Dossier BSE

Nieuws

Wat is BSE?

Maatregelen Europese Unie

Maatregelen Nederland

BSE in het buitenland

Chronologie

Ook al werd er op de Landbouwraad vooral over geld gepraat, duidelijk was dat de ministers de bescherming van de prijs ondergeschikt maken aan de consument.

Door RENÉ MOERLAND

BRUSSEL, 30 JAN. Symbolisch is het moment zeker. Op hun eerste EU- vergadering in de nieuwe eeuw maakten de Europese Ministers van Landbouw gisteren in Brussel duidelijk dat het hun ernst is met de deze maand in Duitsland ingezette omslag van het Europese landbouwbeleid van prijsbescherming naar consumentenbescherming.

De consumptie van rundvlees zal langdurig verminderen door de aanhoudende onrust over de verspreiding van gekkekoeienziekte in Europa, constateerde eurocommissaris Franz Fischler, en daarom moet de veestapel kleiner. Hij kreeg de instemming van de ministers die hem vroegen met voorstellen te komen. Rundveehouders kunnen de borst nat maken.

Toch was het woord 'omslag' gisteren nauwelijks te beluisteren in Brussel. Fischler verpakte de boodschap in een door hemzelf als alarmerend gekarakteriseerd betoog over geld. Volgens Fischler dreigen de kosten van de BSE-bestrijding in de rundvleessector te 'exploderen' en daardoor grote gevolgen te hebben voor het Europese landbouwbeleid - 45 procent van de EU-begroting.

Als de consumptie in 2001 gemiddeld met 10 procent terugloopt - een optimistisch scenario volgens Fischler - zou dat de EU tot 2005 3 miljard euro extra kosten. Als de consumptie van rundvlees met slecht 2 procent meer terugloopt en de export slecht blijft, loopt dat bedrag al op tot 6 miljard euro. Die extra kosten worden veroorzaakt doordat de EU bij een vastgestelde bodemprijs verplicht is de overschotten op te kopen en te bewaren volgens het aloude marktinterventie-principe van het Europese landbouwbeleid - met de bijbehorende onoverkomelijke logistieke problemen. De extra kosten overstijgen in elk geval verre de totale marge voor de landbouwbegroting tot 2006, die 1,2 miljard euro bedraagt. De Franse minister van Landbouw Jean Glavany zinspeelde erop om de marge dan maar te verruimen, maar vond daarvoor geen medestanders.

Dat laat zien dat de 'omslag' in de EU zich ook zonder woorden wel degelijk voltrekt. Er is brede overeenstemming onder de ministers dat voor de kosten van de BSE-crisis binnen de huidige Europese landbouwbegroting geld moet worden gevonden. Dus zal er flink moeten worden herverdeeld in het budget. Andere sectoren zullen moeten betalen voor steun aan de rundvleessector, waarschuwde Fischler. Glavany opperde gisteren voorzichtig dat het geld zou kunnen komen uit fondsen voor de graanteelt. Maar, voegde hij eraan toe: "Dat is politiek gezien wel het meest gevoelig". Er staan verkiezingsjaren voor de deur en de vraag is waar meer stemmen te verliezen zijn, bij ongeruste consumenten of bij boze boeren.

De EU-ministers hebben de afgelopen maanden de facto al een keuze gemaakt. Zij hebben het consumentenvertrouwen en de volksgezondheid voorop gesteld met radicale en dure maatregelen als een opkoopregeling voor niet geteste runderen ouder dan dertig maanden, door BSE-testen verplicht te stellen en door diermeel binnen enkele weken te verbieden. "Goede maatregelen zijn nooit duur", zei Brinkhorst eerder daarover. Nu wordt het prijskaartje duidelijk. De hoge productiecijfers van de agrarische sector zelf.

Brinkhorst houdt vast aan zijn 'ethische bezwaren' en prees zich gelukkig 'meer weerklank' te hebben gevonden bij zijn collega's dan in december. Maar Fischler had juist kritiek op Brinkhorst omdat Nederland niet meedoet aan de opkoopregeling, die hij ziet als het nuttig weren van vleesoverschotten, die anders met duurdere Europese interventieregelingen mogelijk alsnog zouden moeten worden opgekocht. "De Duitsers en ik hebben ons ferm gekeerd tegen de verlenging van de opkoopregeling na juni.