Door onze redacteur DICK VAN EIJK
ROTTERDAM, 18 JUNI. Het conflict over auteursrechten op literaire recensies op een cd-rom van de bibliotheken is geschikt. Auteurs krijgen voortaan betaald voor opname van hun recensies.

Het Nederlands Bibliotheek en Lectuur Centrum (NBLC) brengt sinds 1992 een cd-rom uit voor bibliotheken, genaamd LiteROM. Hierop staan tienduizenden literaire recensies vanaf 1900, alsmede biografieën van schrijvers. Het schijfje wordt regelmatig geactualiseerd. Hoewel het NBLC met de cd-rom optrad als uitgever, had het nimmer een overeenkomst over auteursrechten gesloten met de recensenten van wie artikelen waren opgenomen. Zij hadden geen toestemming verleend en kregen er geen geld voor.

Auteur Hans Warren spande hierover uiteindelijk een kort geding aan, gesteund door de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ), de Vereniging van Letterkundigen (VvL) en het Nederlands Uitgeversverbond (NUV). In 1995 had de rechtbank reeds bepaald dat het NBLC met de LiteROM onrchtmatig handelde. Die uitspraak leidde echter niet tot overeenstemming. In december vorig jaar verbood de rechter in het kort geding de verdere exploitatie van de cd-rom. Voor de biblotheken leidde dit tot grote problemen, omdat de meeste inmiddels hun archieven met papieren kopieën van recensies hadden weggegooid. Volgens NBLC heeft driekwart van alle ongeveer zeshonderd Nederlandse bibliotheken het computerschijfje teruggezonden in verband met het juridische conflict.

Vandaag maken de partijen bekend dat zij op hoofdlijnen tot overeenstemming zijn gekomen en de gerechteljke procedures zullen staken. Het NBLC zal een half miljoen gulden betalen voor in het verleden opgenomen recensies. Dit bedrag zal worden verdeeld over de auteurs volgens een nader vast te stellen verdeelsleutel. Voorts zal het centrum aan alle betrokken auteurs toestemming vragen om hun artikelen opgenomen te houden op de cd-rom.

Van nu af aan zal het NBLC individuele toestemming vragen voor het toevoegen van nieuwe recensies. De rechthebbenden - soms is dat de auteur, soms de uitgever - zal een vergoeding per recensie krijgen uitbetaald die is gerelateerd aan de opbrengst van de LiteROM. Voor de komende jaren is deze vergoeding vastgesteld op 62,50 gulden per recensie.

Over de rechten op exploitatie van elektronische versies van teksten lopen tal van conflicten. In september vorig jaar oordeelde de rechter dat voor hergebruik van krantenartikelen van freelance-auteurs op cd-rom en Internet vooraf toestemming aan de auteurs moet worden gevraagd. Deze zaak was door drie medewerkers aangespannen tegen de Volkskrant. De NVJ en de dagbladuitgevers bereikten eerder dit jaar overeenstemming over het elektronisch gebruik van artikelen van auteurs die in dienst zijn van de krant. De journalisten krijgen daarvoor voortaan een toeslag op hun salaris.