Door onze redacteuren
KAREL BERKHOUT en ERIK VAN DE WALLE
ROTTERDAM, 8 SEPT. De nieuwe belastingplannen die het kabinet volgende week presenteert leiden voor aanbieders van financiële producten tot grote veranderingen. Vermogensbeheerder Robeco verheugt zich. In het vermogensbeheer komen de echte beleggers weer bovendrijven. In plaats van de fiscus zo veel mogelijk een loer te draaien wordt het maken van een zo hoog en veilig mogelijk rendement het belangrijkste doel van de beleggingen.

,,De nieuwe belastingplannen maken het spel voor ons waardevoller', zegt directeur Hans van der Koogh van Robeco Advies. Robeco is de oudste beheerder van beleggingsfondsen in Nederland en de grootste vermogensbeheerder (59 miljard gulden) voor particulieren.

Voor Rabodochter Robeco kunnen de plannen van minister Zalm (Financiën) en zijn staatssecretaris Vermeend niet snel genoeg van kracht worden. Nu nog moet inkomstenbelasting worden betaald over rente-opbrengsten en dividend, terwijl de koerswinsten onbelast zijn. Talloze beleggingsproducten zijn dan ook zo in elkaar gezet dat over de beleggingsopbrengst zo min mogelijk belasting hoeft te worden betaald. Het nieuwe belastingplan, waarbij het vermogen inclusief het rendement jaarlijks wordt belast met een vaste heffing maakt een einde aan deze praktijk.

,,We kunnen nu echt afstappen van het oude idee dat minimalisatie van belastingen leidt tot maximalisatie van het rendement. Dat is lang niet altijd zo', zegt Van der Koogh, die onderstreept dat Robeco al enkele jaren geleden is begonnen met het doorlichten van zijn fiscaal geïnspireerde beleggingsadviezen. ,,Eerst benutten we de fiscale vrijstellingen en daarna gingen we pas nadenken. Die houding leidde in veel gevallen tot een groot aandeel van de beleggingen met een vaste rente, omdat eerst van de rente- en dividendvrijstelling moest worden geprofiteerd. Maar zeker als iemand zijn geld voor vijftien jaar vastzet is dat onzin, omdat op de langere termijn meer risicovolle beleggingen zoals in aandelen lonender kunnen zijn.'

Het nieuwe belastingsysteem beloont het nemen van risico's. De vaste heffing van 30 procent over een vastgesteld (fictief) rendement van 4 procent dwingt beleggers immers om minimaal 4 procent te maken. Sparen betekent in het nieuwe regime, dat op 1 januari 2001 van kracht wordt, geld inleveren. Als de rente tenminste zo laag blijft als nu. Want wie zijn centjes voor 3 procent opzijlegt, betaalt de vaste bijdrage aan de fiscus van 1,2 procent (namelijk 30 procent van 4 procent). ,,Dan nog 2 procent inflatie eraf en het gevolg is dat de waarde van het spaargeld afneemt', aldus Van der Koogh. De Robecodirecteur vindt overigens ,,met de huidige rentestand' een fictief rendement van 4 procent te hoog. ,,Dat rendement is momenteel niet risicoloos te halen. De fiscus zou dat percentage moeten aanpassen aan de gemiddelde rentestand van de afgelopen jaren. Ik denk dat wanneer de rente naar 10 procent stijgt de fiscus het tarief ook wel zal aanpassen.'

Robeco verheugt zich op de gelijke behandeling van de financiële aanbieders, die straks zal ontstaan. Nu nog mag de betaalde rente voor leningen voor allerhande beleggingsproducten worden afgetrokken. Deze renteaftrek is het geheim van het eclatante succes van producten als de vermogensversnellers de laatste jaren. Van der Koogh telt dan ook zijn zegeningen: ,,Want we worden straks niet meer links en rechts ingehaald door winstverdriedubbelaars. Het voordeel voor ons is dat klanten van Robeco al geld hebben, terwijl dat bij de meeste beleggers bij bijvoorbeeld Legio Lease (dat optieconstructies als de winstverdriedubbelaar aanbiedt, red.) niet het geval is. De klanten van dergelijke ondernemingen beleggen veelal met een lening, waarover maandelijks uit het inkomen een rentetermijn wordt betaald.'

Robeco stoort er zich al jaren aan dat verzekeraars kapitaalverzekeringen mogen aanbieden die niet of nauwelijks worden belast. ,,Dergelijke spaarplannen, waaraan een hele kleine verzekering hangt, zijn grote concurrenten van ons', meent Van der Koogh. Aan deze aftrekposten lijkt echter een einde te komen.

,,Ook deze spaarvormen worden nu op dezelfde manier belast, al is het ons nog een groot raadsel wat er met de reeds afgesloten verzekeringen gaat gebeuren.'

De belastingplannen hebben ook hun schaduwkanten voor Robeco. Aan voorlichting van klanten zal het concern de komende drie jaar vele miljoenen kwijt zijn (dit jaar al 1,6 miljoen gulden). Verder wordt bij een aantal beleggingsfondsen met fiscale constructies, die ook Robeco in de aanbieding heeft, het licht uitgedaan. ,,We hebben bijvoorbeeld onze groeifondsen die vennootschapsbelasting betalen, waardoor de rente-inkomsten omgezet kunnen worden in belastingvrije koerswinst. In het nieuwe belastingregime heeft zo'n fiscale constructie geen reden van bestaan meer.'

De zogeheten dividendfondsen, die rente 'omzetten' in dividenden, zullen door Robeco worden getoetst op hun rendement en risico nu de fiscale voordelen niet meer tellen. In welke vorm de groei- en dividendfondsen, waarin 7,6 miljard gulden is belegd, worden voortgezet is nu nog niet besloten. Van der Koogh ziet in elk geval weinig ruimte om fondsen te ontwikkelen die in de nieuwe plannen tot een extra fiscaal voordeel zouden leiden. ,,Alleen in de overgangsfase is er misschien iets mogelijk, maar dat is afhankelijk van de vraag hoe de fiscus dat oplost. Wanneer in 2001 het nieuwe regime ingaat, lijkt de over 2000 vergaarde rente niet meer te worden belast. Ik kan me voorstellen dat we de spaar- en beleggingsfondsen die normaal rente of dividend in 2000 uitkeren zo aanpassen dat dit pas in 2001 gebeurt.'

Robeco zegt zelf geen lobbyisten in Den Haag te hebben rondlopen, maar dat betekent niet dat de vermogensbeheerder geen invloed probeert uit te oefenen. In plaats van lobbyisten heeft het concern met bestuursvoorzitter Pieter Korteweg en president-commissaris Coen Oort twee voormalige thesauriers-generaal in zijn gelederen. Deze ambtelijke schatbeheerders kennen de weg in Den Haag beter dan menig lobbyist. Dat helpt niet altijd. Zo heeft Korteweg ooit vergeefs bij staatssecretaris Vermeend (Financiën) de gunstige belastingaftrek voor beleggers bij verzekeraars aan de orde gesteld. Wel heeft het tot voordeel dat Robeco nu al aardig op de hoogte is van het nog vertrouwelijke belastingplan. Voor Vermeend hebben de contacten met onder meer Korteweg als voordeel dat hij al langer weet dat zijn plannen bij Robeco niet slecht vallen.