Dossier Clinton

Actueel

Transcriptie van Clintons verhoor voor de Grand Jury (17 aug. 1998). Ook als zip-bestand te downloaden.

Starr Report

Clintons reactie op het Starr Report

Clintons tweede reactie op het Starr Report

Monica Lewinsky

Linda Tripp

Paula Jones

Nu er definitief een impeachment-onderzoek komt, lijkt het Witte Huis de tussentijdse verkiezingen van november te willen presenteren als een informeel referendum over Clinton. Een stem voor de Democraten is een stem voor de president. Een riskante strategie.

Door onze correspondent JUURD EIJSVOOGEL

WASHINGTON, 9 OKT. De schade aan het presidentschap van Bill Clinton is verder opgelopen. Hoe de impeachment-procedure die het Huis van Afgevaardigden gisteren in gang zette ook afloopt, Clinton gaat de geschiedenis in als de derde president die onderworpen is aan een formeel onderzoek naar de vraag of hij afgezet moet worden. Dat zal hem altijd aankleven, ook als hij de hele zaak uiteindelijk overleeft.

Clinton deed gisteren zijn best om de ernst van de crisis te relativeren. ,,Met mij persoonlijk gaat het ... gaat het goed'', zei hij in een korte gedachtenwisseling met de pers. Hij stond niet onder ede, anders was die uitspraak hem nog op een nieuwe beschuldiging van meineed komen te staan.

Het impeachment-onderzoek dat nu begint vormt een nieuwe bedreiging voor Clinton. De commissie voor Justitie van het Huis van Afgevaardigden, die het onderzoek uitvoert, hoeft zich niet te beperken tot de beschuldigingen uit het rapport van Kenneth Starr, de onafhankelijke aanklager. De commissie kan zèlf bewijsmateriaal verzamelen, getuigen dagvaarden en ondervragen, en daar vervolgens conclusies uit trekken. Een team van door de wol geverfde juridische adviseurs, onder leiding van mafia-aanklager David Schippers, staat de commissieleden bij.

De commissie hoeft zich ook niet te beperken tot de affaire-Lewinsky. Net als de commissie die een kwart eeuw geleden het Watergate-schandaal onderzocht, heeft ze een mandaat gekregen dat haar in staat stelt om alles te onderzoeken wat aanleiding tot impeachment kan zijn. Dat betekent dat de commissie eventuele nieuwe bevindingen van aanklager Starr in behandeling kan nemen, maar ook dat ze haar aandacht kan richten op het schandaal van de fondsenwerving tijdens de verkiezingen van 1996.

Herhaaldelijk heeft Clinton de afgelopen dagen gezegd dat zijn lot nu in handen ligt van het Amerikaanse volk (en, zei hij gisteren, van God). De president klampt zich vast aan de opiniepeilingen, die aangeven dat een ruime meerderheid van de Amerikanen vindt dat hij zijn werk nog altijd goed doet, en dat hij niet afgezet moet worden. ,,Ik vertrouw het Amerikaanse volk, dat de afgelopen 220 jaar bijna altijd gelijk heeft gekregen'', zei hij gisteren.

Over minder dan een maand is het Amerikaanse volk aan zet. Op 3 november zijn er tussentijdse verkiezingen voor alle zetels in het Huis van Afgevaardigden en sommige in de Senaat. Clinton staat niet op de stembiljetten, maar hij lijkt erop aan te sturen dat men de verkiezingen gaat beschouwen als een soort informeel referendum over zijn eigen aanblijven.

Dat is een riskante strategie, maar waarschijnlijk een van de weinige wegen die hem nog open staan. Als de Democraten veel zetels verliezen, dan zal de president de schuld krijgen. Dan heeft hij niet alleen een vijandige Republikeinse meerderheid tegenover zich in het Congres, maar ook een vijandige Democratische minderheid.

Maar als de Democraten de verliezen weten te beperken, zo hoopt het Witte Huis, dan zullen ze het weer voor hun president durven opnemen. En daarom hebben Clinton en zijn vrouw de Democratische Congresleden - ook Democraten die gisteren met de Republikeinen voor het impeachment-onderzoek stemden - alle steun beloofd voor de campagne in de komende weken. De stemmen van deze Congresleden kan de president nog hard nodig hebben, als het Huis van Afgevaardigden zal stemmen over impeachment.

Maar de band tussen Clinton en de meeste Democraten in het Congres is traditioneel niet erg sterk. Jarenlang heeft de president een beleid gevoerd dat hen tegen de haren instreek, bijvoorbeeld met de hervorming van de bijstand of zijn liberale handelsbeleid. Nu het er-op-of-er-onder is, weet Clinton niet goed wat hij aan zijn partijgenoten heeft. ,,Clinton heeft het Amerikaanse volk diep teleurgesteld'', oreerde de Democratische minderheidsleider Dick Gephardt gisteren bijvoorbeeld. ,,Hij heeft ons allemaal laten zitten.''

Gisteren gingen de Democraten verbaal weliswaar ook hevig te keer tegen de ,,heksenjacht'' van de Republikeinen, maar op vijf na stemden ze toch allemaal voor een of ander impeachment-onderzoek. Dat maakt het voor de president en zijn medewerkers niet makkelijk om het publiek ervan te overtuigen, dat hij het slachtoffer is van een partijpolitieke hetze van de Republikeinen.

Ondertussen kan Clinton het zich ook niet goed permitteren om de Republikeinen verder tegen zich in het harnas te jagen. Als hij nog enige hoop koestert dat het Huis van Afgevaardigden na de verkiezingen besluit dat de crisis het best opgelost kan worden met een stevige berisping, zoals oud-president Gerald Ford zondag opperde, dan moet hij van gematigde Republikeinen die zo'n plan in eigen kring kunnen verkopen niet tegen de schenen schoppen.