Dossier BSE

Nieuws

Wat is BSE?

Maatregelen Europese Unie

Maatregelen Nederland

BSE in het buitenland

Chronologie

De BSE-crisis is de aanleiding om de Europese rundveestapel te saneren. De Europese landbouw moet na de varkenspest opnieuw een beschermd terrein prijsgeven.

Door RENÉ MOERLAND

DEN HAAG, 15 FEBR. De aandacht werd gisteren getrokken door een opmerking die de Europese Landbouwcommissaris Franz Fischler had gemaakt in de marge van zijn zevenpuntenplan om de Europese rundveehouderij te hervormen: ja, als lidstaten overtollig rundvlees niet wíllen vernietigen en niet mógen afzetten op de Europese markt, is dumpen in arme landen een optie, antwoordde Fischler op een vraag uit de zaal.

Minister Brinkhorst mompelde gisterochtend iets over het "onderzoeken" van die mogelijkheid. Gevolg: opwinding in de Tweede Kamer. 's Avonds was de minister alweer terug bij het standpunt dat hij vorige week ook al had verdedigd: "Een sympathieke gedachte, maar geen reële optie." Het verstoort lokale markten en is hartstikke duur, had hij "in goed overleg met collega Herfkens" (Ontwikkelingssamenwerking) geconcludeerd.

De kwestie leidde de aandacht af van de tegenstelling die zich gisteren weer een stukje duidelijker aftekende: zoals de varkenspest aanleiding was voor een ingrijpende sanering van de varkensstapel, lijkt de landbouwsector door de BSE-crisis opnieuw een deel van zijn door Europese subsidieregelingen beschermde terrein prijs te moeten geven. Minister Brinkhorst is het roerend eens met de Europese landbouwcommissaris Fischler dat nu maatregelen nodig zijn om de rundveestapel blijvend kleiner te maken. "We moeten saneren", oordeelde hij aan het einde van de dag. "De crisis is structureel".

Het productschap voor Vee en Vlees en land- en tuinbouworganisatie LTO- Nederland bezwoeren niet toevallig op dezelfde dag dat het vertrouwen van consumenten in rundvlees wel eens veel sneller terug zou kunnen zijn dan Fischler en Brinkhorst denken. Ter ondersteuning werden nog eens de cijfers gepresenteerd waarmee de Europese Commissie vorige maand was gekomen: in heel Europa is de rundvleesconsumptie dan wel met 27 procent teruggelopen, maar in Nederland nauwelijks. In het land waar de wieg van de eerste gekke koeien stond, Groot Brittannië, eten de mensen nu zelfs méér rundvlees. Als het daar weer goed is gekomen, waarom in de rest van Europa dan niet, redeneert de sector. Niets inkrimpen, maar ondersteuning van de prijs op korte termijn dus, was de conclusie van LTO.

Want crisis is er, bleek ook uit de cijfers die het productschap en LTO gisteren aanhielden. Door de teruggelopen consumptie in Europa is sinds oktober de prijs van slachtkoeien en vleeskalveren in Nederland met een kwart gedaald. De consument merkt daar in de winkel overigens weinig van. Maar de prijzen die vleesproducenten krijgen, zijn (onder meer door de ingestortte export) zo laag dat het Europese vangnet voor rundvlees zich al spant: de EU dreigt in Nederland en Duitsland al verplicht tegen een vaste prijs aangeboden runderen op te moeten kopen.

Fischler stelt nu voor de normen voor deze dure interventieregeling zo aan te passen dat het vangnet voorlopig níet in werking treedt. Om de prijs toch niet onbeperkt te laten dalen, wil hij wel de sinds nu geldende tijdelijke opkoopregeling door de nationale staten verlengen - die komt slechts voor zeventig procent voor Europese rekening. In ruil daarvoor wordt de verplichting voor de staten het aldus opgekochte vlees te vernietigen (waar Brinkhorst op grond van "ethische bezwaren" in Europa campagne tegen voerde), ingewisseld voor de keuze het overschot te vernietigen of op te slaan - of dus eventueel uit te voeren als voedselhulp.

Brinkhorst is eigenlijk voor geen van deze opties, moest hij gisteren erkennen. Hij ziet niets in "klassieke maatregelen" om "de prijs kunstmatig hoog te houden", vertelde hij. Liever voert hij - evenals Fischler - het langetermijn landbouwbeleid van de EU, gericht op meer markt en minder subsidies en inkomensteun, "versneld uit". Dit kan betekenen dat in de komende tijd exentisivering van de landbouw met harde hand door lage en niet gecompenseerde marktprijzen wordt afgedwongen. Het maakt duidelijk dat de BSE-crisis niet alleen gaat over voedselveiligheid.