Dossier Clinton

Actueel

Transcriptie van Clintons verhoor voor de Grand Jury (17 aug. 1998). Ook als zip-bestand te downloaden.

Starr Report

Clintons reactie op het Starr Report

Clintons tweede reactie op het Starr Report

Monica Lewinsky

Linda Tripp

Paula Jones

Door onze correspondent JUURD EIJSVOOGEL
WASHINGTON, 17 DEC. Republikeinse leiders laten een president in de steek terwijl hij de aanval opent op Irak: een unicum in de Amerikaanse politiek.

Het was de dag van het dubbele drama in Washington. Terwijl gisteren steeds duidelijker werd dat president Clinton in het Huis van Afgevaardigden niet meer aan impeachment kan ontkomen, ontketende hij de grootste militaire operatie van zijn presidentschap.

De ene crisis, de oorlog, verdrong tijdelijk de andere, de afzetting. Maar dat ging gepaard met groot rumoer. De verontwaardigde en achterdochtige Republikeinse reacties op de militaire actie lieten pijnlijk zien hoe ernstig de geloofwaardigheid van de president is afgebrokkeld.

Niemand minder dan Trent Lott, de leider van de Republikeinse meerderheid in de Senaat, brak met het gebruik om de president niet af te vallen tijdens een militaire actie. Fel haalde hij uit naar Clinton en zijn besluit om Irak op dit moment te bestoken, minder dan 24 uur voordat het Huis van Afgevaardigden de president naar alle waarschijnlijk zou voordragen voor afzetting.

,,Hoewel functionarissen van de regering me hebben verzekerd dat er geen verband bestaat met het impeachment-proces in het Huis van Afgevaardigden, kan ik deze militaire actie in de Golf op dit moment niet steunen', schreef Lott ijzig in een verklaring. ,,Zowel het moment als het beleid is dubieus.'

Nog harder trok Gerald Solomon, een Republikeinse Afgevaardigde uit New York, tegen Clinton van leer. ,,Het is duidelijk dat ze (Clinton en het Witte Huis, red.) al het mogelijke doen om de stemming over impeachment uit te stellen. Onderschat een wanhopige president nooit. Het Amerikaanse volk zou hier even woedend over moeten zijn als ik ben.'

Door het Lewinsky-schandaal zien vrijwel alle Republikeinen Clinton als een onverbeterlijke leugenaar. Zijn woord heeft voor hen geen enkel gezag meer.

Extra groot was de woede en verbittering onder de Republikeinen toen tot hen doordrong dat de stemming over impeachment, die vandaag had zullen plaatshebben, door de actie tegen Irak niet kon doorgaan. ,,Het zou niet in orde zijn om een stemming over impeachment te houden tijdens een bombardement van Irak', erkende Henry Hyde, voorzitter van de commissie die de impeachment heeft voorbereid. In een rumoerige vergadering hadden zijn partijgenoten meer dan drie uur nodig om zich daarbij neer te leggen.

Net nu alles er op wees dat Clinton niet meer aan impeachment kon ontkomen, net nu zijn poging om gematigde Republikeinen voor zich te winnen mislukt bleek, wist hij door de aanval op Irak toch weer uitstel te bedingen. De president die ze wekenlang hadden beschuldigd van meineed, obstructie van de rechtsgang, machtsmisbruik en bandeloosheid, was als bij toverslag opeens tijdelijk onaantastbaar, als de opperbevelhebber, de aanvoerder van ,,onze mannen en vrouwen in uniform' in een groot gewapend conflict. Tandenknarsend moesten ze toegeven dat je in tijden van oorlog de opperbevelhebber niet aan impeachment kunt onderwerpen.

Niet alle Republikeinen lieten hun scepsis over de motieven van de president de vrije loop. Bob Livingston, die volgende maand aantreedt als voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, zei afgemeten: ,,We zullen dat overlaten aan het oordeel van het Amerikaanse volk.'

Lawrence Eagleburger, die onder president Bush korte tijd minister van Buitenlandse Zaken is geweest, zei weliswaar dat de timing van de aanval ,,een uur in de wind stinkt', maar hij erkende ook dat de regering-Clinton onder de omstandigheden niet veel anders kon dan aanvallen. Het had volgens Eagleburger, en veel andere Republikeinen, alleen veel eerder moeten gebeuren. Generaal Norman Schwarzkopf, die in 1991 het bevel voerde over de Amerikaanse troepen in de Golfoorlog, tikte de Republikeinen zelfs op de vingers: ,,Er zijn troepen uitgestuurd, we kunnen nu niet hebben dat mensen kritiek gaan leveren, zoals in de Vietnamoorlog gebeurde.'

Livingston kondigde aan dat het Huis vandaag zal stemmen over een resolutie van steun voor de troepen (dus niet hun opperbevelhebber) ,,nu ze eenmaal zijn uitgezonden'. Daarna moeten de leden van het Huis in Washington blijven om het impeachmentdebat alsnog te kunnen beginnen — ,,mogelijk vrijdag, mogelijk zaterdag, maar zeker in de nabije toekomst'.

Clinton en zijn staf putten zich uit in verzekeringen dat de aanval op Irak absoluut niet was ingegeven door de dreigende impeachment. De chefs van staven hadden dit tijdstip unaniem aanbevolen, zei de president. Minister van Defensie Cohen, een Republikein en ex-senator, zei dat hij met zijn dertig jaar ervaring in overheidsdienst kon garanderen dat ,, het belang van het Amerikaanse volk de enige zwaarwegende factor bij deze beslissing was'.

De Republikeinen kunnen op het moment niet veel anders dan zich neerleggen bij de onverwachte loop van de gebeurtenissen. Maar hun vastberadenheid om Clinton zo snel mogelijk aan impeachment te onderwerpen, is gisteren alleen maar toegenomen. Sommigen zagen in de aanval op Irak zelfs een extra grond voor impeachment. ,,De verdenking van sommige mensen over de motieven van de president voor deze aanval', zei Dick Armey, een van de Republikeinse leiders in het Huis, ,,is op zichzelf een krachtig argument voor impeachment. Na maanden van leugens heeft de president miljoenen mensen over de hele wereld reden gegeven om te betwijfelen of hij Amerikanen om de goede redenen de strijd in heeft gestuurd.'

De messen worden al geslepen voor het moment waarop de aanval op Irak voorbij is. Als dat moment snel komt, kan Clinton verweten worden dat hij Irak weer niet hard genoeg heeft aangepakt en alleen de aandacht wilde afleiden van de impeachment. En als de actie langer duurt, kan Clinton verweten worden dat hij probeert de stemming over impeachment zo lang mogelijk uit te stellen.

Het is moeilijk in te zien hoe de militaire actie tegen Irak nog iets kan veranderen aan de situatie dat het Huis Clinton in staat van beschuldiging zal stellen. Alleen als Saddam Hussein valt, zou dat van invloed kunnen zijn op Clintons politieke lot. Intussen moet de president bij elke grote actie rekening houden met de verdenking dat zijn voornaamste motief het redden van zijn eigen huid is.