Dossier Clinton

Actueel

Transcriptie van Clintons verhoor voor de Grand Jury (17 aug. 1998). Ook als zip-bestand te downloaden.

Starr Report

Clintons reactie op het Starr Report

Clintons tweede reactie op het Starr Report

Monica Lewinsky

Linda Tripp

Paula Jones

Door onze correspondent JUURD EIJSVOOGEL
WASHINGTON, 20 NOV. Onafhankelijk aanklager Kenneth Starr hield zich gisteren redelijk staande in een spervuur van Democratische vragen. Of dat er nog werkelijk toe doet, is de vraag.

De rustige, wat professorale man die gisteren twaalf uur lang getuigde voor de commissie voor Justitie van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, leek niet erg op ,,een agent van de sekspolitie'. Geduldig en met zachte stem zette hij nog eens de hele affaire-Lewinsky uiteen, deze keer zonder de intieme details. Het schandaal gaat niet over seks, probeerde hij Amerika duidelijk te maken, maar over meineed en de ondergraving van het recht.

Kenneth Starr, de onafhankelijke aanklager, was gisteren naar Capitol Hill gekomen om zijn beschuldigingen aan het adres van president Clinton toe te lichten. In een zorgvuldig opgebouwd betoog liet hij nog eens zien waarom Clinton volgens hem aan impeachment onderworpen moet worden. Liegen onder ede, tegenwerken van de rechtsgang en misbruik van macht kunnen niet door de vingers worden gezien, zeker niet bij een president. Maar zodra de Democratische leden van de commissie aan het woord kwamen werd niet het gedrag van de president gehekeld, maar dat van de aanklager.

Starr had gisteren een kans om zijn gehavende imago op te poetsen en zijn pleidooi voor impeachment van de president kracht bij te zetten. De afgelopen weken heeft hij zich onder meer met rollenspelen intensief op het verhoor voorbereid. Als zijn bedoeling was om het beeld van de aanklager als een door seks geobsedeerde fanaticus, een politiek geïnspireerde Clinton-hater bij te stellen, dan is hij daar met zijn beheerste optreden waarschijnlijk in geslaagd.

Af en toe was Starr aarzelend, en leek hij lastige vragen te omzeilen op een manier die sterk aan president Clinton deed denken (,,Ik denk dat ik me dat zo herinner'). Maar de kritiek van de Democraten op zijn aanpak, op zijn mogelijke belangenconflicten en zijn methodes, was te versnipperd en te onduidelijk om te beklijven.

Of het Amerikaanse volk nog op andere gedachten te brengen is over president Clinton, is echter de vraag. Het argument van Starr dat de affaire niet om seks draait is niet makkelijk te verkopen, nadat hij zelf in september over de affaire rapporteerde in een taal die pornografen jaloers maakte. Bovendien kan Starr er niet omheen dat hele zaak voortkomt uit het verlangen om een verhouding geheim te houden.

Veel Amerikanen willen niets meer over de zaak horen. Meer dan zestig procent vond begin deze maand dat de kwestie geen impeachment waard is. Het Republikeinse commissielid Lindsey Graham zei gisteren: ,,Het is moeilijk om impeachment van een president uit te voeren, als er bij het publiek geen verontwaardiging bestaat. Verontwaardiging is een essentiele component van impeachment.'

Maar Starr en de Republikeinen in de commissie voor Justitie hebben de hoop dat de publieke opinie nog tot inkeer komt, niet opgegeven. Ook ten tijde van het Watergate-schandaal, in 1974, begon het publiek zich pas tegen president Nixon te keren toen zijn praktijken in hoorzittingen uitgebreid aan de kaak waren gesteld. ,,Bij zeker zes gelegenheden moest de president beslissen of hij de waarheid verkoos of bedrog; in alle gevallen koos hij voor bedrog', zei Starr gisteren. Niemand sprak hem tegen.

In de commissie voor Justitie lijken de meeste standpunten over impeachment van de president al vast te liggen. Alle Democraten zullen tegen stemmen, en vrijwel alle Republikeinen, die in de meerderheid zijn, voor. Gedebatteerd werd er gisteren dan ook nauwelijks: de ene partij prees Starr, de andere overlaadde hem met kritiek.

Onder Republikeinen die niet in de commissie zitten bestaat grote aarzeling om met de impeachment-procedure door te gaan. Zij zien het verlies bij de tussentijdse verkiezingen, begin deze maand, als een signaal van de kiezers dat de zaak niet op de spits gedreven moet worden. Bob Livingston, die in januari Newt Gingrich opvolgt als voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, wil dat de hele zaak is afgehandeld als hij aantreedt.

Wanneer de commissie voor Justitie voor impeachment stemt (eigenlijk voor impeachment-artikelen, het equivalent van aanklachten), dan zal het voltallige Huis zich er ook over uitmoeten spreken.

Dat vooruitzicht bezorgt de Republikeinse leiders, die bevreesd zijn voor tweespalt in de gelederen, kippenvel. Maar ook de Democraten en het Witte Huis maken zich nog steeds zorgen. De grondwettelijke basis voor een berisping, waarmee impeachment afgewend zou kunnen worden, is twijfelachtig. En hoe de impeachment-procedure, nu die eenmaal in gang gezet is, gestopt kan worden, weet niemand.