Dossier BSE

Nieuws

Wat is BSE?

Maatregelen Europese Unie

Maatregelen Nederland

BSE in het buitenland

Chronologie

DE PRODUCTIE VAN slacht- en melkvee moet omlaag, is de boodschap van de Europese ministers van Landbouw aan de verontruste branche. Deze zal er niet van opkijken. De gemiddelde vraaguitval in de Europese Unie sinds BSE afgelopen maanden versterkt op het continent opdook, wordt geraamd tussen de 20 en 27 procent.

Zelfs als het consumentenvertrouwen weer zou toenemen, zal het oude peil van de afzet niet meer worden bereikt, is de verwachting. Iedere ondernemer, ook die in de agrarische sector, weet dat minder vraag tot minder aanbod moet leiden. Maar het verschil is dat de doorsnee branche dat karwei zelf klaart. Niet zo de vee- en vleessector. Daar is men gewend dat het verlossende woord van de overheid komt, nationaal en Europees.

De ministers van Landbouw vervallen dan ook weer in hun traditionele rol: plannen bedenken die de sector moeten redden, voor de uitvoering daarvan de verantwoordelijkheid op zich nemen en de rekening betalen. In de BSE-crisis zal het gaan om financiering van de geplande destructie, om prijssteun als de marktprijs niet gehaald wordt, om de kosten van het testen enz. Een optimistische schatting komt uit op een extra uitgave van drie miljard euro. Beschikbaar is iets meer dan een derde van dat bedrag.

EEN VAN DE problemen is dat de Unie op haar top in Berlijn twee jaar geleden juist een verlaagd plafond heeft aangebracht boven haar landbouwuitgaven. Dat gebeurde in een poging om, met het zicht op de uitbreiding met de landbouwstaat Polen, een rem te zetten op de steevast stijgende kosten van het landbouwbeleid. De gekkekoeienziekte betekent niet alleen een risico voor de gezondheid van mens en dier, maar veroorzaakt ook een crisis in de financiering van het communautaire Europa. Als het plafond van Berlijn niet doorbroken kan worden, moet het geld bij andere agrarische bestemmingen worden weggehaald, zoals de gewenste omschakeling naar een verbruikersvriendelijke landbouw, de voorgenomen overstap naar schaalverkleining.

Nu al kan worden voorspeld dat de landbouw een zorgenkind blijft. Tientallen jaren lang is de Europese agrarische sector met heffingen op invoer, prijsgaranties en subsidies aangemoedigd tot schaalvergroting en productiviteitsverhoging. De nieuwe landbouwpolitiek zal de weg terug volgen, maar ook die richting zal de branche niet zonder financiële ondersteuning kunnen en willen inslaan. De BSE-crisis en de daarop volgende kopersstaking hebben de problemen aangescherpt. De 'tucht van de markt', elders tegenwoordig zo populair, wordt op de agrarische markt slechts met kleine beetjes tegelijk toegelaten.