Free Record Shop bindt de strijd aan met de illegale verspreiding van muziek via internet. Klanten van de platenketen kunnen in de winkel nu zelf hun cd samenstellen. Wil de proef slagen, dan is deelname van de grote platenmaatschappijen onontbeerlijk.

Door STIJN HUNSTINX

ALMERE, 4 OKT. Na wat moeizaam gefrunnik aan het touch screen krijgt sekssymbool Tatjana in de Almeerse vestiging van Free Record Shop de 'Brand' aan de praat. Ze vult op het computerscherm een aantal titels in van haar favoriete muzieknummers, bevestigt haar keuze en tien minuten later is haar eigen compilatie op cd gebrand.

Vol trots presenteerde Free Record Shop gisteren in Almere zijn eerste 'cd on demand', een compact disc die de consument in de winkel kan samenstellen. Een nummer kost ongeveer een rijksdaalder, consumenten moeten er minimaal vijf kopen.

Het branden van zelf gecompileerde cd's lijkt op het downloaden van muziek nummers vanaf internet. Het grote verschil met laatstgenoemde - vaak illegale - praktijk is dat Free Record Shop auteursrechten betaalt. Is het Almeerder experiment succesvol, dan moeten er volgend jaar meer Brands in Nederland komen.

Het muziekaanbod voor de 'cd op demand' is vooralsnog beperkt. Doordat slechts vier kleine platenmaatschappijen meewerken kan Free Record Shop niet meer dan 2.500 - overwegend gedateerde - nummers aanbieden. Pas met de komst van de grote platenmaatschappijen ontstaat de mogelijkheid populaire songs uit de hitlijsten aan de man te brengen, zegt Hans Breukhoven, president van Free Record Shop. "Maar zonder nummers uit de Top-40 heeft dit systeem geen kans van slagen." Hij geeft het project drie jaar.

Anderen delen Breukhovens mening. Een woordvoerster van de stichting Brein, die op initiatief van onder meer platenindustrie en auteursrechtenorganisatie Buma/Stemra aanbieders van illegale muziek op internet aanpakt, zegt dat project staat of valt met de deelname van grote platenmaatschappijen. "Zonder hen maakt het geen kans. Probleem is dat de moedermaatschappijen in Amerika toestemming moeten geven, dat bij gebleken succes Engeland en Duitsland het eerst mogen proberen, en dat dan pas Nederland komt kijken."

Volgens Breukhoven zijn grote platenmaatschappijen terughoudend omdat zij de afdracht van auteursrechten en vooral ook de beveiliging van muziekbestanden onduidelijk geregeld vinden. Maar ze zijn wel degelijk geïnteresseerd, beklemtoont hij. "Hun juristen zetten er nu nog vraagtekens bij. Maar als het eenmaal aanslaat, zul je zien dat zij er als de kippen bij zijn." De president van de Free Record Shop denkt binnenkort de eerste grote platenmaatschappijen, Sony en Universal, over de streep te trekken. Universal heeft al een intentieverklaring ondertekend.

Als straks inderdaad hits kunnen worden gebrand, zal de prijs van een zelfgemaakte cd flink oplopen. Breukhoven schat de prijs van een nummer uit de top-40 op vijf zes gulden. Commercieel directeur Eric Benjamin voorziet zelfs prijzen tot 14,95 gulden. Geen van beiden vindt echter dat het product daardoor minder aantrekkelijk wordt. Evenmin voorzien zij dat de consument zich tot illegale aanbieders wendt. "Deze zijn toch binnen drie tot vijf jaar verdwenen", verwacht Breukhoven, die refereert aan het toenemende aantal rechtszaken tegen illegale aanbieders.

Breukhoven is er eigenlijk van overtuigd dat de Brand, die eruitziet als een multimediazuil, zal aanslaan. De consument kiest volgens hem uiteindelijk zonder meer voor legaliteit, een hogere kwaliteit en de ruime beschikbaarheid van nieuwe én oude nummers.

Muziekketen Virgin voerde vorig jaar met Sony een met Brand vergelijkbare proef uit in de Amerikaanse staat Ohio. Het werd een fiasco. Consumenten vonden het 'te veel gedoe' om naar de winkel te gaan om een eigen cd samen te stellen, weet de woordvoerster van Brein.

In Londen is HMV, 's werelds grootste muziekketen, vorige maand een zelfde project begonnen. Het slaat nog niet bijster aan, erkent HMV, omdat het muziekaanbod door de beperkte geheugencapaciteit van de automaat gering is. Een nummer kost bovendien al gauw 2 pond. HMV wijst ook op de concurrentie van een zojuist geopende vestiging van Virgin, enkele deuren verderop. Voor de ontwikkelaar van de Brand, elektronicaconcern Siemens Nixdorf, moet in november al duidelijk zijn of het apparaat een succes is. De belangstelling ervoor is groot, weet Henri de Mildt, algemeen directeur in Nederland. Hij is in gesprek met winkeliers op Schiphol en 'enkele grote Nederlandse retailers'. Namen wil hij nog niet prijsgeven. Plannen om op Schiphol enkele brandzuilen te plaatsen zijn "zeer concreet".