andere kwesties relevanter vinden.

Een president die in de opiniepeilingen records van 72 tot 75 procent behaalt voor inmiddels zes jaar presidentschap doet het blijkbaar goed. Maar dezelfde president wordt door het Huis van Afgevaardigden op historische wijze vernederd met impeachment. Gingen Amerikaanse volksvertegenwoordigers ooit eerder zo opvallend in tegen de wil van het volk?

Historica Doris Kearns Goodwin moest er voor Fox News wel even over nadenken. ,,Ja', zei ze. ,,Ik denk aan de jaren vijftig, toen een duidelijke meerderheid van de Amerikanen voor burgerrechten voor zwarten was. Tegelijk was er een bevlogen conservatieve minderheid van zuidelijke Democraten in het Congres die de wetgeving domineerde en op dat punt tegenhield.' Pas toen de burgerrechtenbeweging vanaf einde jaren vijftig de straat opging was het snel gebeurd met de obstructie.

Clintons probleem is volgens Kearns Goodwin dat hij wordt gesteund door een zwijgende meerderheid, die er echter niet over piekert om voor de ondeugende 'nice guy' uit Arkansas de straat op te gaan. Toen Clinton op de negentiende december als tweede president in 130 jaar werd 'impeached' waren er op Capitol Hill hoogstens tientallen betogers. Elders in Washington was het wel druk in de winkels en bij kerstboomverkopers.

Als je toen, kort na de impeachmentstemming in het Huis, mensen op straat ondervroeg proefde je eerder irritatie en afkeer van de hele affaire dan bijval of woede. ,,Ik vind het allemaal zo overdreven', zei telefonist Mateo Ruggio. ,,Het was fout dat Clinton achter de vrouwen aan zat. Maar Reagan deed met Iran-gate veel ergere dingen zoals illegale wapensmokkel naar rebellen in Midden-Amerika. Toch hebben ze in Washington een vliegveld naar hem genoemd.'

De gepensioneerde technicus Jon Booth liet toen weten: ,,Het is allemaal zo'n flauwekul wat hier gebeurt. Wij zijn nu het rijkste en machtigste land op aarde. Voor het eerst sinds mensenheugenis is er een begrotingsoverschot, de economie draait als een lier en de werkloosheid was in tijden niet zo laag. Nu moet Clinton alleen van de oppositiepartij weg. Dat is niet te begrijpen.'

Hier spraken geen revolutionairen, zelfs geen demonstranten. Zij zijn niet furieus maar niet-begrijpend en hoogstens geirriteerd. Bij veel Amerikanen is die irritatie trouwens allang overgegaan in desinteresse. Bij CBS volgden op die negentiende december drie miljoen huishoudens het impeachmentberaad in het Huis. Maar toen dat t.v.-station direct daarna overschakelde naar de footballmatch New York Jets-Buffalo Bills verviervoudigde dat aantal plotsklaps tot 12 miljoen. NBC's nabeschouwende Dateline besteedde die dag de eerste helft van zijn programma aan de impeachment en de tweede aan de perikelen van een moeder met een autistisch kind. Die tweede helft werd twintig procent beter bekeken.

,,De publieke aandacht is soms verrassend', commentarieerde Pew Research-directeur Andrew Kohut met gevoel voor understatement. ,,Toen de juridische commissie van het Huis al eerder voor impeachment had gekozen, ging het publiek ervan uit dat het Huis net zo zou stemmen. Er was dus geen verrassing meer, sterker nog, er was een onplezierige niet-verrassing die veel Amerikanen liever aan zich voorbij lieten gaan.'

Op het Witte Huis kwam men er evenzeer te laat achter dat opiniepeilingen onder geirriteerde en goeddeels passieve Amerikanen, hoe goed ze er op papier ook uitzagen voor Clinton, niets zouden doen om de president voor impeachment te behoeden. Tijdens een kerstparty voor de pers in een tent in de Witte Huis-tuin vertrouwde Clinton verslaggeefster Elizabeth Shogren van de Los Angeles Times toe dat hij en zijn adviseurs vermoedelijk te veel hadden geleund op die peilingen en op de Democratische zege bij tussentijdse Congresverkiezingen op 3 november. Daardoor hadden zij zich in de weken voor de impeachment mogelijk te afstandelijk en te laconiek tegenover het Huis van Afgevaardigden opgesteld. Dat zou tevens verklaren waarom Clinton uitgerekend de week voor de impeachmentstemming grotendeels in het Midden-Oosten doorbracht.

Kortom de opiniepeilingen tonen, naast een minderheid die Clinton hartgrondig haat, een meerderheid die hem wel wil laten zitten, maar voor wie tegelijk de irrelevantie van de nationale politiek groeit. Washington is voor hen niet meer zo belangrijk als het was. De Koude Oorlog is voorbij. De economie blijft onverwacht sterk. De meeste mensen vinden dat het goed gaat er werd dit jaar voor 850 dollar per Amerikaans huishouden aan kerstcadeautjes besteed en ze willen dat graag zo houden.

Amerikanen zijn, volgens James Glassman van het American Enterprise Institute, vooral geinteresseerd in familie en vrienden, in werk en cultuur en lokaal bestuur. Het ergste wat hun kan overkomen als Clinton wordt afgezet is dat Al Gore hem opvolgt, een vriend met soortgelijke ideeen, en waarschijnlijk 'cleaner'. Wordt het presidentschap zo verzwakt? Natuurlijk niet, oordeelde Glassman op de opiniepagina van de New York Times. Hij prees zelfs de betrekkelijke onverschilligheid van de doorsnee Amerikaan voor het tumult in Washington. ,,Dit betekent niet dat we het impeachmentdebat, of de dreiging in de Golf of de sociale zekerheid de rug toe moeten keren', aldus Glassman. ,,Maar Amerikanen hebben wel gevoel voor proportie nodig. Zij toonden de laatste maanden opvallend hoezeer ze daarin slagen, hoe evenwichtig en berustend ze de melodramatische gebeurtenissen over zich heen lieten gaan.'