Alle oude runderen worden vernietigd

Door een onzer redacteuren
BRUSSEL, 5 DEC. Vanaf 1 januari worden in de vijftien EU-landen alle runderen ouder dan 30 maanden die niet getest zijn op BSE opgekocht en vernietigd. Ook wordt het gebruik van diermeel in het voer voor alle dieren verboden.

Daarover zijn de ministers van Landbouw van de Europese Unie het gisteravond eens geworden in een crisisvergadering over de strijd tegen de gekkekoeienziekte BSE. Minister Brinkhorst noemde de maatregelen na afloop "belangrijke stappen voor de volksgezondheid en het vertrouwen van de bevolking". De Europese commissaris voor voedselveiligheid David Byrne sprak van "een belangrijk pakket maatregelen om het vertrouwen van de consument te herstellen en vast te houden".

De consumptie van rundvlees is in de afgelopen weken in heel Europa gedaald na een forse toename van het aantal ontdekte BSE-gevallen in Frankrijk (110 sinds begin dit jaar). Onlangs werd bovendien voor het eerst bij Duitse en Spaanse koeien BSE-besmetting ontdekt. De nieuwe maatregelen komen bovenop eerdere Europese maatregelen, zoals het bij de slacht verwijderen van besmettingsgevoelige delen als hersenen, oog en ruggemerg. Gisteren werd daar het darmstelstel aan toegevoegd. De Nederlandse Consumentenbond heeft vragen over de effectiviteit van de testmethoden waarmee alle koeien ouder dan dertig maanden moeten worden getest op BSE. Er zijn volgens de bond al bezwaren geuit door slachterijen in Nederland dat dit testen problemen zal opleveren. De nieuwe maatregelen gaan verder dan Nederland wilde. Minister Brinkhorst toonde zich na afloop met name teleurgesteld over de opkoopregeling voor niet geteste runderen. In Nederland moeten daardoor alleen al in januari naar schatting 50.000 runderen worden vernietigd die zijn geslacht maar niet getest. Volgens Brinkhorst heeft Nederland op 1 februari genoeg capaciteit alle runderen te testen. Tot die tijd had Brinkhorst liever "een alternatief voor de opkoopregeling gehad, zoals een premie bij de slacht". Hij vond zijn bezwaren evenwel niet zwaar genoeg wegen om een veto uit te spreken en zo een gemeenschappelijke regeling te blokkeren.

De andere ministers sloten zich in grote meerderheid aan bij de Europese Landbouwcommissaris Fischler, die de opkoopregeling ziet als een efficiënte manier van ondersteuning voor de dalende prijs voor rundvlees. Door de opkoopregeling verdwijnen tot 1 juli volgens schattingen van de Europese Commissie maximaal 3 miljoen runderen ouder dan dertig maanden door vernietiging van de markt. De Europese Unie stelt 875 miljoen euro beschikbaar om zeventig procent van de opkoopprijs te financieren waarmee boeren schadeloos worden gesteld.

De overige dertig procent zijn voor rekening van de lidstaten, die ook opdraaien voor de kosten van de vernietiging zelf.

Voor de extra kosten door het verbod op het gebruik van diermeel in diervoer is geen compensatie afgesproken. Brinkhorst wilde na afloop "eerst het totale plaatje hebben" alvorens Nederlandse overheidssteun voor de meelproducenten te overwegen. Alleen in het voer voor varkens, kippen en huisdieren zijn nog sommige varianten van diermeel toegestaan, zoals vismeel, beendermeel en meel van pluimveeveren.

De Europese Commissie kan deze uitzonderingen verruimen als bij inspectie blijkt dat een land kan garanderen dat diermeel voor varkens en kippen nooit in voer voor herkauwers terecht komt. Met BSE besmet diermeel in voer voor koeien en schapen is een belangrijke bron voor verspreiding van BSE. Brinkhorst wil dat de Commissie snel naar Nederland komt voor zo'n controle, met het doel het verbod op diermeel voor niet-herkauwers geheel op te heffen. Volgens Brinkhorst bestaat in Nederland geen risico op kruisbesmetting, omdat veevoer voor herkauwers al enige jaren langs fysiek gescheiden kanalen wordt geproduceerd. Het verbod op diermeel voor koeien en schapen geldt in Nederland al langer.

De Europese ministers spraken gisteren ook af dat de nationale embargo's die Oostenrijk, Italië en Spanje vorige maand instelden tegen Frans rundvlees, uiterlijk op 1 februari geheel moeten zijn opgeheven. In afwachting van een nieuwe uitspraak van het Europese wetenschappelijk comité zullen de ministers in januari beslissen of daartoe de Europese regels voor BSE-besmettingsrisico-materiaal weer moeten worden uitgebreid of niet. De twijfel betreft de zwezerik, de milt en de T-bonesteak, die in Frankrijk wel zijn verboden maar in andere landen niet. Dat verbod wordt nu opgeschort.

Finland en Zweden gaven hun aanvankelijke verzet tegen het testen van alle runderen ouder dan dertig maanden op, in afwachting van een bezoek van de Europese Commissie om te beoordelen of zij voor een soepeler regeling in aanmerking komen. In deze landen is tot nu toe nog geen BSE geconstateerd. De Franse voorzitter Jean Glavany waarschuwde na afloop voor optimisme daarover: "In de Europese Unie zijn landen die vinden dat zij geen BSE-risico hebben en dat daarom teveel van hen wordt gevraagd. Er zijn ook landen die dat vonden, maar van mening zijn veranderd door wat daarna is gebeurd. En er zijn landen die veel risico ondervinden, en vinden dat men niet genoeg doet." Glavany noemde het verder "onbevredigend" dit halve jaar voorzitter te zijn geweest van "crisisvergaderingen" en "nooit zoveel te krijgen als je wilt". De Franse minister van Landbouw staat thuis onder druk van ontevreden boeren die meer compensatie willen voor de ingestorte rundvleesmarkt.