Tekortkomingen van het marktmechanisme

Coördinatie door het mechanisme van vraag en aanbod werkt niet altijd goed:

1. Sommige goederen hebben geen prijs; denk aan collectieve goederen zoals straatverlichting, dijken, een leefbaar milieu, defensie, rechtszekerheid en bestuur. Er is een overheid nodig om die te verschaffen;
2. Sommige prijzen zijn bij een vrije werking van vraag en aanbod hoger of lager dan men op een bepaald moment maatschappelijk aanvaardbaar vindt. De overheid grijpt dan in en stelt maximum- of minimumprijzen vast;
3. Het vrije spel van vraag en aanbod kan, met name bij onvolkomen concurrentie, tot een verdeling van inkomens en vermogens leiden die men niet rechtvaardig vindt; de overheid gaat dan over tot herverdeling van inkomens via de belastingtarieven en de uitkeringen krachtens de sociale zekerheid;
4. Markten kunnen soms niet tot een evenwichtsprijs komen, wanneer het aanbod vertraagd reageert op het prijssignaal. Vooral waar de natuur het tempo bepaalt, zoals bijvoorbeeld bij varkensfokkers, is dit vaak het geval;
5. De prijzen bevatten niet altijd de juiste informatie; er zit soms 'ruis' in het prijssignaal: externe effecten.
6. Er bestaan niet altijd perfect werkende markten onder volkomen concurrentie; monopolies en oligopolies kunnen door machtsposities de wensen van consumenten beïnvloeden of ze zelfs in de wind slaan.
7. Ook de arbeidsmarkt werkt niet soepel, waardoor er onderbestedingswerkloosheid kan bestaan die door een loonsverlaging eerder verergerd dan opgelost wordt; op deze gedachte baseerde Keynes zijn aanbeveling dat de overheid de bestedingen moet opvoeren om onderbestedingswerkloosheid te bestrijden.