Dossier BSE

Nieuws

Wat is BSE?

Maatregelen Europese Unie

Maatregelen Nederland

BSE in het buitenland

Chronologie

Test nodig voor BSE bij schapen

Door onze correspondent CAROLINE DE GRUYTER
BRUSSEL, 14 FEBR. Er moeten tests worden ontwikkeld die snel bepalen of schapen en geiten BSE hebben. Dat vindt een Europese adviesgroep.

Schapen en geiten in de Europese Unie moeten niet per kudde geregistreerd worden, zoals nu, maar per dier. En EU-lidstaten moeten fok-projecten starten voor rammen die resistent zijn voor BSE. Deze maatregelen staan in een 'opinie' (advies) van de Wetenschappelijke Stuurgroep van de Europese Commissie dat vandaag wordt gepubliceerd.

Volgens dit adviescomité van Europese BSE-experts is er nog altijd geen bewijs dat schapen en geiten, net als koeien, BSE kunnen hebben. Maar in het advies staat dat men op basis van kunstmatige experimenten "moet aannemen dat BSE geïntroduceerd is in de schapen- en geitenpopulatie". "We kunnen niets uitsluiten", verklaart prof. Osterhaus, viroloog aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam en lid van dit comité. "Dat is verontrustend. We kunnen niet wachten met maatregelen tot het eerste geval wordt geconstateerd." Daarom raadt het comité de Commissie aan om het 'voorzorgsprincipe' strenger toe te passen dan tot nogtoe het geval was. Sinds oktober vorig jaar moet in de hele EU al risicomateriaal uit schapen en geiten verwijderd worden voor ze naar de slager gaan. Bij alle dieren moet de milt eruit, en bij dieren ouder dan twaalf maanden ook de kop (hersenen, ogen, amandelen) en het ruggemerg. Het comité roept de Commissie op om het onderzoek naar BSE bij schapen en geiten op te voeren, om te weten of deze lijst moet worden uitgebreid met andere organen.

In het advies staan ook specifieke maatregelen voor áls er op een dag een schaap of geit met BSE worden gevonden. Eén van die maatregelen is "vernietiging van (...) het geval zelf, de nakomelingen en andere traceerbare familieleden".

Als blijkt dat schapen en geiten BSE hebben, zijn de gevolgen verstrekkend. Bij koeien verspreidt de ziekte zich vooral in het zenuwstelsel. Wetenschappers nemen aan dat TSE, de verwekker van BSE, bij schapen en geiten ook door het lymfestelsel gaat. Zij hebben immers aanwijzingen dat áls BSE bij schapen en geiten bestaat, de ziekte zich net zo gedraagt als scrapie, een BSE-variant die wel kan worden geconstateerd. Scrapie, dat ongevaarlijk is voor mensen, komt vooral in het Verenigd Koninkrijk voor. Deze week werd ook in Nederland een geit gevonden die de ziekte had.

Er bestaat nog geen snelle test die het onderscheid tussen scrapie en BSE kan maken. De enige test die dat wél kan, doet er ruim twee jaar over om dat verschil vast te stellen. De eerste resultaten van die test, die bij muizen wordt uitgevoerd, zijn er nog niet.

"Als er nu scrapie wordt vastgesteld", zegt Osterhaus, "kán het dus BSE zijn. We kunnen nu niet zeggen, zoals bij gekke koeien destijds: het zal wel loslopen. Daarom moeten we scrapie actiever opsporen. Bijvoorbeeld door alle dieren systematisch op hun amandelen te testen. En door alle dieren te certificeren".

Het is nog niet duidelijk of de Europese Commissie de aanbevelingen van de wetenschappelijke stuurgroep zal overnemen.