Optie

Een optie is een overeenkomst tussen twee partijen: de koper en de verkoper (schrijver). Overigens is er geen rechtstreekse overeenkomst: tussen koper en verkoper zit de organisatie die de afwikkeling (clearing) garandeert. Door alle genoteerde opties op hoofdkenmerken te standaardiseren is het mogelijk de optie zelf te verhandelen. Deze handel vindt plaats op de beursvloer van de Optiebeurs waar vraag en aanbod bij elkaar komen en waar - voorlopig nog via het ‘open outcry’ systeem - een openbare prijs tot stand komt.

Het schema laat de verschillende situaties zien bij call-opties en put- opties.

 

optie
call		put
koper	verkoper	koper	verkoper
heeft kooprecht	heeft leveringsplicht	heeft verkooprecht	heeft afnameplicht

De koper van een call-optie krijgt het recht om de onderliggende waarde, bijvoorbeeld aandelen, tegen een vooraf vastgestelde prijs te kopen. Als de koers van de aandelen stijgt, wordt dit recht meer waard en zal de call-optie in premie stijgen. Call-opties kunnen daardoor worden gebruikt om in te spelen op koersstijging. Het voordeel is, dat voor een optie niet de volledige waarde van de onderliggende aandelen hoeft te worden betaald, maar slechts een gedeelte daarvan in de vorm van de optiepremie. Als de koers van de onderliggende waarde daalt, daalt ook de premie van de call-optie.

De verkoper van een call-optie heeft een leveringsplicht. Wil de koper zijn recht uitoefenen, dan moet de verkoper leveren tegen de vooraf afgesproken prijs. De schrijver ontvangt de premie die de koper voor de optie heeft betaald. De schrijver hoopt op een daling van de koers. Dan hoeft hij geen verplichting na te komen en kan hij de ontvangen premie beschouwen als extra inkomen.

De koper van een put-optie heeft het recht om de onderliggende waarde tegen een vooraf vastgestelde prijs te verkopen. Dit recht wordt meer waard als de koers van de onderliggende aandelen daalt. Put-opties worden gebruikt om in te spelen op een koersdaling.

De verkoper van een put-optie heeft een afnameplicht. Wil de tegenpartij zijn kooprecht uitoefenen dan moet verkoper tegen de vooraf vastgestelde prijs de aandelen afnemen. De verkoper ontvangt voor die afnameplicht een premie. Hij hoopt op een stijging van de koers. Hij hoeft dan niet af te nemen omdat de koper van de put zich niet bij hem zal melden. Die kan immers op de beurs een betere koers kan krijgen dan de uitoefenprijs van de optie.